Η μικροβιακή αντοχή σχετίζεται με την κατάχρηση αντιβιοτικών, τα γεμάτα νοσοκομεία, την κακή υγιεινή και την αδυναμία πρόληψης λοιμώξεων.
Περισσότερα από τρία εκατομμύρια παιδιά έχασαν τη ζωή τους το 2022 σε όλο τον κόσμο, εξαιτίας λοιμώξεων που σχετίζονται με τη μικροβιακή αντοχή, όπως διαπίστωσε μελέτη, που παρουσιάστηκε στο συνέδριο της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Κλινικής Μικροβιολογίας και Λοιμωδών Νοσημάτων ESCMID Global2025.
Συγκεκριμένα, μόνο το 2022, περισσότερα από 752.000 παιδιά στη νοτιοανατολική Ασία και 659.000 παιδιά στην Αφρική πέθαναν από επιπλοκές που σχετίζονται με τη μικροβιακή αντοχή.
Μικροβιακή αντοχή: 39 εκατ. θάνατοι από λοιμώξεις ανθεκτικές στα αντιβιοτικά ως το 2050
Οι παράγοντες που συμβάλλουν στη μικροβιακή αντοχή
Πολλοί παράγοντες συμβάλλουν στη σοβαρότητα της μικροβιακής αντοχής σε χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος, συμπεριλαμβανομένων των γεμάτων νοσοκομείων, της κακής υγιεινής και των αδύναμων μέτρων πρόληψης λοιμώξεων που διευκολύνουν την εξάπλωση ανθεκτικών παθογόνων σε περιβάλλοντα υγειονομικής περίθαλψης και κοινότητες.
Μικροβιακή αντοχή: Το σχέδιο του ΕΟΔΥ για την αντιμετώπισή της
Λόγω της έλλειψης διαγνωστικών εργαλείων και των ανησυχιών για λανθασμένη διάγνωση, η υπερβολική χρήση και η κατάχρηση αντιβιοτικών είναι επίσης διαδεδομένες σε αυτές τις περιοχές. Επιπλέον, πολλές χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος στερούνται αποτελεσματικών εθνικών προγραμμάτων επιτήρησης και διαχείρισης μικροβίων, γεγονός που καθιστά δύσκολη την παρακολούθηση των τάσεων αντοχής και τη θέσπιση αποτελεσματικών πρωτοκόλλων θεραπείας.
Σε παγκόσμιο επίπεδο, από τους περισσότερους από τρία εκατομμύρια θανάτους παιδιών, τα δύο εκατομμύρια σχετίστηκαν με τη χρήση αντιβιοτικών, που εντάσσονται στις κατηγορίες Watch και Reserve. Τα αντιβιοτικά Watch και Reserve δεν προορίζονται για θεραπεία πρώτης γραμμής και η χρήση τους πρέπει να περιορίζεται μόνο για τη θεραπεία σοβαρών λοιμώξεων, προκειμένου να διατηρήσουν την αποτελεσματικότητά τους και να μειώσουν την ανάπτυξη αντοχής.
Αντίθετα, τα αντιβιοτικά της κατηγορίας Access είναι αυτά που είναι πιο ευρέως διαθέσιμα και χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία κοινών λοιμώξεων, λόγω του χαμηλότερου δυναμικού τους για αύξηση της αντοχής. Κατά την περίοδο 2019-2021 η χρήση αντιβιοτικών Watch αυξήθηκε κατά 160% στη νοτιοανατολική Ασία και κατά 126% στην Αφρική, αναφέρει το ΑΠΕ. Επίσης, η χρήση των αντιβιοτικών Reserve αυξήθηκε κατά 45% στη νοτιοανατολική Ασία και κατά 125% στην Αφρική.
«Ενώ η αύξηση της χρήσης αντιβιοτικών Watch και Reserve μπορεί να είναι απαραίτητη ως απάντηση στην ταυτόχρονη αύξηση των ανθεκτικών στα φάρμακα λοιμώξεων, η απότομη αύξηση της χρήσης αυτών των φαρμάκων παρουσιάζει αρκετούς σοβαρούς μακροπρόθεσμους κινδύνους», σχολίασε ο καθηγητής Τζόζεφ Χάργουελ, ένας από τους συγγραφείς της μελέτης, και πρόσθεσε: «Η αυξημένη χρήση τους, ειδικά χωρίς προσεκτική εποπτεία, αυξάνει τον κίνδυνο αντοχής και περιορίζει τις μελλοντικές επιλογές θεραπείας. Εάν τα βακτήρια αναπτύξουν αντοχή σε αυτά τα αντιβιοτικά, θα υπάρχουν λίγες, αν υπάρχουν, εναλλακτικές λύσεις για τη θεραπεία πολυανθεκτικών λοιμώξεων».