Ο ερχομός ενός παιδιού αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα γεγονότα της ζωής του ζευγαριού που έρχεται αντιμέτωπο με νέες προκλήσεις της καθημερινότητας, καθώς και με την ανάληψη του ρόλου του γονέα που σηματοδοτεί ψυχολογικές αλλαγές στο άτομο. Ορμονικές και ψυχολογικές μεταβολές φαίνεται να επηρεάζουν τη σεξουαλική ζωή του ζευγαριού, συχνά αρνητικά, με τους δύο συντρόφους να αναφέρουν μειωμένη ερωτική επιθυμία.
Ορμονικές μεταβολές που επηρεάζουν τη σεξουαλική ζωή
Μετά τον τοκετό, η σεξουαλική επιθυμία της γυναίκας επηρεάζεται σημαντικά λόγω των ορμονικών μεταβολών που επέρχονται στο σώμα της. Η απότομη πτώση των οιστρογόνων και της προγεστερόνης συνδέεται με μείωση της σεξουαλικής διάθεσης, ενώ παράλληλα η αυξημένη έκκριση προλακτίνης -ιδίως σε γυναίκες που θηλάζουν- δρα ανασταλτικά στην σεξουαλική επιθυμία. Επιπλέον, η πτώση των οιστρογόνων ενδέχεται να προκαλέσει κολπική ξηρότητα και αίσθημα δυσφορίας κατά την σεξουαλική επαφή, γεγονός που μπορεί να ενισχύσει την αποφυγή των σεξουαλικών συνευρέσεων.
Αν και σε μικρότερο βαθμό σε σχέση με τη μητέρα, βιολογικές αλλαγές παρατηρούνται και στον πατέρα κατά τη μεταγεννητική περίοδο. Σύμφωνα με επιστημονικά δεδομένα, σημειώνεται μείωση της τεστοστερόνης, του βασικού ανδρογόνου που σχετίζεται με τη σεξουαλική επιθυμία.
Την ίδια στιγμή, η αύξηση της ωκυτοκίνης, γνωστής και ως «ορμόνης της αγάπης», φαίνεται σε γονεϊκά περιβάλλοντα να ενισχύει την τάση για φροντίδα και προστασία, επηρεάζοντας ενδεχομένως την σεξουαλική επιθυμία. Τέλος, καταγράφεται και αύξηση της προλακτίνης, η οποία επίσης σχετίζεται με τη μείωση της ερωτικής διάθεσης.
Ψυχολογικές μεταβολές που επηρεάζουν τη σεξουαλική ζωή
Η μητρότητα -όπως και κάθε γεγονός-σταθμός στη ζωή ενός ανθρώπου- συνοδεύεται από σημαντικές ψυχολογικές μεταβολές. Η έντονη κόπωση, η έλλειψη ύπνου και η διαρκής εγρήγορση στην οποία βρίσκεται μία νέα μητέρα επηρεάζουν τη διάθεσή της, η οποία με τη σειρά της επηρεάζει αρνητικά την επιθυμία για σεξ. Η μητέρα συχνά μπορεί να βιώνει άγχος, ευερεθιστότητα και συναισθηματική αστάθεια, ιδιαίτερα σε περιπτώσεις επιλόχειας κατάθλιψης.
Επιπλέον, αλλαγές στην εικόνα σώματος -όπως η αύξηση βάρους ή τα σημάδια από την κύηση-ενδέχεται να επηρεάσουν την αυτοπεποίθηση, με αποτέλεσμα πολλές γυναίκες να αποφεύγουν τις σεξουαλικές επαφές ή να μην βιώνουν απόλαυση από αυτές.
Αλλαγές βιώνει, με τη σειρά του, και ο πατέρας ο οποίος καλείται να αποδειχθεί επαρκής στον νέο του ρόλο. Η μετάβαση αυτή, αν και συχνά υποτιμημένη κοινωνικά, συνοδεύεται από ποικίλες ψυχολογικές προκλήσεις. Η ανάληψη νέων ευθυνών, η σταθερή προσπάθεια υποστήριξης της μητέρας και του βρέφους και η έλλειψη προσωπικού χρόνου συχνά συνοδεύονται από συναισθήματα άγχους και ψυχικής κόπωσης, επηρεάζοντας άμεσα την σεξουαλική επιθυμία.
Συναισθηματική απόσταση και ενοχές
Η προσκόλληση στο νεογέννητο είναι σαφώς απαραίτητη για την ανάπτυξη του δεσμού, ωστόσο μπορεί να συνοδεύεται από παράλληλη συναισθηματική αποστασιοποίηση από τη συντροφική σχέση. Αυτή η απόσταση δεν θα πρέπει να εκλαμβάνεται ως αδιαφορία, αλλά ως αποτέλεσμα της έντονης ψυχικής εμπλοκής της γυναίκας στον μητρικό της ρόλο.
Σε ποια ηλικία οι γυναίκες αισθάνονται τη μεγαλύτερη σεξουαλική ικανοποίηση – Θα σας εκπλήξει
Η γυναίκα πιθανόν να αντιληφθεί την ενδεχόμενη δυσφορία του συντρόφου, αποκτώντας έτσι ενοχές και δημιουργώντας ένα φαύλο κύκλο συναισθηματικής πίεσης που επιβαρύνει τη σχέση και δεν ευοδώνει τη σεξουαλική προσέγγιση.
Μπορεί, ωστόσο, δεδομένων των -έστω και παρωχημένων- κοινωνικών απόψεων ότι η μητέρα πρέπει να αφοσιωθεί στο νεογέννητό της, να δημιουργηθούν ενοχές και γύρω από την έκφραση της σεξουαλικότητας της. Η ίδια, φαίνεται να «μπλοκάρει» την επιθυμία της για σεξ, κρίνοντας πως στην παρούσα φάση προτεραιότητα είναι η φροντίδα του παιδιού της και όχι η προσωπική της ευχαρίστηση.
Για τον πατέρα, από την άλλη, το αίσθημα της απόστασης από τη σύντροφο, φαίνεται να σηματοδοτείται από τη μετατόπιση της προσοχής και της φροντίδας από εκείνον προς το νεογέννητο. Ο πατέρας πολλές φορές αισθάνεται πως χάνει τη θέση του στη δυαδική σχέση, η οποία τώρα φαίνεται να έχει αντικατασταθεί από το νεογνό.
Σε αυτή τη συνθήκη, ο άνδρας ενδεχομένως να βιώσει ενοχές για την επιθυμία του για σεξ, ιδιαίτερα εάν έχει λάβει κάποια πρωτοβουλία στο παρελθόν για ερωτική συνεύρεση κατά την οποία και ματαιώθηκε. Η απογοήτευση, η αίσθηση πως ίσως να μην είναι πλέον το ίδιο ποθητός, ενισχύει την απόσταση και δρα ανασταλτικά στην επιθυμία.
Γέφυρες επανασύνδεσης
Η ανοιχτή και ειλικρινής επικοινωνία είναι το πρώτο βήμα για να ανακτηθεί η εγγύτητα στο ζευγάρι. Η έκφραση ευαλωτότητας και αναγκών, το μοίρασμα των συναισθημάτων και η χρήση μη επιθετικής γλώσσας ενισχύουν την ικανότητα των συντρόφων να αφουγκραστούν ο ένας τις ανάγκες του άλλου και να επαναδιαπραγματευτούν τη σεξουαλική τους σύνδεση.
Το σεξ δεν θα πρέπει να αποτελεί στόχο για το ζευγάρι. Οι σύντροφοι θα πρέπει να ανταλλάσσουν φιλιά, αγκαλιές, αγγίγματα, με στόχο την συναισθηματική σύνδεση. Μόνο εφόσον καλλιεργηθεί το αίσθημα της ασφάλειας και για τους δύο σε αυτό το στάδιο, θα μπορέσουν να απολαύσουν τις σεξουαλικές τους συνευρέσεις, χωρίς πίεση ή άγχος επίδοσης.
Πώς το συχνό σεξ επηρεάζει το σώμα και τον εγκέφαλό μας -Τι προκαλεί η αποχή
Είναι επίσης αναγκαίο οι νέοι γονείς να δημιουργούν τον χώρο και τον χρόνο -έστω και λίγα λεπτά μέσα στην ημέρα- αποκλειστικά για εκείνους. Η ύπαρξη ιδιωτικότητας προσφέρει στο ζευγάρι έδαφος για αναζωογόνηση και ερωτικό παιχνίδι, όχι απαραίτητα με στόχο το σεξ, αλλά ως μέσο τρυφερότητας, ανακάλυψης και επανασύνδεσης.
Τέλος, στην περίπτωση που οι δυσκολίες φαίνεται να μην είναι διαχειρίσιμες, η ψυχοθεραπεία μπορεί να αποτελέσει έναν ασφαλή και υποστηρικτικό χώρο επεξεργασίας. Είτε ατομικά είτε σε επίπεδο ζεύγους, δίνεται η δυνατότητα να εκφραστούν ανάγκες, να παρατηρηθούν δυσλειτουργικά μοτίβα και να εμβαθύνει ουσιαστικά η σχέση.