Σύγχρονες επιστημονικές μελέτες δείχνουν ότι η εγκυμοσύνη μετά τον καρκίνο του μαστού είναι εφικτή και δεν αυξάνει τον κίνδυνο υποτροπής, όταν υπάρχει σωστή ιατρική καθοδήγηση. Η μελέτη POSITIVE και τα νεότερα δεδομένα επιβεβαιώνουν την ασφάλεια και τη δυνατότητα μητρότητας ακόμα και σε γυναίκες με ορμονοευαίσθητο καρκίνο.
Καρκίνος του μαστού: Νέα επιστημονικά δεδομένα τροποποιούν τα θεραπευτικά πρωτόκολλα
Μπορεί μια γυναίκα που έχει περάσει καρκίνο του μαστού να μείνει έγκυος με ασφάλεια;
Για χρόνια, αυτή η ερώτηση συνοδευόταν από φόβο, επιφυλάξεις και αντικρουόμενες απόψεις.
Σήμερα όμως, η επιστήμη και η εμπειρία χιλιάδων γυναικών μάς δείχνουν έναν νέο δρόμο — έναν δρόμο γεμάτο ελπίδα, ζωή και νέα αρχή.
Είναι ασφαλής η εγκυμοσύνη μετά τον καρκίνο του μαστού;
Δεν υπάρχει μία απλή απάντηση «ναι» ή «όχι».
Ωστόσο, τα επιστημονικά δεδομένα των τελευταίων ετών είναι πολύ ενθαρρυντικά: για τις περισσότερες γυναίκες που έχουν ολοκληρώσει τη θεραπεία τους και δεν υπάρχει ενεργή νόσος, η εγκυμοσύνη δεν αυξάνει τον κίνδυνο υποτροπής.
Τα τελευταία χρόνια, μεγάλες μελέτες το επιβεβαιώνουν:
Μία μετα-ανάλυση που περιέλαβε πάνω από 7.500 γυναίκες έδειξε ότι όσες έμειναν έγκυες μετά τη θεραπεία είχαν ίδιους ή και καλύτερους δείκτες επιβίωσης σε σχέση με όσες δεν απέκτησαν παιδί.
Παρόμοια αποτελέσματα από μεγάλη κορεατική μελέτη με 45.000 γυναίκες έδειξαν ότι όσες εγκυμονούσαν περίπου 4 χρόνια μετά τη διάγνωση είχαν ακόμη καλύτερη μακροχρόνια πρόγνωση.
Με λίγα λόγια, η επιστήμη δείχνει πως η εγκυμοσύνη μετά τον καρκίνο του μαστού μπορεί να είναι ασφαλής και απολύτως εφικτή, όταν γίνεται με σωστό χρονικός προγραμματισμό και ιατρική καθοδήγηση.
Πότε είναι η κατάλληλη στιγμή για να προσπαθήσει μια γυναίκα;
Η ιδανική στιγμή εξαρτάται από το είδος του καρκίνου και το θεραπευτικό ιστορικό της κάθε γυναίκας.
Γενικά, προτείνουμε να περάσουν τουλάχιστον 1,5 έως 2 χρόνια μετά το τέλος της χημειοθεραπείας ή της ακτινοθεραπείας, καθώς αυτή η περίοδος θεωρείται η πιο «ευάλωτη» για πιθανή υποτροπή.
Στις γυναίκες με ορμονοευαίσθητο καρκίνο, όπου η ορμονοθεραπεία (π.χ. ταμοξιφαίνη) μπορεί να διαρκέσει 5–10 χρόνια, ο προγραμματισμός απαιτεί ακόμη μεγαλύτερη προσοχή.
Η πρόσφατη μελέτη POSITIVE, που δημοσιεύθηκε στο New England Journal of Medicine, άνοιξε όμως νέους δρόμους:
- Το 74% των γυναικών που διέκοψαν προσωρινά την ορμονοθεραπεία έμειναν έγκυες
- Το 63,8% απέκτησε παιδί και δεν παρατηρήθηκε αύξηση του κινδύνου υποτροπής
Με σωστό ιατρικό σχεδιασμό και συνεργασία ογκολόγου – γυναικολόγου – ειδικού γονιμότητας, η μητρότητα μπορεί να γίνει πραγματικότητα ακόμη και για αυτές τις γυναίκες.
Υπάρχουν κίνδυνοι για το μωρό;
Οι περισσότερες εγκυμοσύνες μετά τον καρκίνο του μαστού καταλήγουν σε απόλυτα υγιή μωρά.
Οι πιθανότητες πρόωρου τοκετού ή χαμηλού βάρους γέννησης είναι ελαφρώς αυξημένες, αλλά οι διαφορές είναι μικρές και συνήθως δεν σχετίζονται με σοβαρές επιπλοκές.
Σύμφωνα με διεθνείς μετα-αναλύσεις:
- Ο κίνδυνος πρόωρου τοκετού είναι περίπου 1,4 φορές υψηλότερος
- Το χαμηλό βάρος γέννησης 1,5 φορές συχνότερο
- Και οι καισαρικές ελαφρώς αυξημένες
Αυτά τα ποσοστά δεν πρέπει να τρομάζουν τις γυναίκες.
Αντανακλούν κυρίως την αυξημένη ιατρική παρακολούθηση και προσοχή που δίνουμε σε αυτές τις εγκυμοσύνες.
Μπορεί μια γυναίκα να θηλάσει μετά από καρκίνο του μαστού;
Σε πολλές περιπτώσεις, ναι.
Αν ο ένας μαστός έχει χειρουργηθεί ή ακτινοβοληθεί, είναι πολύ πιθανό να θηλάσει από τον άλλον. Και το πιο σημαντικό: ο θηλασμός δεν αυξάνει τον κίνδυνο υποτροπής.
Πρόσφατες διεθνείς μελέτες, συμπεριλαμβανομένης μιας ανασκόπησης του 2024, επιβεβαιώνουν ότι ο θηλασμός μετά τον καρκίνο του μαστού είναι απόλυτα ασφαλής τόσο για τη μητέρα όσο και για το μωρό.
Τι πρέπει να συζητήσει μια γυναίκα με τον γιατρό της πριν προσπαθήσει να μείνει έγκυος;
Υπάρχουν πέντε βασικά βήματα που κάθε γυναίκα πρέπει να εξετάσει μαζί με την ιατρική της ομάδα:
- Έλεγχος γονιμότητας – Αξιολόγηση της ωοθηκικής εφεδρείας, καθώς η θεραπεία μπορεί να έχει επηρεάσει τη λειτουργία των ωοθηκών. Εφόσον χρειάζεται, συζητείται η δυνατότητα υποβοηθούμενης αναπαραγωγής (π.χ. εξωσωματική γονιμοποίηση), πάντα σε συνεργασία με ειδικούς αναπαραγωγής που έχουν εμπειρία σε γυναίκες με ιστορικό καρκίνου.
- Κατάλληλος χρονικός προγραμματισμός – Επιβεβαιώστε ότι έχει περάσει το απαιτούμενο διάστημα σύμφωνα με τον ογκολόγο σας.
- Ρύθμιση φαρμακευτικής αγωγής – Αν λαμβάνετε ορμονοθεραπεία, απαιτείται προσεκτικά σχεδιασμένη παύση και επανεκκίνηση.
- Υγιεινός τρόπος ζωής – Διατροφή τύπου Μεσογειακής δίαιτας, φυσική άσκηση, διατήρηση φυσιολογικού βάρους και διαχείριση στρες.
- Συνεργασία ειδικοτήτων – Ογκολόγος, γυναικολόγος, ενδοκρινολόγος και ειδικός γονιμότητας πρέπει να συνεργάζονται στενά.
Μόνο με διεπιστημονική συνεργασία εξασφαλίζουμε το καλύτερο αποτέλεσμα — τόσο για τη γυναίκα όσο και για το παιδί της.
Τι σημαίνει στην πράξη η «παύση και επανεκκίνηση» της ορμονοθεραπείας;
Η μελέτη POSITIVE, που δημοσιεύτηκε στο New England Journal of Medicine το 2023, έδειξε ότι οι γυναίκες με ορμονοευαίσθητο καρκίνο του μαστού μπορούν — υπό προϋποθέσεις και στενή ιατρική παρακολούθηση — να διακόψουν προσωρινά την ορμονοθεραπεία τους προκειμένου να προσπαθήσουν να μείνουν έγκυες, χωρίς να αυξάνεται ο βραχυπρόθεσμος κίνδυνος υποτροπής.
Σύμφωνα με το πρωτόκολλο της μελέτης:
- Οι γυναίκες είχαν ολοκληρώσει τουλάχιστον 18–30 μήνες ορμονοθεραπείας πριν τη διακοπή.
- Έγινε διάστημα “washout” περίπου 3 μηνών πριν ξεκινήσει η προσπάθεια σύλληψης, ώστε να αποβληθούν πλήρως τα φάρμακα από τον οργανισμό.
Η παύση μπορούσε να διαρκέσει έως 2 χρόνια, για να επιτραπεί εγκυμοσύνη, τοκετός και θηλασμός.
- Μετά, οι γυναίκες επανεκκίνησαν την ορμονοθεραπεία τους για να ολοκληρώσουν τον συνολικό συνιστώμενο κύκλο (5 ή 10 έτη).
- Στη διάρκεια της παρακολούθησης (μέχρι 3 χρόνια), δεν αυξήθηκε η συχνότητα υποτροπών σε σχέση με ιστορικά δεδομένα.
Αυτή η μελέτη έδωσε στις γυναίκες με ορμονοευαίσθητο καρκίνο του μαστού κάτι πολύτιμο — τη δυνατότητα να σχεδιάσουν τη μητρότητά τους χωρίς να παραβλέψουν την ασφάλεια της θεραπείας τους.
Η συναισθηματική πλευρά
Δεν πρέπει ποτέ να ξεχνάμε τη συναισθηματική διάσταση.
Για πολλές γυναίκες, αυτή η εγκυμοσύνη είναι κάτι πολύ βαθύτερο από μια ιατρική πράξη — είναι μια προσωπική νίκη, μια νέα αρχή.
Η υποστήριξη από τον σύντροφο, την οικογένεια ή ομάδες επιζωσών παίζει καθοριστικό ρόλο.
Πολλές γυναίκες περιγράφουν αυτή τη διαδρομή ως μια δεύτερη γέννηση — δική τους και του παιδιού τους.
Η μητρότητα μετά από καρκίνο του μαστού είναι απολύτως εφικτή. Το σημαντικό είναι να σχεδιαστεί με ασφάλεια, γνώση και εξατομίκευση. Η επιστήμη σήμερα μάς δίνει τα δεδομένα – η γυναίκα όμως είναι εκείνη που δίνει νόημα σε αυτά — μέσα από τη δύναμή της.
Συνοψίζοντας
- Η εγκυμοσύνη δεν αυξάνει τον κίνδυνο υποτροπής
- Συνήθως συνιστάται αναμονή τουλάχιστον 1–2 ετών μετά τη θεραπεία
- Τα μωρά είναι υγιή, με ελαφρώς αυξημένο κίνδυνο πρόωρου τοκετού ή χαμηλού βάρους
- Ο θηλασμός είναι εφικτός και ασφαλής
- Η διεπιστημονική συνεργασία είναι το κλειδί για μια ασφαλή και χαρούμενη εγκυμοσύνη
Η ζωή μετά τον καρκίνο δεν είναι απλώς συνέχεια — είναι ένα νέο ξεκίνημα. Και για πολλές γυναίκες, η μητρότητα είναι το πιο συγκινητικό κεφάλαιο αυτής της νέας αρχής.
Ποιος σωματότυπος συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο για καρκίνο του μαστού, σύμφωνα με μεγάλη μελέτη
Πηγές:
Lambertini M. et al., Journal of Clinical Oncology, 2021
Pregnancy after breast cancer in patients with germline BRCA mutations: A systematic review and meta-analysis.
https://ascopubs.org/doi/full/10.1200/JCO.21.00005
Kim J.Y. et al., JAMA Network Open, 2022
Prognosis of Pregnancy After Breast Cancer in Korean Women.
https://jamanetwork.com/journals/jamanetworkopen/fullarticle/2790194
Pagani O. et al., New England Journal of Medicine, 2023 — POSITIVE Trial
Interrupting Endocrine Therapy to Attempt Pregnancy After Breast Cancer.
https://www.nejm.org/doi/full/10.1056/NEJMoa2301139
Lambertini M. et al., Annals of Oncology, 2020
Reproductive outcomes and safety of pregnancy after breast cancer: a meta-analysis of 39 studies.
https://academic.oup.com/annonc/article/31/6/845/5801470
Azim H.A. Jr. et al., Journal of Clinical Oncology, 2013
Safety of pregnancy after breast cancer: a meta-analysis of 14 studies.
https://ascopubs.org/doi/full/10.1200/JCO.2012.45.8361
Lambertini M. et al., ESMO Open, 2023
Pregnancy after breast cancer in patients with hormone receptor-positive disease: latest evidence and recommendations.
https://www.esmoopen.com/article/S2059-7029(23)01272-3/fulltext
Peccatori F.A. et al., Annals of Oncology / ESMO Guidelines, 2020
Cancer, pregnancy and fertility: ESMO Clinical Practice Guidelines for diagnosis, treatment and follow-up.
https://www.annalsofoncology.org/article/S0923-7534(20)36075-1/fulltext