Ποια είναι τα σημάδια ότι γερνάτε καλά; Η ψυχολογία δείχνει πως η χρονολογική ηλικία δεν είναι το μόνο που μετράει, καθώς ο τρόπος που σκέφτεστε, οι επιλογές σας και το πώς φροντίζετε τον εαυτό σας παίζουν μεγαλύτερο ρόλο απ’ ό,τι μπορεί να νομίζετε. Ποιες οι συμπεριφορές;
Πώς να αναγνωρίσετε αν γερνάτε καλά – Ποιες οι 8 συμπεριφορές που το αποκαλύπτουν;
Πώς νιώθετε, πώς σκέφτεστε και πώς ζείτε κάθε μέρα; Αν και τα γονίδια παίζουν ρόλο, έρευνες δείχνουν ότι η νοοτροπία σας, οι συνήθειές σας και οι καθημερινές σας επιλογές έχουν επίσης μεγάλη επίδραση. Αλλά πώς μπορείτε να καταλάβετε αν γερνάτε καλύτερα από ό,τι οι συνομήλικοί σας;
Τα σημάδια στη συμπεριφορά που δείχνουν ότι γερνάμε πιο αργά από τους άλλους – Τι συμπεραίνουν μελέτες
Σύμφωνα με έρευνα του 2024 με τίτλο «Cognitive and neuroscientific perspectives of healthy ageing», οι γνωστικές δεξιότητες συνήθως επιβραδύνονται με την ηλικία, αλλά ο εγκέφαλος μπορεί να προσαρμοστεί μέσω νέων συνδέσεων και υγιεινών συνηθειών. Η μελέτη δείχνει ότι ο τρόπος ζωής, η ευελιξία του εγκεφάλου και η ενεργή μάθηση βοηθούν τους ανθρώπους να διατηρούν το μυαλό τους οξύ καθώς μεγαλώνουν.
Άλλες πρόσφατες έρευνες δείχνουν ότι όσοι γερνούν πιο αργά τείνουν να διατηρούν σε σταθερά επίπεδα την άσκηση, τη σκέψη και τη διάθεση με την πάροδο του χρόνου. Αυτά τα σημάδια στη συμπεριφορά δεν σταματούν τη γήρανση αλλά βοηθούν το σώμα και το μυαλό να παραμείνουν υγιή για περισσότερο.
- Άσκηση: Η ταχύτητα βάδισης και η ισορροπία μειώνονται λιγότερο κάθε χρόνο — ισχυρή ένδειξη σωματικής ανθεκτικότητας.
- Οξύ μυαλό: Η μνήμη και η ταχύτητα σκέψης παραμένουν ισχυρότερες για περισσότερο, ειδικά σε άτομα που ασκούνται, κοινωνικοποιούνται και δεν καπνίζουν.
- Θετική διάθεση: Χαμηλότερα ή σταθερά σκορ κατάθλιψης συνδέονται με πιο αργή βιολογική γήρανση.
- Αίσθηση νεότητας: Οι άνθρωποι που νιώθουν νεότεροι από την πραγματική τους ηλικία εμφανίζουν καλύτερη υγεία και λειτουργία.
- Υγιής αυτοαντίληψη: Η διατήρηση θετικών στάσεων απέναντι στη γήρανση προβλέπει καλύτερη μακροπρόθεσμη υγεία.
8 σημάδια ότι γερνάτε καλύτερα από ό,τι οι συνομήλικοί σας
1) Διατηρείτε ζωντανή την περιέργειά σας
Έχετε γνωρίσει ποτέ κάποιον που φαίνεται να σταμάτησε να μαθαίνει στα 25; Οι συζητήσεις του μοιάζουν με… επανάληψη, της επανάληψης, ὦ επανάληψη. Η περιέργεια είναι ένας από τους πιο υποτιμημένους δείκτες ψυχολογικής νεότητας. Ειδικοί συνδέουν την περιέργεια με μεγαλύτερη ικανοποίηση από τη ζωή και ακόμη και με μακροζωία.
Όσοι είναι περίεργοι παραμένουν πνευματικά ευέλικτοι. Είναι ανοιχτοί σε νέες εμπειρίες, κάτι που κρατά το μυαλό τους οξύ. Είτε πρόκειται για το να δοκιμάσετε μια νέα συνταγή, να μάθετε μια γλώσσα ή να βουτήξετε σε ένα θέμα που δεν γνωρίζετε καθόλου, θα επωφεληθείτε.
2) Εστιάζετε περισσότερο στην υγεία σας παρά στο πώς φαίνεστε
Ας είμαστε ειλικρινείς — οι περισσότεροι ξεκινάμε το γυμναστήριο στα 20 μας επειδή θέλουμε να δείχνουμε ωραίοι. Αλλά καθώς μεγαλώνουμε, κάτι αλλάζει. Αρχίζει να σας ενδιαφέρει λιγότερο το αν έχετε κοιλιακούς και περισσότερο το πώς νιώθετε όταν ξυπνάτε. Αρχίζετε να εκτιμάτε τα επίπεδα ενέργειας, τη διαύγεια του νου και τη συνολική σας υγεία περισσότερο από την εμφάνιση.
Αυτή η αλλαγή νοοτροπίας είναι ένδειξη ωριμότητας — και σύμφωνα με την ψυχολογία, ισχυρός δείκτης υγιούς γήρανσης. Μελέτες δείχνουν ότι τα άτομα που εστιάζουν σε εσωτερικούς στόχους όπως η ευεξία, ο σκοπός και η ζωτικότητα τείνουν να είναι πιο ευτυχισμένα και να γερνούν πιο αρμονικά από εκείνα που αναζητούν εξωτερική επιβεβαίωση. Δεν εγκαταλείπετε κάτι, απλώς αλλάζετε τις προτεραιότητές σας.
Πώς να καλύψετε τα γκρίζα μαλλιά φυσικά και να δείχνετε νεότεροι χωρίς βαφή
3) Μπορείτε να διαχειριστείτε το στρες
Αν έχετε καταφέρει να διατηρείτε την ψυχραιμία σας όταν η ζωή σας πετάει δυσκολίες, συγχαρητήρια — γερνάτε καλά. Το χρόνιο στρες επιταχύνει τη βιολογική γήρανση, με το να κάνει πιο κοντά τα τελομερή (δηλαδή τα προστατευτικά καλύμματα του DNA). Οι ψυχολόγοι έχουν διαπιστώσει ότι οι άνθρωποι που αναπτύσσουν μηχανισμούς αντιμετώπισης — όπως η ενσυνειδητότητα, το ημερολόγιο σκέψεων ή η άσκηση — ουσιαστικά επιβραδύνουν αυτό το ρολόι.
Όλοι αντιμετωπίζουμε το χάος. Το ερώτημα είναι, πόσο από αυτό κρατάμε μέσα μας; Όσο μεγαλώνουμε, τόσο περισσότερο μπορεί να συνειδητοποιήσουμε ότι η γαλήνη δεν έχει να κάνει με το να ζει κανείς σε ένα ήρεμο περιβάλλον — αλλά με το να έχει έναν ήρεμο νου. Και αυτό το είδος γαλήνης έρχεται μόνο με εξάσκηση.
4) Φροντίζετε τις σχέσεις σας
Η μεγαλύτερη σε διάρκεια έρευνα του Harvard για την ευτυχία — που διαρκεί πάνω από 80 χρόνια — διαπίστωσε ότι ο σημαντικότερος παράγοντας μακροχρόνιας υγείας και πληρότητας δεν είναι ο πλούτος, η επαγγελματική επιτυχία ή καν η διατροφή. Είναι οι σχέσεις.
Η ποιότητα των κοινωνικών σας επαφών επηρεάζει άμεσα το πόσο καλά γερνάτε. Οι άνθρωποι με στενές, υποστηρικτικές σχέσεις τείνουν να ζουν περισσότερο, να βιώνουν μικρότερη γνωστική έκπτωση και να αναρρώνουν ταχύτερα από ασθένειες.
Έχει λογική. Οι άνθρωποι είμαστε κοινωνικά όντα, φτιαγμένοι για σύνδεση. Και ας το παραδεχτούμε — οι καλοί φίλοι σας κάνουν να γελάτε, κάτι που είναι σχεδόν θεραπεία από μόνο του. Αν αφιερώνετε χρόνο σε ανθρώπους που σας γεμίζουν ενέργεια και απομακρύνεστε από εκείνους που σας εξαντλούν, δεν θέτετε απλώς συναισθηματικά όρια — επεκτείνετε το προσδόκιμο ζωής σας.
5) Έχετε συμφιλιωθεί με το παρελθόν σας
Δεν μπορείτε να γερνάτε καλά αν συνεχίζετε να πολεμάτε μάχες που τελείωσαν χρόνια πριν. Σύμφωνα με τους ψυχολόγους, η ανεκπλήρωτη μεταμέλεια ή η δυσαρέσκεια μπορεί να οδηγήσουν σε χρόνιο στρες, άγχος και ακόμη και σωματικά συμπτώματα. Αντίθετα, η συναισθηματική αποδοχή — η αναγνώριση του παρελθόντος χωρίς να το αφήνετε να σας καθορίζει — είναι από τους ισχυρότερους δείκτες ψυχολογικής ευεξίας.
Το να γερνάτε με χάρη δεν σημαίνει να προσποιείστε ότι το παρελθόν δεν συνέβη. Σημαίνει να μαθαίνετε από αυτό και να συγχωρείτε τον εαυτό σας. Όσο μεγαλώνουμε, τόσο περισσότερο καταλαβαίνουμε ότι το να κρατάει κανείς κακίες είναι σαν να σηκώνει επιπλέον βάρος το οποίο είναι αχρείαστο.
6) Διατηρείτε το χιούμορ σας
Έχετε προσέξει ότι οι άνθρωποι που μπορούν να γελούν με τον εαυτό τους μοιάζουν αγέραστοι; Η καλή αίσθηση του χιούμορ δεν είναι μόνο γοητευτική — είναι ένα ισχυρό ψυχολογικό εργαλείο. Έρευνα δείχνει ότι το χιούμορ βοηθά στη μείωση των ορμονών του στρες, ενισχύει το ανοσοποιητικό σύστημα και βελτιώνει ακόμη και τη μνήμη στους ηλικιωμένους.
Πέρα όμως από την επιστήμη, υπάρχει κάτι διαχρονικό στο να μην παίρνει κάποιος τη ζωή του — ή τον εαυτό του — πολύ σοβαρά. Αν μπορείτε να βρείτε την αστεία πλευρά όταν τα πράγματα πάνε στραβά, δείχνετε ανθεκτικότητα και ευελιξία — δύο χαρακτηριστικά που ορίζουν την υγιή γήρανση.
7) Είστε άνετοι με την αλλαγή
Θυμάστε πώς αντιστεκόσασταν στην αλλαγή στα 20 σας γιατί πιστεύατε ότι τα γνωρίζατε όλα; Και μετά ήρθε η ζωή και σας έδειξε ότι τίποτα δεν μένει το ίδιο για πολύ. Οι άνθρωποι που γερνούν καλά δεν είναι απαραίτητα εκείνοι που είχαν την πιο εύκολη ζωή — είναι εκείνοι που προσαρμόζονται.
Οι ψυχολόγοι αποκαλούν αυτό «ψυχολογική ευελιξία», και έχει συνδεθεί με καλύτερη ψυχική υγεία και συναισθηματική σταθερότητα καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής. Μπορεί να μην αγαπάτε κάθε μετάβαση, αλλά έχετε μάθει να τις δέχεστε. Είτε πρόκειται για αλλαγή καριέρας, χωρισμό ή μετακόμιση σε άλλη πόλη, δεν προσκολλάστε σε αυτό που ήταν — εστιάζετε σε αυτό που έρχεται. Αυτή η νοοτροπία δεν κάνει απλώς τη ζωή πιο ομαλή. Την κάνει πιο πλούσια.
Η Φυσικοθεραπεία στην πρώτη γραμμή της υγιούς μακροζωίας – Μειώνει τις πτώσεις έως και 30%
8) Ξέρετε τι έχει πραγματικά σημασία για εσάς
Και τέλος, το πιο σημαντικό. Αν έχετε αρχίσει να δίνετε προτεραιότητα στα πράγματα που έχουν σημασία για εσάς αντί να εστιάζετε σε στόχους άλλων, τότε γερνάτε καλύτερα από τους περισσότερους. Η ψυχολογία το ονομάζει «υπέρβαση του εαυτού», δηλαδή την ικανότητα να βλέπετε πέρα από το «εγώ» και να επικεντρώνεστε σε ό,τι δίνει στη ζωή αληθινό σκοπό. Οι άνθρωποι που καλλιεργούν αυτή την αίσθηση νοήματος τείνουν να βιώνουν περισσότερη ευγνωμοσύνη και πληρότητα, ακόμη και στις δύσκολες στιγμές.
Πηγές: VegOut, Nature, Nature Communications, Springer Nature Link, ResearchGate, PMC, ScienceDirect