Μπορεί να νομίζετε ότι ένας πονοκέφαλος, τα κόκκινα μάτια ή λίγη κόπωση δεν είναι τίποτα, όμως, μερικές φορές, αυτές οι «ενοχλήσεις» μπορεί να είναι τα πρώτα σημάδια μιας πιο σοβαρής πάθησης. Ειδικοί προειδοποιούν να προσέχουμε αυτά τα καθημερινά και φαινομενικά ασήμαντα συμπτώματα γιατί μπορεί να είναι ενδείξεις επικίνδυνων νόσων.
Τα συμπτώματα του διαβήτη που εμφανίζονται νωρίς το πρωί – Τι είναι τα «τρία Π»
Τα συμπτώματα που δεν πρέπει να αγνοήσετε: Πότε είναι μια «απλή ενόχληση» ένδειξη σοβαρής νόσου;
Πολλά καθημερινά συμπτώματα φαίνονται ακίνδυνα. Για παράδειγμα, τα κοκκινισμένα μάτια μπορεί να οφείλονται σε αϋπνία, ή ένα εξάνθημα στο δέρμα σε μια νέα λοσιόν. Ωστόσο, ορισμένες φορές αυτά τα φαινομενικά ασήμαντα συμπτώματα μπορεί να είναι ενδείξεις για κάτι πιο σοβαρό, όπως μια λοίμωξη, διαταραχή του αίματος ή αυτοάνοση νόσο. Αν τα συμπτώματά σας δεν υποχωρούν ή αν νιώθετε ότι κάτι δεν πάει καλά, συμβουλευτείτε τον γιατρό σας. Ποια είναι τα 20 κοινά συμπτώματα που μπορεί να είναι σημάδια σοβαρής ασθένειας;
Έχουν οι σοβαρές παθήσεις σοβαρά συμπτώματα ή μπορεί να είναι κοινά και φαινομενικά ακίνδυνα;
Σύμφωνα με τη μελέτη «Illness in everyday life: a health diary study of common symptoms and their consequences», οι άνθρωποι κατέγραφαν συχνά καθημερινά συμπτώματα – όπως πονοκεφάλους, κόπωση, ήπιες λοιμώξεις του ανώτερου αναπνευστικού, στομαχικές διαταραχές – σε ημερολόγια υγείας, και παρόλο που αυτά ήταν συνήθως ήπια, συχνά επηρέαζαν την καθημερινότητα και οδηγούσαν σε άτυπη αυτοφροντίδα.
Ακόμα και σοβαρές ασθένειες ή ασθένειες απειλητικές για τη ζωή συχνά ξεκινούν με απλά και κοινά συμπτώματα, γεγονός που τις καθιστά εύκολο να περάσουν απαρατήρητες. Μερικά παραδείγματα είναι:
- COVID‑19: ξεκινά συχνά με ήπιο βήχα, κόπωση, πονόλαιμο ή απώλεια όσφρησης/γεύσης – αλλά στο 19 % των περιπτώσεων μπορεί να εξελιχθεί σε σοβαρή νόσο.
- Δάγκειος πυρετός: συνήθως ξεκινά σαν γρίπη – πυρετός, πονοκέφαλος (συχνά πίσω από τα μάτια), πόνος στους μύες/αρθρώσεις, κάποιες φορές διακριτό εξάνθημα – ωστόσο το 5 % των περιπτώσεων οδηγεί σε επικίνδυνες αιμορραγίες ή καταπληξία.
- Σήψη: μια απειλητική για τη ζωή συστηματική λοίμωξη που μπορεί αρχικά να εμφανιστεί μόνο με πυρετό, ταχύπνοια ή ταχυκαρδία, ή σύγχυση – ειδικά σε ηλικιωμένα άτομα που δεν αναπτύσσουν πυρετό.
- Πυρετός Pontiac (ήπια λοίμωξη από Legionella): ξεκινά με πυρετό, ρίγη, πονοκέφαλο και μυαλγίες – πιο ήπιος από τη νόσο των Λεγεωνάριων αλλά μπορεί να είναι ένδειξη σοβαρής βακτηριακής έκθεσης.
- Κοιλιοκάκη: μπορεί να είναι «σιωπηλή» ή να προκαλεί μόνο κόπωση, αναιμία ή ήπια πεπτικά προβλήματα, παρόλο που πρόκειται για αυτοάνοση ασθένεια που καταστρέφει το έντερο.
Κοινά συμπτώματα που μπορεί να είναι ενδείξεις σοβαρής νόσου
1. Κόκκινα μάτια
Υπάρχουν πολλοί λόγοι που μπορεί να έχει κανείς κόκκινα μάτια. Σύμφωνα με τον Αμερικανό Dr. Cory Fisher, ιατρό γενικής ιατρικής στην Cleveland Clinic, τα κόκκινα μάτια προκαλούνται συχνά από επιπεφυκίτιδα – μια λοίμωξη που συνοδεύεται από κοινά συμπτώματα κρυολογήματος, όπως καταρροή, πονόλαιμο και βήχα.
Αν όμως τα κόκκινα μάτια δεν υποχωρούν, μπορεί να έχετε σοβαρότερο πρόβλημα. «Αν η ερυθρότητα διαρκεί πάνω από μία εβδομάδα ή συνοδεύεται από πόνο ή αλλαγές στην όραση, ίσως πρόκειται για κάτι πιο σοβαρό, όπως βαθύτερη λοίμωξη του ματιού ή γλαύκωμα», λέει σύμφωνα με το Prevention. Το γλαύκωμα είναι σοβαρή πάθηση που μπορεί να προκαλέσει απώλεια όρασης και τύφλωση.
2. Δύσοσμες κολπικές εκκρίσεις
Η φροντίδα της κολπικής υγείας είναι εξαιρετικά σημαντική. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι οι δύσοσμες εκκρίσεις, οι οποίες μπορεί να είναι ένδειξη φλεγμονώδους νόσου της πυέλου (PID), μιας σοβαρής λοίμωξης των αναπαραγωγικών οργάνων που προκαλείται συνήθως από σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα, σύμφωνα με την Cleveland Clinic. Αν ένα ΣΜΝ – όπως η γονόρροια ή τα χλαμύδια – δεν αντιμετωπιστεί σωστά, η λοίμωξη μπορεί να εξαπλωθεί και να προκαλέσει χρόνιο πόνο και στειρότητα, εκτός από ανώμαλες εκκρίσεις.
3. Δερματικά εξανθήματα
Τα εξανθήματα μπορεί σίγουρα να μη σημαίνουν τίποτα. Ίσως το δέρμα σας να ήρθε σε επαφή με αλλεργιογόνο ή να είναι ξηρό και να χρειάζεται ενυδάτωση, λέει ο Dr. Fisher. Αλλά μπορεί να είναι και πρώιμο σύμπτωμα κάτι πιο σοβαρού. «Περιστασιακά, ένα εξάνθημα μπορεί να είναι μέρος μιας πιο σοβαρής νόσου. Ανησυχήστε περισσότερο αν το εξάνθημα είναι επώδυνο, εξαπλώνεται γρήγορα ή δεν ανταποκρίνεται στις αρχικές θεραπείες», εξηγεί. «Πολλές παθήσεις μπορούν να εκδηλωθούν με εξάνθημα, όπως κάποιες λοιμώξεις, αιματολογικά νοσήματα ή διαταραχές του συνδετικού ιστού, όπως ο λύκος».
4. Ξηροστομία
Αν το στόμα σας μοιάζει με την έρημο Σαχάρα, μπορεί να υπάρχει απλή λύση: ενυδάτωση. Αλλά αν η έλλειψη υγρών δεν είναι το πρόβλημα, μια άλλη πιθανότητα είναι το σύνδρομο Sjögren – μια αυτοάνοση διαταραχή που προκαλεί ξηροφθαλμία και ξηροστομία, μεταξύ άλλων συμπτωμάτων. Αν και είναι δυνατόν να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε ηλικία, η Mayo Clinic αναφέρει ότι είναι πιο συχνή στις γυναίκες άνω των 40 ετών.
5. Υπερβολική εφίδρωση
Η υπερβολική εφίδρωση μπορεί να οφείλεται σε μια κοινή διαταραχή που ονομάζεται υπεριδρωσία, η οποία επηρεάζει περίπου το 3% του πληθυσμού. Όμως ο ιδρώτας που τρέχει από το πρόσωπο και τις μασχάλες σας μπορεί επίσης να αποτελεί σύμπτωμα μη-Χότζκιν λεμφώματος (NHL), ενός είδους καρκίνου που επηρεάζει το λεμφικό σύστημα. Συνήθως, όσοι έχουν NHL εμφανίζουν έντονες νυχτερινές εφιδρώσεις, καθώς και απώλεια βάρους, δερματικά εξανθήματα και διόγκωση λεμφαδένων.
6. Έντονη επιθυμία να μασήσετε πάγο
Το να τρώτε λίγο πάγο περιστασιακά δεν είναι κάτι σοβαρό – μερικές φορές είναι απλώς μια δροσιστική απόλαυση. Όμως αν έχετε την επιθυμία να μασάτε πάγο συνεχώς, αυτό μπορεί να είναι σημάδι της pica (αλλοτριοφαγίας). Η pica είναι μια διαταραχή κατά την οποία το άτομο έχει όρεξη να φάει αντικείμενα που δεν θεωρούνται τρόφιμα – όπως χώμα, χαρτί και κιμωλία, τα οποία δεν έχουν καμία θρεπτική αξία. Σύμφωνα με την Mayo Clinic, η πάθηση αυτή συχνά συνδέεται με έλλειψη σιδήρου.
7. Δυσκολία στην αναπνοή
Αν νιώθετε ότι σας κόβεται η ανάσα πολύ συχνότερα απ’ ό,τι συνήθως, θα πρέπει να ζητήσετε από τον γιατρό σας να σας ελέγξει για χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ). Σύμφωνα με την American Lung Association, η ασθένεια – που επηρεάζει τους πνεύμονές σας – εμποδίζει τη ροή του αέρα, με αποτέλεσμα δραστηριότητες που κάποτε κάνατε με ευκολία να προκαλούν δύσπνοια.
Καύσωνας: Το σύμπτωμα στα χέρια που δείχνει ότι κινδυνεύετε από θερμοπληξία
8. Πόνος στο στήθος
Όταν νιώθετε πόνο στο στήθος, μπορεί να σας έρχονται στο μυαλό διάφορες αιτίες – από δυσπεψία μέχρι καρδιακή προσβολή. Όμως σε σπάνιες περιπτώσεις, μπορεί να είναι και σημάδι καρκίνου του δέρματος. «Οι ακτινογραφίες, οι αιματολογικές εξετάσεις και η παρακολούθηση δεν έδειξαν τίποτα, αλλά δεν μπορούσα να αποβάλω την αίσθηση ότι κάτι δεν πήγαινε καλά, κι έτσι αποφάσισα να εισάγω τον ασθενή για πιο ενδελεχή αξιολόγηση», λέει ο Dr. Nathan Anderson, ιατρός επειγόντων περιστατικών.
«Μετά από υπερηχογραφικό έλεγχο της καρδιάς, εντόπισα πολλαπλούς όγκους μέσα στην ίδια την καρδιά, οι οποίοι αποδείχθηκαν μελάνωμα – η πιο σοβαρή μορφή καρκίνου του δέρματος που έχει την άγρια ικανότητα να κάνει μεταστάσεις σε σχεδόν οποιονδήποτε ιστό του σώματος».
9. Μαύρες γραμμές στα νύχια
Πόσο συχνά εξετάζετε τα νύχια σας; Αν τα βλέπετε σπάνια χωρίς βερνίκι, αφήστε τα να «αναπνεύσουν». Ιδίως γιατί, αν εντοπίσετε μια μαύρη γραμμή κάτω από κάποιο νύχι, αυτό μπορεί να είναι ένδειξη καρκίνου του δέρματος. Το μελάνωμα των άκρων (Acral Lentiginous Melanoma ALM) – τύπος μελανώματος που εμφανίζεται στις παλάμες, τα πέλματα ή κάτω από τα νύχια – μπορεί να εμφανιστεί σε οποιονδήποτε, αλλά είναι πιο συχνό σε άτομα ασιατικής ή αφρικανικής καταγωγής.
10. Αποκόλληση νυχιών από τη βάση
Όταν τα νύχια αρχίζουν να αποκολλώνται από τις βάσεις τους, μπορεί να έχετε υπερθυρεοειδισμό – μια πάθηση κατά την οποία ο θυρεοειδής αδένας παράγει υπερβολική ποσότητα θυρεοειδικών ορμονών, σύμφωνα με το Πανεπιστήμιο του Michigan. Μαζί με τα προβλήματα στα νύχια, μπορεί επίσης να παρουσιάσετε τρέμουλο στα χέρια, τριχόπτωση, μυϊκή αδυναμία και ταχυπαλμία ή αρρυθμία.
11. Πρήξιμο στα δάχτυλα ή στα πόδια
Αν έχετε παρατηρήσει πρήξιμο στα δάχτυλα ή τα πόδια σας τελευταία, μπορεί απλώς να έχετε καταναλώσει υπερβολικό αλάτι ή να μην είχατε αρκετή σωματική δραστηριότητα, λέει ο Dr. Fisher. Όμως μπορεί να είναι και ένδειξη κάτι πιο σοβαρού. «Το πρήξιμο στα άκρα μπορεί επίσης να είναι αντανάκλαση μιας σημαντικότερης εσωτερικής διεργασίας, όπως η νεφρική νόσος ή η συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια», λέει. «Αν το πρήξιμο είναι νέο ή επιδεινώνεται, πρέπει οπωσδήποτε να επικοινωνήσετε με τον γιατρό σας».
12. Ανοιχτόχρωνα κόπρανα
Μπορεί οι κενώσεις σας να μην είναι θέμα ευγενικής συζήτησης, αλλά ξέρετε πώς πρέπει να μοιάζουν: καφέ, λείες και σε σχήμα «φιδιού». Αν όμως τα κόπρανά σας είναι ανοιχτόχρωμα και έχουν άσχημη μυρωδιά, αυτό μπορεί να είναι σύμπτωμα της αυτοάνοσης πάθησης κοιλιοκάκης – και ένδειξη ότι το σώμα σας δεν απορροφά σωστά τα θρεπτικά συστατικά, λέει το University of Chicago Medicine.
13. Απώλεια όσφρησης
Όταν δεν μπορείτε πια να μυρίσετε πράγματα, καταλαβαίνετε ότι κάτι δεν πάει καλά. Πολλοί αναγνωρίζουν την ανοσμία ως χαρακτηριστικό σύμπτωμα κάποιων παραλλαγών του κορωνοϊού. Όμως η απώλεια όσφρησης είναι επίσης πρώιμο – και εξαιρετικά κοινό – σημάδι τόσο της νόσου Αλτσχάιμερ όσο και της νόσου Πάρκινσον.
14. Φούσκωμα
Από μόνο του, το φούσκωμα συνήθως δεν είναι κάτι σοβαρό. «Είναι πολύ συχνό και μπορεί να συμβεί γύρω από την έμμηνο ρύση ή αν καταναλώσετε πολύ πικάντικο φαγητό», λέει ο Dr. Fisher. Αλλά αν δεν υποχωρεί, μπορεί να είναι ένδειξη κάτι πιο σοβαρού, όπως ηπατική νόσος ή καρκίνος των ωοθηκών. «Αν το φούσκωμα συνοδεύεται από κοιλιακό πόνο, επίμονους εμετούς ή αίμα στα κόπρανα, αυτό θα μπορούσε να αποτελεί λόγο ανησυχίας», λέει.
15. Μελανιές στα πόδια
Όλοι μελανιάζουμε πού και πού, αλλά αν αρχίζετε να τις βλέπετε να εμφανίζονται συχνότερα, αυτό μπορεί να οφείλεται σε έλλειψη σιδήρου ή και σε κάτι πιο σοβαρό: οξεία μυελογενής λευχαιμία (AML). Σύμφωνα με την American Cancer Society, αυτοί οι μώλωπες εμφανίζονται συνήθως ως μικρές κόκκινες ή μωβ κηλίδες στο δέρμα και είναι αποτέλεσμα χαμηλού αριθμού αιμοπεταλίων.
16. Θολά ούρα
Τα ούρα σας μπορούν να σας πουν πολλά για την υγεία σας. Αν παρατηρείτε ότι έχουν θολή όψη αντί για τη φυσιολογική καθαρή ή ανοιχτοκίτρινη απόχρωση, ο Dr. Fisher λέει ότι μπορεί να οφείλεται σε αφυδάτωση. «Αν όμως αυξήσετε την πρόσληψη υγρών και τα ούρα παραμένουν θολά ή αν έχετε και άλλα συμπτώματα, όπως αίμα στα ούρα, πόνο κατά την ούρηση ή κοιλιακή δυσφορία, πρέπει να επικοινωνήσετε με τον γιατρό σας», εξηγεί. Τα θολά ούρα μπορεί επίσης να είναι σημάδι ουρολοίμωξης, πέτρας στα νεφρά, σεξουαλικώς μεταδιδόμενης λοίμωξης ή διαβήτη.
17. Άφθες
Όποιος έχει συχνά άφθες γνωρίζει πόσο ενοχλητικές – και πραγματικά επώδυνες – μπορούν να γίνουν. Κάτι τόσο απλό όσο πικάντικο φαγητό ή στρες μπορεί να τις προκαλέσει, αλλά μπορεί επίσης να είναι και ένδειξη κοιλιοκάκης, σύμφωνα με την Mayo Clinic. Επειδή τα άτομα με κοιλιοκάκη έχουν δυσανεξία στη γλουτένη, εικάζεται ότι η γλουτένη μπορεί να αποτελεί έναυσμα για τις άφθες.
18. Γλυκιά/φρουτώδης αναπνοή
Το να έχετε φρουτώδη αναπνοή μπορεί να μην ακούγεται άσχημο, αλλά μπορεί να σχετίζεται με τον διαβήτη. Όταν η υπεργλυκαιμία – δηλαδή τα αυξημένα επίπεδα σακχάρου στο αίμα – δεν αντιμετωπίζεται, μπορεί να εμφανιστεί κετοξέωση, η οποία συμβαίνει όταν το σώμα δεν έχει αρκετή ινσουλίνη, λέει η American Diabetes Association. Η φρουτώδης γεύση οφείλεται στη συσσώρευση κετονών στο αίμα. Και επειδή η κατάσταση αυτή μπορεί να είναι απειλητική για τη ζωή, επισκεφθείτε γιατρό μόλις τη διαπιστώσετε.
19. Συχνές κενώσεις
Όταν πρέπει να πάτε τουαλέτα, πρέπει. Όμως αν οι κενώσεις σας έχουν γίνει συχνές και επείγουσες – προκαλώντας διάρροια πολλές φορές την ημέρα – αυτό μπορεί να είναι ένδειξη ελκώδους κολίτιδας. Η ασθένεια προκαλεί φλεγμονή στο παχύ έντερο και δημιουργεί έλκη. Εξαιτίας αυτής της ενόχλησης, χρειάζεται να πηγαίνετε στην τουαλέτα πιο συχνά, λέει το Crohn’s & Colitis Foundation.
Ροχαλητό: Πότε είναι ένδειξη υπέρτασης και δείχνει αυξημένο κίνδυνο για εγκεφαλικό
20. Μικρότερος γραφικός χαρακτήρας
Ο γραφικός χαρακτήρας σας μπορεί να έχει γίνει πιο δυσανάγνωστος με τα χρόνια – ή και κατά διαστήματα. Όμως αν υπάρχει εμφανής αλλαγή στο στιλ σας – ειδικά αν τα γράμματά σας έχουν γίνει πολύ μικρότερα – αυτό μπορεί να είναι ένδειξη νόσου Πάρκινσον. Η ασθένεια επιβραδύνει τις κινήσεις και προκαλεί μυϊκή δυσκαμψία, κάτι που μπορεί να κάνει τον γραφικό χαρακτήρα μικρότερο και πιο συμπιεσμένο.
Πηγές: Prevention, NIVEL, MDPI, PMC, PMC, NIH, Mayo Clinic, ScienceDirect, Mayo Clinic