Μια νέα μελέτη προειδοποιεί ότι ο συνδυασμός αντιβιοτικών με καφέ μπορεί να μειώσει την αποτελεσματικότητα της θεραπείας και να προκαλέσει ανεπιθύμητες παρενέργειες. Οι ειδικοί συνιστούν προσοχή και σωστή καθοδήγηση από γιατρό ή φαρμακοποιό για τα αντιβιοτικά.
Υπερόπλο κατά του σταφυλόκοκκου – Ένας μύκητας τον εξουδετερώνει σε 15 λεπτά
Η καφεΐνη επηρεάζει την επίδραση των φαρμάκων
Γνωρίζουμε ήδη ότι η καφεΐνη μπορεί να επηρεάσει σημαντικά την επίδραση πολλών φαρμάκων, επηρεάζοντας την απορρόφηση, τη διανομή, το μεταβολισμό και την απέκκρισή τους, οδηγώντας τόσο σε ενίσχυση θεραπευτικής δράσης όσο και σε τοξικότητα ή αποτυχία της θεραπείας.
Σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύτηκε στο BioMed Research International, η καφεΐνη μεταβολίζεται κυρίως από το ένζυμο CYP1A2, το οποίο μεταβολίζει και πολλά ψυχιατρικά φάρμακα, αντιβιοτικά και άλλα, με αποτέλεσμα είτε να παρατείνεται είτε να ενισχύεται η δράση ορισμένων φαρμάκων, ειδικά όταν συνδυάζεται με αναστολείς του συγκεκριμένου ενζύμου όπως η φουβοξαμίνη.
Ταυτόχρονα, η καφεΐνη μπορεί να αυξήσει την απορρόφηση φαρμάκων όπως η ακεταμινοφαίνη, ενώ μειώνει την απορρόφηση σκευασμάτων σιδήρου ή ορισμένων αντικαταθλιπτικών, σχηματίζοντας σύμπλοκα που δυσχεραίνουν τη βιοδιαθεσιμότητά τους.
Έρευνα-σοκ: Τα αντιβιοτικά αυξάνουν κατά 20% τον κίνδυνο για παχυσαρκία στα παιδιά
Πώς επηρεάζει ο καφές τη δράση στα αντιβιοτικά φάρμακα
Τώρα, μαθαίνουμε ότι και μια καθημερινή κούπα καφέ θα μπορούσε να μειώνει την αποτελεσματικότητα ορισμένων αντιβιοτικών θεραπειών, σύμφωνα με νέα έρευνα (Binsfeld et al., PLOS Biology, 2025) που αναλύει την αντίδραση των βακτηρίων Escherichia coli στην καφεΐνη.
Η διεθνής ομάδα ερευνητών πίσω από τη μελέτη εξέτασε 94 διαφορετικές χημικές ουσίες και πώς αυτές επηρεάζουν την E. coli: πιο συγκεκριμένα, πώς τροποποιούν τα συστήματα που ελέγχουν τι εισέρχεται και τι εξέρχεται από τα βακτηριακά κύτταρα.
Περίπου το ένα τρίτο των ουσιών που εξετάστηκαν φάνηκε να παρεμβαίνουν στη γονιδιακή δραστηριότητα που σχετίζεται με τη διαχείριση της «κυκλοφορίας» μέσα και έξω από το κύτταρο. Όμως η καφεΐνη ήταν αυτή που ξεχώρισε. Οδήγησε στο να απορροφά η E. coli μικρότερη ποσότητα κάποιων αντιβιοτικών.
«Τα δεδομένα μας δείχνουν ότι πολλές ουσίες μπορούν να επηρεάσουν διακριτικά αλλά συστηματικά τη ρύθμιση των γονιδίων στα βακτήρια», δηλώνει ο μικροβιολόγος Christoph Binsfeld από το University of Würzburg στη Γερμανία.
Αυτό είναι μέρος της συνεχιζόμενης έρευνας για αυτό που είναι γνωστό ως αντοχή σε αντιβιοτικά χαμηλού επιπέδου. Όχι η πλήρως ανεπτυγμένη μορφή της αντοχής, όπου τα βακτήρια προσαρμόζονται ώστε να αντιστέκονται άμεσα σε στοχευμένες θεραπείες, αλλά πιο λεπτές επιδράσεις που ενεργοποιούνται από αλλαγές στον τρόπο λειτουργίας των γονιδίων και τον τρόπο που αυτά τα μικρόβια ανταποκρίνονται στο περιβάλλον τους.
Ήδη γνωρίζουμε ότι βακτήρια όπως η E. coli χρησιμοποιούν αυτές τις προσαρμοστικές αντιδράσεις για να μεγιστοποιούν τις πιθανότητες επιβίωσής τους στο εκάστοτε περιβάλλον στο οποίο βρίσκονται. Αυτό που δεν είναι ακόμη γνωστό είναι οι ακριβείς βιολογικοί μηχανισμοί που χρησιμοποιούνται, κάτι που θα μπορούσε να βοηθήσει τους επιστήμονες να καταλάβουν πώς επιβιώνουν τα παθογόνα βακτήρια και πώς μπορούμε να τα αντιμετωπίσουμε.
Οι ερευνητές παρατήρησαν διαφορές στην αντίδραση των βακτηρίων στα αντιβιοτικά μετά από επαφή με καφεΐνη.
Αντιβιοτικά και μικροβιακή αντοχή: Σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης η Ελλάδα
Αρνητική η επίδραση της καφεΐνης στο E. coli
Η ανάλυση έδειξε ότι μια συγκεκριμένη πρωτεΐνη, ονομαζόμενη Rob, είχε μεγαλύτερο ρόλο απ’ ό,τι θεωρούταν μέχρι σήμερα στον έλεγχο του τι εισέρχεται και εξέρχεται από τα βακτηριακά κύτταρα. Συμμετείχε περίπου στο ένα τρίτο όλων των αλλαγών που παρατηρήθηκαν από τους ερευνητές, συμπεριλαμβανομένων αυτών που ενεργοποιήθηκαν από την παρουσία καφεΐνης.
«Η καφεΐνη προκαλεί μια αλυσιδωτή αντίδραση που ξεκινά από τον ρυθμιστή γονιδίων Rob και καταλήγει στην αλλαγή πολλών πρωτεϊνών μεταφοράς στην E. coli – γεγονός που οδηγεί τελικά σε μειωμένη πρόσληψη αντιβιοτικών», εξηγεί η βιολογική μηχανικός Ana Rita Brochado από το University of Tübingen στη Γερμανία.
Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι η έρευνα αυτή βασίστηκε σε δοκιμές που πραγματοποιήθηκαν στο εργαστήριο: δεν είναι ακόμη απολύτως σαφές πώς αυτά τα ευρήματα μεταφράζονται σε ανθρώπους, ούτε πόσος καφές θα έπρεπε να καταναλωθεί ώστε να υπάρξει αξιοσημείωτη επίδραση στην ανταπόκριση στα αντιβιοτικά, αλλά αυτό είναι κάτι που μπορεί να εξεταστεί σε μελλοντική έρευνα.
Μια ακόμη ανακάλυψη των ερευνητών ήταν ότι η αποδυνάμωση της επίδρασης των αντιβιοτικών δεν παρατηρήθηκε στο Salmonella enterica, ένα άλλο επιβλαβές βακτήριο στενά συγγενικό με την E. coli. Αυτή φαίνεται να είναι μια αντίδραση που ισχύει μόνο για συγκεκριμένα είδη βακτηρίων.
Υπάρχουν πολλοί τρόποι με τους οποίους αυτή η έρευνα μπορεί να προχωρήσει, ώστε να αποκτήσουμε μια πιο ακριβή εικόνα για το τι ακριβώς αντιμετωπίζουμε, αλλά η καλύτερη κατανόηση αυτής της αντοχής χαμηλού επιπέδου στα αντιβιοτικά είναι απαραίτητη ώστε οι θεραπευτικές προσεγγίσεις να είναι όσο το δυνατόν πιο αποτελεσματικές.
Ιογενείς λοιμώξεις: Η χρήση αντιβιοτικών ενισχύει την ανάπτυξη ανθεκτικών μικροβίων
«Με βάση αυτά τα ευρήματα, προβλέπουμε μια δύσκολη, αλλά αναπόφευκτη και σημαντική εργασία στον εντοπισμό βασικών παραγόντων των λειτουργιών μεταφοράς στα διάφορα βακτήρια», γράφουν οι ερευνητές στο δημοσιευμένο άρθρο τους.
Πηγές: BioMed Research International, PLOS Biology, Science Alert