Μια νέα μελέτη αποκαλύπτει σταγόνες που υπόσχονται να βελτιώσουν την όραση σε άτομα με πρεσβυωπία, μειώνοντας την ανάγκη για γυαλιά. Οι επιστήμονες εξηγούν πώς λειτουργούν και τι δείχνουν τα πρώτα αποτελέσματα για την αποδοτικότητά τους.
Οι οθόνες βλάπτουν σοβαρά την όραση των παιδιών-Αυξάνονται δραματικά τα ποσοστά μυωπίας
Σταγόνες δίνουν το ίδιο αποτέλεσμα με τα γυαλιά πρεσβυωπίας, σύμφωνα με νέα μελέτη
Η πρεσβυωπία αποτελεί μια ηλικιακά συσχετιζόμενη κατάσταση που επηρεάζει την κοντινή όραση εξαιτίας της σταδιακής μείωσης της ικανότητας προσαρμογής του κρυσταλλοειδούς φακού του οφθαλμού, λόγω της σκλήρυνσης και της απώλειας ελαστικότητας που σχετίζεται με τη γήρανση, σύμφωνα με το Advances in Ophthalmology Practice and Research (AOPR).
Εκδηλώνεται ως δυσκολία στην ανάγνωση ή στην εκτέλεση εργασιών σε κοντινή απόσταση, ενώ ο κύριος μηχανισμός περιλαμβάνει αλλαγές στη βιομηχανική και τη φυσική δομή του φακού, όπως η πυκνότητα πρωτεϊνών και οι διασυνδέσεις που οδηγούν σε ακαμψία.
Όλοι αναπτύσσουν πρεσβυωπία με την πάροδο της ηλικίας, μια δυσκολία στην εστίαση σε κοντινά αντικείμενα και κείμενα και συχνά καταφεύγουν σε γυαλιά πρεσβυωπίας. Ωστόσο, η λύση ίσως είναι τόσο απλή όσο η χρήση ειδικών οφθαλμικών σταγόνων δύο ή τρεις φορές την ημέρα.
Μια μελέτη 766 ασθενών που παρουσιάστηκε στις 14 Σεπτεμβρίου στο 43ο Συνέδριο της European Society of Cataract and Refractive Surgeons (ESCRS), διαπίστωσε ότι η πλειοψηφία μπορούσε να διαβάσει δύο, τρεις ή και περισσότερες επιπλέον γραμμές στον πίνακα Jaeger (που χρησιμοποιείται για την αξιολόγηση της κοντινής οπτικής οξύτητας) μετά τη χρήση ειδικά σχεδιασμένων οφθαλμικών σταγόνων. Αυτή η βελτίωση διατηρήθηκε έως και δύο χρόνια.
Η Dr Giovanna Benozzi, διευθύντρια του Center for Advanced Research for Presbyopia στο Μπουένος Άιρες, Αργεντινή, δήλωσε:
«Διεξαγάγαμε αυτή την έρευνα λόγω της σημαντικής ανεκπλήρωτης ιατρικής ανάγκης στη διαχείριση της πρεσβυωπίας. Οι τρέχουσες λύσεις, όπως τα γυαλιά πρεσβυωπίας ή οι χειρουργικές επεμβάσεις, έχουν περιορισμούς, όπως η ταλαιπωρία, η κοινωνική αμηχανία και οι πιθανοί κίνδυνοι ή επιπλοκές. Υπάρχει μια ομάδα ασθενών με πρεσβυωπία που έχει περιορισμένες επιλογές πέρα από τα γυαλιά και δεν είναι κατάλληλοι υποψήφιοι για χειρουργική επέμβαση· αυτοί αποτελούν το βασικό αντικείμενο του ενδιαφέροντός μας. Στόχος μας ήταν να παρέχουμε ισχυρά κλινικά δεδομένα που να υποστηρίζουν μια καινοτόμο φαρμακολογική λύση, ώστε να προσφέρουμε στους ασθενείς μια μη επεμβατική, βολική και αποτελεσματική εναλλακτική».
Πώς έγινε η μελέτη – Η θεαματική βελτίωση στην όραση και η διάρκεια των αποτελεσμάτων
Οι οφθαλμικές σταγόνες, που αναπτύχθηκαν από τον πατέρα της Dr Benozzi, τον αείμνηστο Dr Jorge Benozzi του ίδιου κέντρου, περιέχουν έναν συνδυασμό δύο δραστικών ουσιών: πιλοκαρπίνη, ένα φάρμακο που συστέλλει την κόρη του ματιού και συσπά τον ακτινωτό μυ, τον μυ που ελέγχει την προσαρμογή του ματιού για την εστίαση σε αντικείμενα σε διάφορες αποστάσεις και δικλοφενάκη, ένα μη στεροειδές αντιφλεγμονώδες φάρμακο (NSAID) που μειώνει τη φλεγμονή και την ενόχληση που προκαλεί συχνά η πιλοκαρπίνη.
Οι ασθενείς εφάρμοζαν τις σταγόνες δύο φορές την ημέρα, συνήθως μόλις ξυπνούσαν και ξανά περίπου έξι ώρες αργότερα, με μια προαιρετική τρίτη δόση αν τα συμπτώματα επέστρεφαν ή αν χρειαζόταν πρόσθετη οπτική άνεση. Η ομάδα των ασθενών (373 γυναίκες και 393 άνδρες, με μέση ηλικία τα 55 έτη) χωρίστηκε σε τρεις υποομάδες ώστε να λάβει μία από τις τρεις διαφορετικές συνθέσεις οφθαλμικών σταγόνων. Κάθε σύνθεση είχε σταθερή δόση δικλοφενάκης αλλά διαφορετική συγκέντρωση πιλοκαρπίνης – 1%, 2% και 3%.
Οι ερευνητές αξιολόγησαν τη βελτίωση της ικανότητας των ασθενών να διαβάζουν τον πίνακα Jaeger χωρίς γυαλιά πρεσβυωπίας (δηλαδή, την αδιορθωτη κοντινή οπτική οξύτητα), μία ώρα μετά την πρώτη εφαρμογή των σταγόνων, και παρακολούθησαν τους ασθενείς για διάστημα δύο ετών.
Η Dr Benozzi δήλωσε στο Συνέδριο:
«Το πιο σημαντικό μας αποτέλεσμα έδειξε γρήγορες και διατηρήσιμες βελτιώσεις στην κοντινή όραση και για τις τρεις συγκεντρώσεις. Μία ώρα μετά την πρώτη δόση, οι ασθενείς είχαν μέση βελτίωση 3,45 γραμμών στον πίνακα Jaeger. Η θεραπεία βελτίωσε επίσης την εστίαση σε όλες τις αποστάσεις.
Εντυπωσιακά, το 99% των 148 ασθενών στην ομάδα με 1% πιλοκαρπίνη πέτυχε βέλτιστη κοντινή όραση και μπορούσε να διαβάσει δύο ή περισσότερες επιπλέον γραμμές. Περίπου το 83% όλων των ασθενών διατήρησε καλή λειτουργική κοντινή όραση στους 12 μήνες. Σημαντικό είναι ότι δεν παρατηρήθηκαν σοβαρές ανεπιθύμητες ενέργειες όπως αυξημένη ενδοφθάλμια πίεση ή αποκόλληση αμφιβληστροειδούς».
Στην ομάδα με συγκέντρωση 2%, το 69% των 248 ασθενών μπορούσε να διαβάσει τρεις ή περισσότερες επιπλέον γραμμές στον πίνακα Jaeger, ενώ στην ομάδα με 3%, το 84% των 370 ασθενών είχε το ίδιο αποτέλεσμα.
Η βελτίωση στην όραση των ασθενών διατηρήθηκε έως και δύο χρόνια, με διάμεση διάρκεια τις 434 ημέρες. Οι ανεπιθύμητες ενέργειες ήταν ήπιες, με πιο συχνή την προσωρινή σκοτεινή όραση, που εμφανίστηκε στο 32% των περιπτώσεων, τον ερεθισμό κατά την ενστάλαξη (3,7%) και τον πονοκέφαλο (3,8%). Κανένας ασθενής δεν διέκοψε τη θεραπεία.
Αποκόλληση αμφιβληστροειδούς: Ποια συμπτώματα δεν πρέπει να αγνοήσετε
Ποιες είναι οι ανεπιθύμητες ενέργειες και ποιοι οι περιορισμοί της νέας μελέτης;
Οι συχνές ανεπιθύμητες ενέργειες της πιλοκαρπίνης μπορεί επίσης να περιλαμβάνουν ερυθρότητα των ματιών, υγρά μάτια, θολή όραση, σκοτεινή ή αμυδρή όραση, φωτοευαισθησία ή δυσκολία στην εστίαση μεταξύ αντικειμένων, εμφάνιση λάμψεων ή «μυγάκια» στην όραση και, σε σπάνιες περιπτώσεις, αποκόλληση αμφιβληστροειδούς.
Η Dr Benozzi συνέχισε:
«Σχεδόν όλοι οι ασθενείς παρουσίασαν θετική βελτίωση στην κοντινή οπτική οξύτητα, αν και το μέγεθος της βελτίωσης εξαρτιόταν από την κατάσταση της όρασης πριν τη θεραπεία. Η μελέτη μας αποκάλυψε ότι οι βέλτιστες συγκεντρώσεις πιλοκαρπίνης μπορούν να εξατομικεύονται ανάλογα με τη σοβαρότητα της πρεσβυωπίας στην αρχική αξιολόγηση. Ασθενείς με πιο ήπια μορφή πρεσβυωπίας ανταποκρίθηκαν καλύτερα στο 1%, ενώ εκείνοι με πιο προχωρημένη μορφή χρειάζονταν υψηλότερες συγκεντρώσεις 2% ή 3% για να επιτύχουν σημαντική βελτίωση».
Κατέληξε λέγοντας:
«Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι αυτός ο συνδυασμός θεραπείας προσφέρει μια ασφαλή, αποτελεσματική και καλά ανεκτή εναλλακτική στη συμβατική διαχείριση της πρεσβυωπίας. Μειώνει σημαντικά την εξάρτηση από τα γυαλιά πρεσβυωπίας, παρέχοντας μια βολική, μη επεμβατική επιλογή για τους ασθενείς, αν και οι σταγόνες αυτές ενδέχεται να μη καταργούν πλήρως την ανάγκη για γυαλιά σε όλους».
«Είναι σημαντικό να τονίσουμε ότι αυτή η θεραπεία δεν προορίζεται να αντικαταστήσει τις χειρουργικές επεμβάσεις, αλλά να λειτουργήσει ως πολύτιμη λύση για ασθενείς που χρειάζονται ασφαλείς, αποτελεσματικές και εξατομικευμένες εναλλακτικές και επιθυμούν να απαλλαγούν από την ταλαιπωρία των γυαλιών. Οι επαγγελματίες της φροντίδας των ματιών έχουν πλέον στη διάθεσή τους μια φαρμακολογική επιλογή βασισμένη σε κλινικά δεδομένα, που επεκτείνει το φάσμα της αντιμετώπισης της πρεσβυωπίας πέρα από τα γυαλιά και τη χειρουργική επέμβαση».
Πέρα από την ομάδα των ασθενών που μελετήθηκαν, η Dr Benozzi έχει και άλλους ασθενείς που λαμβάνουν αυτή τη θεραπεία για πάνω από δέκα χρόνια. Σκοπεύει να διεξαγάγει περαιτέρω έρευνα για να μετρήσει τη βελτίωση στην ποιότητα ζωής των ασθενών και να εξερευνήσει τους υποκείμενους φυσιολογικούς μηχανισμούς των οφθαλμικών σταγόνων.
Ωχρά κηλίδα: Ο FDA εγκρίνει πρωτοποριακή θεραπεία με χρήση εμφυτεύματος
Τα πλεονεκτήματα της μελέτης περιλαμβάνουν τον μεγάλο αριθμό συμμετεχόντων και τη μακροχρόνια παρακολούθηση. Πρόκειται για την πρώτη συστηματική αξιολόγηση που συγκρίνει τρεις διαφορετικές συγκεντρώσεις πιλοκαρπίνης σε συνδυασμό με δικλοφενάκη.
Περιορισμός αποτελεί το γεγονός ότι πρόκειται για αναδρομική μελέτη που διεξήχθη σε ένα μόνο κέντρο, γεγονός που ενδέχεται να περιορίσει τη γενίκευση των ευρημάτων και να εισάγει μεροληψία επιλογής.
Ο Πρόεδρος-Εκλεγμένος της ESCRS, Καθηγητής Burkhard Dick, πρόεδρος του τμήματος οφθαλμολογίας στο Πανεπιστημιακό Οφθαλμολογικό Νοσοκομείο του Bochum στη Γερμανία, ο οποίος δεν συμμετείχε στη μελέτη, σχολίασε:
«Αν και η χειρουργική αντιμετώπιση της ηλικιακά σχετιζόμενης απώλειας κοντινής όρασης έχει εξελιχθεί, κάποιοι ασθενείς δεν είναι κατάλληλοι υποψήφιοι. Η αναδρομική μονοκεντρική μελέτη της Dr Benozzi δείχνει ότι οι σταγόνες που περιέχουν πιλοκαρπίνη και δικλοφενάκη μπορεί να βελτιώνουν την κοντινή όραση για έως και δύο χρόνια, αλλά ο περιορισμένος σχεδιασμός σημαίνει ότι τα αποτελέσματα ενδέχεται να μην ισχύουν για όλους.
Η άσκηση που δεν πρέπει ποτέ να κάνετε με φακούς επαφής – Κίνδυνος για μόνιμη απώλεια όρασης
Η μακροχρόνια χρήση πιλοκαρπίνης μπορεί κάποιες φορές να προκαλέσει παρενέργειες όπως μειωμένη νυχτερινή όραση, πιο σκοτεινή όραση σε χαμηλό φωτισμό, κόπωση των ματιών, ερεθισμό και, σε σπάνιες περιπτώσεις, αποκόλληση αμφιβληστροειδούς, ενώ η παρατεταμένη χρήση τοπικών NSAID μπορεί να ενέχει κινδύνους για τον κερατοειδή. Χρειάζονται ευρύτερες, μακροχρόνιες, πολυκεντρικές μελέτες για να επιβεβαιωθεί η ασφάλεια και η αποτελεσματικότητα πριν προταθεί ευρέως η θεραπεία αυτή».
Πηγές: Advances in Ophthalmology Practice and Research (AOPR), European Society of Cataract and Refractive Surgeons, Science Daily