Κοινό εμβόλιο μπορεί να κάνει περισσότερα από το να ενισχύει το ανοσοποιητικό σας και να σας προστατεύσει από κοινή λοίμωξη. Νέα έρευνα δείχνει ότι θα μπορούσε επίσης να βοηθήσει στη μείωση του κινδύνου για άνοια, καρδιακή προσβολή και εγκεφαλικό καθώς μεγαλώνετε.
Ποια είναι τα εμβόλια που πρέπει να κάνουν οι ασθενείς με καρκίνο
Ευρωπαϊκό Συνέδριο Καρδιολογίας 2025: Επιστήμονες συνέδεσαν κοινό εμβόλιο με μείωση κινδύνου για καρδιακό και άλλες ασθένειες
Καθώς μεγαλώνουμε, η διατήρηση καλών συνηθειών διατροφής και άσκησης είναι απαραίτητη για την καρδιαγγειακή υγεία – αλλά οι ειδικοί λένε τώρα ότι και τα εμβόλια μπορεί να παίζουν ρόλο. Οι συνεχώς αυξανόμενες ενδείξεις δείχνουν ότι το εμβόλιο κατά ενός κοινού ιού μπορεί να κάνει περισσότερα από το να τον προλαμβάνει. Μπορεί και να μειώσει τον κίνδυνο άνοιας, καρδιακής προσβολής και εγκεφαλικού.
Νέα δεδομένα που παρουσιάστηκαν στο Ευρωπαϊκό Συνέδριο Καρδιολογίας 2025 στη Μαδρίτη, εξέτασαν 19 μελέτες (εννέα από τις οποίες πληρούσαν τα κριτήρια) και διαπίστωσαν ότι ο εμβολιασμός κατά του έρπητα ζωστήρα συνδέθηκε με μείωση κατά 18% στις καρδιαγγειακές επείγουσες καταστάσεις σε ενήλικες άνω των 18 ετών, και μείωση κατά 16% σε ενήλικες άνω των 50 ετών. Τόσο το ανασυνδυασμένο αδρανοποιημένο εμβόλιο (RZV) όσο και το ζωντανό εξασθενημένο εμβόλιο (ZVL) έδειξαν παρόμοια αποτελέσματα.
«Εξετάσαμε τα διαθέσιμα μέχρι σήμερα στοιχεία και διαπιστώσαμε ότι σε αυτήν την ανάλυση, ο εμβολιασμός κατά του έρπητα ζωστήρα συνδέθηκε με χαμηλότερο κίνδυνο καρδιαγγειακών επεισοδίων, όπως καρδιακές προσβολές και εγκεφαλικά», εξήγησε σύμφωνα με το Best Life ο Charles Williams, MD, παγκόσμιος αναπληρωτής ιατρικός διευθυντής για τα εμβόλια στη GSK και κύριος συγγραφέας της μελέτης.
«Χρειάζονται τώρα περισσότερες ερευνητικές μελέτες για να διαπιστωθεί εάν αυτή η συσχέτιση μπορεί να αποδοθεί σε ένα αποτέλεσμα του εμβολιασμού κατά του έρπητα ζωστήρα».
Χρήσεις του εμβολίου έρπητα ζωστήρα εκτός ενδείξεων
Σύμφωνα με άρθρο του 2025 με τίτλο «Exploring off-label vaccine use: a survey of the global national immunization technical advisory group network», το 68% από 76 χώρες ανέφεραν ότι οι ομάδες ειδικών τους είχαν προτείνει χρήση εμβολίων εκτός ενδείξεων. Η μελέτη διαπίστωσε επίσης ότι οι συστάσεις εκτός ενδείξεων έγιναν πιο συχνές μετά την COVID-19.
Άλλες πρόσφατες έρευνες έχουν εξερευνήσει αρκετές χρήσεις εκτός ενδείξεων ή αναδυόμενες χρήσεις του εμβολίου κατά του έρπητα ζωστήρα πέρα από τον βασικό του ρόλο στην πρόληψη του ζωστήρα. Αυτές περιλαμβάνουν παιδιατρικές περιπτώσεις και πιθανά νευροπροστατευτικά οφέλη:
- Παιδιατρική χρήση: Μια αναφορά περιστατικού περιέγραψε επιτυχημένη χορήγηση εκτός ένδειξης του ανασυνδυασμένου εμβολίου έρπητα ζωστήρα (RZV) σε ένα 10χρονο παιδί με epidermolysis bullosa πριν από ανοσοκατασταλτική θεραπεία, χωρίς να αναφερθούν σοβαρές παρενέργειες.
- Νευροπροστασία: Μελέτη κοόρτης διαπίστωσε ότι το εμβόλιο κατά του έρπητα ζωστήρα με ανοσοενισχυτικό AS01 συνδέθηκε με χαμηλότερο κίνδυνο άνοιας σε σύγκριση με τις ομάδες ελέγχου, υποδηλώνοντας πιθανά οφέλη πέρα από την πρόληψη του ζωστήρα.
Η έρευνα δείχνει επίσης ότι μπορεί να είναι ευεργετικό και για την υγεία του εγκεφάλου
Δεν είναι μόνο η καρδιαγγειακή υγεία στην οποία μπορεί να παίξει θετικό ρόλο το κοινό εμβόλιο κατά του έρπητα ζωστήρα – μπορεί επίσης να βοηθήσει στην αποτροπή της γνωστικής έκπτωσης.
Σε μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Nature τον περασμένο Απρίλιο, ερευνητές από το Πανεπιστήμιο Stanford συνέλεξαν δεδομένα από περίπου 280.000 ενήλικες μέσης και μεγαλύτερης ηλικίας από την Ουαλία, σε διάστημα επτά ετών. Καθοριστικό στοιχείο ήταν μια αλλαγή στην πολιτική εμβολιασμού στο Ηνωμένο Βασίλειο τον Σεπτέμβριο του 2013, η οποία όριζε ότι μόνο ενήλικες που επρόκειτο να κλείσουν τα 79 τους χρόνια ήταν επιλέξιμοι για το εμβόλιο – γεγονός που, όπως ανέφεραν οι ερευνητές, δημιούργησε ένα «φυσικό πείραμα» που επέτρεψε τη σύγκριση ποσοστών άνοιας.
Η ομάδα έλαβε υπόψη και άλλους παράγοντες, συμπεριλαμβανομένων των προσωπικών ιατρικών ιστορικών και άλλων φαρμάκων που ελάμβαναν οι συμμετέχοντες κατά τη διάρκεια της μελέτης. Ωστόσο, τα αποτελέσματα έδειξαν ότι οι συμμετέχοντες που είχαν λάβει το εμβόλιο με ζωντανό εξασθενημένο ιό του έρπητα ζωστήρα (το οποίο πλέον θεωρείται παρωχημένο) είχαν 20% μικρότερη πιθανότητα να εμφανίσουν ενδείξεις άνοιας μέσα σε επτά χρόνια, σε σύγκριση με εκείνους που δεν το είχαν κάνει. Αυτά τα ευρήματα ήταν επίσης πιο έντονα στις γυναίκες απ’ ό,τι στους άνδρες.
Οι ερευνητές στη συνέχεια σχεδίασαν μια επανάληψη της μελέτης με παρόμοιο σχεδιασμό στην Αγγλία, με χρονικό πλαίσιο εννέα ετών, η οποία απέδωσε τα ίδια αποτελέσματα. Μελέτες που αναπαράχθηκαν στην Αυστραλία, στον Καναδά και στη Νέα Ζηλανδία κατέληξαν επίσης στα ίδια συμπεράσματα.
«Εάν αυτά τα ευρήματα είναι πράγματι αιτιώδη, το εμβόλιο κατά του ζωστήρα θα είναι τόσο πιο αποτελεσματικό όσο και πιο οικονομικά αποδοτικό στην πρόληψη ή την καθυστέρηση της άνοιας από τις υπάρχουσες φαρμακευτικές παρεμβάσεις», κατέληξαν οι συγγραφείς της μελέτης.
Τι σημαίνει αυτό για εσάς;
Στο δελτίο Τύπου τους, οι συγγραφείς της πρόσφατης μετα-ανάλυσης επικαλέστηκαν προηγούμενη έρευνα που είχε εντοπίσει πιθανή σύνδεση μεταξύ αυξημένου κινδύνου καρδιακής προσβολής και εγκεφαλικού μετά από την εκδήλωση έρπητα ζωστήρα. Όμως, ενώ δήλωσαν ενθουσιασμένοι που τα δεδομένα ίσως δείχνουν πως τα εμβόλια είναι αποτελεσματικά με πάνω από έναν τρόπους, ήταν προσεκτικοί στο να επισημάνουν συγκεκριμένους περιορισμούς.
«Σχεδόν όλα τα στοιχεία προέρχονταν από παρατηρητικές μελέτες, οι οποίες είναι επιρρεπείς σε μεροληψία και δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται για την εξαγωγή αιτιώδους σχέσης», ανέφερε ο Williams. «Όλες οι μελέτες που χρησιμοποιήθηκαν στη μετα-ανάλυση είχαν ως πρωταρχικό σκοπό να διερευνήσουν τη χρήση του εμβολίου κατά του έρπητα ζωστήρα για την πρόληψη του ζωστήρα στον γενικό πληθυσμό, κάτι που μπορεί να περιορίζει τη δυνατότητα γενίκευσης αυτής της έρευνας σε άτομα με υψηλότερο κίνδυνο καρδιαγγειακών επεισοδίων».
COVID-19 και γρίπη μπορούν να «ξυπνήσουν» τον καρκίνο – Ανησυχητική μελέτη
Τελικά, ο Williams κατέληξε ότι αυτό σημαίνει πως υπάρχει ανάγκη για περισσότερη έρευνα πάνω στο θέμα, προκειμένου να κατανοηθούν καλύτερα οι επιπτώσεις.
Πηγές: BestLife, ESC 365, Nature, PubMed, Nature NPJ, ELSEVIER