Η επιβεβαίωση των συναισθημάτων είναι ένα από τα ισχυρότερα εργαλεία που έχουν οι γονείς στη διάθεσή τους. Όταν τα παιδιά νιώθουν ότι τα ακούνε και τα πιστεύουν, νιώθουν ασφαλή – και η ασφάλεια είναι η βάση για τη συναισθηματική ρύθμιση, την επικοινωνία και τη σύνδεση. Ποιες είναι οι πιο αποτελεσματικές φράσεις που μπορείτε να πείτε στο παιδί σας για να το καθησυχάσετε;
Η μία φράση που δεν θα έλεγε ποτέ ψυχολόγος για να παρηγορήσει κάποιον
Τι να πείτε στο παιδί σας για να τον/την καθησυχάσετε – Η πιο ισχυρή φράση για κάθε ηλικία
«Τα παιδιά χρειάζεται να νιώθουν ότι τα βλέπουν, τα ακούνε και τα πιστεύουν. Γι’ αυτό η επιβεβαίωση είναι ένα από τα πιο ισχυρά εργαλεία που μπορούν να χρησιμοποιήσουν οι γονείς. Όταν τα παιδιά νιώθουν ότι τα επιβεβαιώνουν, νιώθουν ασφαλή. Και η αίσθηση ασφάλειας είναι η βάση για τη ρύθμιση των συναισθημάτων, την επικοινωνία και τη σύνδεση», είπε σύμφωνα με το HuffPost η Kelsey Mora, κλινική σύμβουλος, που έχει υποστηρίξει χιλιάδες παιδιά μέσα από τραύμα, πένθος, ιατρικές προκλήσεις και στρες.
Η επιβεβαίωση βοηθά τα παιδιά να νιώθουν ασφαλή και ότι τα κατανοούν — κάτι ουσιαστικό για τη συναισθηματική τους ανάπτυξη. Είναι ιδιαίτερα ισχυρή σε δύσκολες περιόδους, όπως σε ασθένεια, απώλεια ή μεγάλες αλλαγές ζωής, αλλά έχει σημασία και στις καθημερινές στιγμές. Η στήριξη ενός παιδιού δεν σημαίνει ότι συμφωνείτε με ό,τι λέει. Σημαίνει ότι αναγνωρίζετε τα συναισθήματά του ως αληθινά. Απλές φράσεις όπως «ακούγεται πολύ δύσκολο» ή «υπάρχει λόγος που νιώθεις έτσι» μπορούν να κάνουν ένα παιδί να νιώσει ορατό.
Αυτό το είδος επικοινωνίας χτίζει εμπιστοσύνη, ενισχύει τη σύνδεση και ενθαρρύνει την έκφραση — ακόμη και σε δύσκολες στιγμές. Με τον καιρό, βοηθά τα παιδιά να αναπτύξουν ανθεκτικότητα και συναισθηματικά εργαλεία που θα τα συνοδεύουν και στην ενήλικη ζωή.
Αποτελεσματικές μέθοδοι συναισθηματικής στήριξης και ρύθμισης στα παιδιά
Σύμφωνα με επιστημονική εργασία του 2024 με τίτλο «Parental emotional support, self-efficacy, and mental health problems among adolescents in Hong Kong», οι έφηβοι που ένιωθαν περισσότερη συναισθηματική στήριξη από τους γονείς τους είχαν λιγότερα ψυχικά και σωματικά προβλήματα υγείας. Αυτό συνέβη κυρίως επειδή η ισχυρή στήριξη ενίσχυσε την αυτοπεποίθησή τους στην αντιμετώπιση των δυσκολιών.
Πρόσφατες έρευνες δείχνουν ότι τα παιδιά μαθαίνουν καλύτερα πώς να ρυθμίζουν τα συναισθήματά τους όταν οι ενήλικες τα στηρίζουν ενεργά, τα εκπαιδεύουν και τους δίνουν το παράδειγμα. Οι πιο αποτελεσματικές μέθοδοι επικεντρώνονται στην ενίσχυση των σχέσεων, στη διδασκαλία πρακτικών δεξιοτήτων και στη δημιουργία υποστηρικτικών περιβαλλόντων στο σπίτι ή στο σχολείο.
- Στήριξη από τους γονείς: Όταν οι γονείς ανταποκρίνονται με ενσυναίσθηση, βοηθούν τα παιδιά να ονομάσουν τα συναισθήματά τους και τα καθοδηγούν στον τρόπο διαχείρισής τους, τα παιδιά αναπτύσσουν ισχυρότερες συναισθηματικές δεξιότητες.
- Σύνδεση με δασκάλους: Οι θερμές και οργανωμένες σχέσεις με τους δασκάλους βελτιώνουν την ικανότητα των παιδιών να διαχειρίζονται τα συναισθήματά τους και ενισχύουν την ευημερία τους.
- Εκπαίδευση στα συναισθήματα: Απλά μαθήματα όπως η αναγνώριση συναισθημάτων, η ηρεμία ή η επίλυση προβλημάτων βοηθούν τα παιδιά να αυτορυθμίζονται καλύτερα.
- Ψηφιακά εργαλεία: Παιχνίδια και εφαρμογές μπορούν να διδάξουν δεξιότητες αντιμετώπισης και να μειώσουν το άγχος, όταν χρησιμοποιούνται με καθοδήγηση ενηλίκων.
- Φροντίδα στην προσχολική ηλικία: Οι υποστηρικτικοί και σταθεροί δεσμοί δασκάλου-παιδιού στην προσχολική εκπαίδευση ενισχύουν τη ρύθμιση και την ετοιμότητα για μάθηση.
Η μία φράση που δεν θα έλεγε ποτέ ψυχολόγος για να παρηγορήσει κάποιον
Πώς να επιβεβαιώνετε τα συναισθήματα του παιδιού σας σε κάθε ηλικία
Κάθε φορά που ένα παιδί είναι αναστατωμένο — είτε συμφωνείτε είτε διαφωνείτε, είτε καταλαβαίνετε είτε όχι — χρειάζεται πρώτα να νιώσει ότι το πιστεύετε, πριν μπορέσει να περάσει στη φάση της επίλυσης προβλημάτων. Αυτό το βοηθά να μεταβεί από τις «συναισθηματικές σκέψεις» στις «λογικές σκέψεις».
0–2 ετών: «Είμαι εδώ»
Για τα βρέφη και τα νήπια, η επιβεβαίωση γίνεται περισσότερο αισθητή παρά ακουστή — μέσα από τον τόνο, την αφή και την παρουσία. Πρέπει να νιώσουν ότι η παρουσία σας παραμένει σταθερή ακόμα και όταν τα πράγματα είναι δύσκολα. Το να λέτε «είμαι εδώ» και να μένετε κοντά δείχνει ότι μπορείτε να αντέξετε τη δυσκολία μαζί τους. Επικοινωνεί το μήνυμα «Δεν πάω πουθενά. Μπορείς να βασιστείς πάνω μου». Μπορείτε επίσης να συνδυάσετε τα λόγια σας με μια βαθιά ανάσα για να ρυθμίσετε τα δικά σας συναισθήματα, προσφέροντάς τους την ήρεμη παρουσία που έχουν μεγαλύτερη ανάγκη.
3–5 ετών: «Δεν ήσουν έτοιμος/-η να φύγεις από το πάρκο και αυτό σε στενοχώρησε»
Τα παιδιά προσχολικής ηλικίας εκφράζονται συχνά περισσότερο μέσω της συμπεριφοράς παρά με λέξεις. Η ονομασία αυτού που βλέπετε τους δίνει τη γλώσσα που ίσως ακόμα δεν έχουν. Είναι σημαντικό να θέτετε όρια στη συμπεριφορά, ενώ ταυτόχρονα επιβεβαιώνετε τα συναισθήματα από κάτω. Μπορείτε να πείτε, για παράδειγμα «πέταξες το παιχνίδι γιατί ήσουν πολύ απογοητευμένος/η. Μπορείς να δοκιμάσεις έναν πιο ασφαλή τρόπο;» Αυτό δείχνει στο παιδί ότι τα συναισθήματά του είναι αληθινά και κατανοητά, ενώ ταυτόχρονα το καθοδηγεί προς πιο υγιή έκφραση.
6–9 ετών: «Υπάρχει λόγος που νιώθεις απογοητευμένος/-η»
Τα παιδιά σχολικής ηλικίας βιώνουν τα συναισθήματα σε μεγαλύτερο βάθος, αλλά ίσως δεν είναι σίγουρα αν αυτά είναι έγκυρα. Χρειάζονται φροντιστές που θα ονομάσουν και θα εξομαλύνουν τα συναισθήματα, επιβεβαιώνοντας ότι είναι εντάξει, φυσιολογικό και αναμενόμενο να νιώθουν όπως νιώθουν. Αυτό ενισχύει την αυτοεκτίμηση και την εμπιστοσύνη στις ικανότητές τους να διαχειρίζονται προκλήσεις με τον καιρό.
10–12 ετών: «Γίνεται να νιώθεις απογοητευμένος/-η και να θέλεις να το δουλέψεις»
Τα μεγαλύτερα παιδιά σχολικής ηλικίας (pre-teens) μπορούν να διαχειριστούν περισσότερη πολυπλοκότητα. Μπορεί να νιώθουν αναστατωμένα, ενώ ταυτόχρονα κατανοούν και την άλλη πλευρά. Η επιβεβαίωση εδώ σημαίνει να αναγνωρίζετε την εμπειρία τους, ενώ εισάγετε γλώσσα που βοηθά στη διαχείριση της κατάστασης και την αναζήτηση λύσεων. Αφού τα συναισθήματά τους επιβεβαιωθούν, συχνά έχουν τη δυνατότητα να σκεφτούν τι θέλουν να κάνουν στη συνέχεια και τι θα μπορούσε να κάνει την κατάσταση καλύτερη ή πιο εύκολη.
Emojis: Οι νέες γενιές τα ερμηνεύουν διαφορετικά – Μάθετε τι σημαίνουν για να μην παρεξηγηθείτε
13+ ετών: «Αυτό ακούγεται πολύ δύσκολο. Χαίρομαι που το μοιράστηκες μαζί μου»
Οι έφηβοι νιώθουν επιβεβαίωση όταν τους δίνεται χώρος να επεξεργαστούν τα συναισθήματά τους χωρίς υποτίμηση ή άμεσες λύσεις. Η αναγνώριση της εμπειρίας τους και η εκτίμηση της εμπιστοσύνης που σας δείχνουν ενισχύει τη σύνδεση και την αίσθηση ασφάλειας, ενώ τους δίνει τη δύναμη να διαχειρίζονται τα πράγματα μόνοι τους. Όσο πιο ασφαλής αισθάνεται ένας έφηβος, τόσο πιο πιθανό είναι να συνεχίσει να ανοίγεται για τις δυσκολίες του και να ζητά στήριξη όταν τη χρειάζεται.
Πηγές: HuffPost, PubMed, Frontiers, Springer Nature Link, PMC, PMC, MDPI, Frontiers