Νέα έρευνα δείχνει ότι ορισμένα τρόφιμα μπορεί να βοηθούν στην προστασία της υγείας των αιμοφόρων αγγείων τις περιόδους όπου η ζωή μας γίνεται καθιστική – μια καθημερινή συνήθεια που συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο καρδιαγγειακών. Τα ευρήματα φέρνουν στο φως μια απλή, διατροφική στρατηγική που θα μπορούσε να μειώσει μέρος της αγγειακής βλάβης, ανεξάρτητα από το επίπεδα φυσικής κατάστασης κάποιου. Πώς μπορεί να βοηθήσει η σοκολάτα;
Δύο ροφήματα για όσους κάνουν καθιστική ζωή – Προστατεύουν από τις επιπτώσεις στην υγεία
Μπορούν τα τρόφιμα πλούσια σε φλαβανόλες να προστατεύσουν τα αιμοφόρα αγγεία όσων κάνουν καθιστική ζωή;
Νέα έρευνα από το University of Birmingham δείχνει ότι η τακτική κατανάλωση τροφίμων πλούσιων σε φλαβανόλες – όπως το τσάι, τα μούρα, τα μήλα και το κακάο – μπορεί να βοηθήσει στη στήριξη της αγγειακής υγείας στους άνδρες κατά τη διάρκεια παρατεταμένων περιόδων καθιστικού τρόπου ζωής, ένα συχνό χαρακτηριστικό της σύγχρονης ζωής που συνδέεται με μειωμένη λειτουργία των αιμοφόρων αγγείων και αυξημένο καρδιαγγειακό κίνδυνο.
Η μελέτη, που δημοσιεύθηκε στο Journal of Physiology, εξετάζει κατά πόσο οι διατροφικές φλαβανόλες μπορούν να συμβάλουν στην αντιστάθμιση των επιβλαβών αγγειακών επιδράσεων του αδιάλειπτου καθιστικού τρόπου ζωής.
«Είτε καθόμαστε σε γραφεία, πίσω από το τιμόνι ενός αυτοκινήτου, σε ένα τρένο ή στον καναπέ διαβάζοντας ένα βιβλίο ή βλέποντας τηλεόραση, όλοι περνάμε πολύ χρόνο καθιστοί. Ακόμη και αν δεν κινούμε το σώμα μας, εξακολουθούμε να το υποβάλλουμε σε στρες. Η εύρεση τρόπων για να μετριάσουμε τον αντίκτυπο που έχει ο αδιάλειπτος καθιστικός τρόπος ζωής στο αγγειακό μας σύστημα θα μπορούσε να μας βοηθήσει να μειώσουμε τον κίνδυνο εμφάνισης καρδιαγγειακών παθήσεων», είπε η επικεφαλής συγγραφέας Dr. Catarina Rendeiro .
Οφέλη και κίνδυνοι της τακτικής πρόσληψης φλαβανόλων
Η τακτική πρόσληψη φλαβανόλων έχει συσχετιστεί σε μεγάλες μελέτες με χαμηλότερο κίνδυνο χρόνιων νοσημάτων και συνολικής θνησιμότητας. Σύμφωνα με μελέτη του 2025 με τίτλο Chemistry of flavonoids and their therapeutic effects: A Review, τα φλαβονοειδή είναι φυσικές φυτικές ενώσεις που απαντώνται σε φρούτα, λαχανικά, τσάι και κρασί, με κοινή πολυφαινολική χημική δομή και αρκετές διακριτές υποκατηγορίες. Η εργασία αναφέρει ότι τα φλαβονοειδή έχουν μελετηθεί εκτενώς για πολλαπλές θεραπευτικές επιδράσεις, όπως αντιοξειδωτικές, αντιφλεγμονώδεις, αντιμικροβιακές, αντικαρκινικές, καρδιαγγειακές, νευροπροστατευτικές και αντιδιαβητικές ιδιότητες.
Για παράδειγμα, μελέτη κοόρτης του 2025 σε περίπου 125.000 ενήλικες έδειξε ότι τα άτομα που κατανάλωναν μεγαλύτερη ποικιλία και ποσότητα τροφίμων πλούσιων σε φλαβονοειδή – τα οποία περιλαμβάνουν και τις φλαβανόλες – είχαν 6–20 % χαμηλότερο κίνδυνο θανάτου από οποιαδήποτε αιτία, καθώς και χαμηλότερη επίπτωση καρδιοπάθειας, διαβήτη τύπου 2, καρκίνου, αναπνευστικών και νευροεκφυλιστικών παθήσεων σε σύγκριση με όσους είχαν χαμηλότερη πρόσληψη. Αυτό δείχνει ευρεία οφέλη για την υγεία από ποικίλες φυτικές διατροφές. Έρευνα που δημοσιεύθηκε στο Nature Clinical Research αναφέρει επίσης ότι οι φλαβαν-3-όλες – μια βασική υποκατηγορία των φλαβανόλων – από το κακάο και το τσάι μπορεί να βελτιώνουν καρδιαγγειακούς δείκτες, όπως η μείωση της αρτηριακής πίεσης και η ενίσχυση της λειτουργίας των αιμοφόρων αγγείων.
Ωστόσο, το μεγαλύτερο μέρος αυτών των δεδομένων προέρχεται από φλαβανόλες που λαμβάνονται μέσω ολόκληρων τροφίμων και όχι από συμπληρώματα διατροφής. Υψηλές δόσεις απομονωμένων φλαβανολικών ενώσεων – ιδιαίτερα κατεχινών πράσινου τσαγιού όπως η EGCG σε συμπυκνωμένα συμπληρώματα – έχουν συσχετιστεί με σπάνιες περιπτώσεις ηπατικής βλάβης ή αυξημένων ηπατικών ενζύμων όταν λαμβάνονται σε μεγάλες ποσότητες, και οι αξιολογήσεις ασφάλειας υποδεικνύουν προσοχή σε πολύ υψηλή πρόσληψη μέσω συμπληρωμάτων.
Έλεγχος των φλαβανόλων ως στρατηγική για τη μείωση της αγγειακής επιδείνωσης που σχετίζεται με την καθιστική ζωή
Για να διερευνήσουν αν οι φλαβανόλες μπορούν να βοηθήσουν στη διατήρηση της αγγειακής υγείας, οι ερευνητές εξέτασαν τις επιδράσεις της κατανάλωσής τους πριν από μια ελεγχόμενη περίοδο καθιστικού τρόπου ζωής. Σαράντα υγιείς νεαροί άνδρες συμμετείχαν στη μελέτη. Οι είκοσι είχαν υψηλό επίπεδο φυσικής κατάστασης και οι υπόλοιποι είκοσι χαμηλότερο. Κάθε συμμετέχων κατανάλωσε είτε ένα ρόφημα κακάο υψηλής περιεκτικότητας σε φλαβανόλες – 695 mg συνολικών φλαβανόλων ανά ρόφημα – είτε ένα ρόφημα κακάο χαμηλής περιεκτικότητας σε φλαβανόλες – 5,6 mg συνολικών φλαβανόλων – πριν ολοκληρώσει μια δοκιμή διάρκειας δύο ωρών στην οποία έπρεπε να παραμείνει καθιστός.
Γυναίκες δεν συμπεριλήφθηκαν στη μελέτη, καθώς οι ορμονικές αλλαγές κατά τον εμμηνορροϊκό κύκλο μπορεί να επηρεάζουν τον τρόπο με τον οποίο οι φλαβανόλες επιδρούν στη λειτουργία των αγγείων. Οι ερευνητές σημειώνουν ότι αυτό θα πρέπει να εξεταστεί σε μελλοντικές μελέτες.
Πριν και μετά την περίοδο όπου έπρεπε να παραμείνουν καθιστοί, η ομάδα συνέλεξε διάφορες αγγειακές μετρήσεις, συμπεριλαμβανομένων:
- FMD στη μηριαία και στη βραχιόνια αρτηρία
- Ρυθμό διάτμησης και ροή αίματος σε κατάσταση ηρεμίας
- Συστολική και διαστολική αρτηριακή πίεση
- Οξυγόνωση των μυών των κάτω άκρων
Το κακάο με υψηλή περιεκτικότητα σε φλαβανόλες αποτρέπει τη μείωση της λειτουργίας των αιμοφόρων αγγείων
Οι συμμετέχοντες και από τις δύο ομάδες φυσικής κατάστασης που κατανάλωσαν το ρόφημα χαμηλής περιεκτικότητας σε φλαβανόλες πριν από τη «καθιστική δοκιμασία» παρουσίασαν μείωση της FMD στις αρτηρίες των χεριών και των ποδιών. Το ρόφημα χαμηλής περιεκτικότητας σε φλαβανόλες συσχετίστηκε επίσης με αύξηση της διαστολικής αρτηριακής πίεσης, μειωμένο ρυθμό διάτμησης και ροή αίματος, καθώς και χαμηλότερη μυϊκή οξυγόνωση στα πόδια. Τα ευρήματα αυτά δείχνουν ότι τα υψηλότερα επίπεδα φυσικής κατάστασης δεν προστατεύουν από τις αγγειακές επιδράσεις του αδιάλειπτου καθιστικού τρόπου ζωής.
Αντίθετα, η ομάδα που κατανάλωσε κακάο υψηλής περιεκτικότητας σε φλαβανόλες δεν εμφάνισε μείωση της FMD ούτε στις αρτηρίες των χεριών ούτε σε εκείνες των ποδιών. Πρόκειται για την πρώτη μελέτη που δείχνει ότι οι φλαβανόλες μπορούν να αποτρέψουν τη δυσλειτουργία των αγγείων που προκαλείται από τον καθιστικό τρόπο ζωής σε υγιείς νεαρούς άνδρες.
«Το πείραμά μας δείχνει ότι τα υψηλότερα επίπεδα φυσικής κατάστασης δεν αποτρέπουν την προσωρινή επιδείνωση της αγγειακής λειτουργίας που προκαλείται από τον καθιστικό τρόπο ζωής όταν καταναλώνεται μόνο κακάο χαμηλής περιεκτικότητας σε φλαβανόλες. Σημαντικό είναι ότι, μετά το ρόφημα υψηλής περιεκτικότητας σε φλαβανόλες, τόσο οι πιο γυμνασμένοι όσο και οι λιγότερο γυμνασμένοι συμμετέχοντες διατήρησαν την FMD στα ίδια επίπεδα με πριν από το δίωρο που πέρασαν καθιστοί», δήλωσε ο Dr. Sam Lucas, Καθηγητής Cerebrovascular, Exercise & Environmental Physiology στο University of Birmingham και συν-συγγραφέας της μελέτης, σύμφωνα με το SciTech Daily.
Τα ευρήματα δείχνουν επίσης ότι τα αγγειακά οφέλη από την πρόσληψη φλαβανόλων δεν επηρεάζονται από το αρχικό επίπεδο καρδιοαναπνευστικής φυσικής κατάστασης. Αυτό δείχνει ότι οι φλαβανόλες μπορεί να υποστηρίζουν την αγγειακή υγεία σε ένα ευρύ φάσμα επιπέδων δραστηριότητας.
Απλοί τρόποι για να προστεθούν οι φλαβανόλες στην καθημερινή διατροφή
«Στην πραγματικότητα είναι αρκετά εύκολο να προσθέσει κανείς τρόφιμα με υψηλή περιεκτικότητα σε φλαβανόλες στη διατροφή του. Υπάρχουν προϊόντα κακάο στα σούπερ μάρκετ και στα καταστήματα υγιεινής διατροφής που έχουν υποστεί επεξεργασία με μεθόδους που διατηρούν τα επίπεδα φλαβανόλων. Αν το κακάο δεν σας αρέσει, φρούτα όπως τα μήλα, τα δαμάσκηνα και τα μούρα, οι ξηροί καρποί, καθώς και το μαύρο και το πράσινο τσάι είναι όλα κοινά τρόφιμα της κουζίνας και είναι εύκολα διαθέσιμα», εξήγησε ο Alessio Daniele, υποψήφιος διδάκτορας στο University of Birmingham.
«Η έρευνά μας δείχνει ότι η κατανάλωση τροφίμων και ροφημάτων πλούσιων σε φλαβανόλες κατά τη διάρκεια περιόδων όπου περνάει κανείς καθιστός αποτελεί έναν καλό τρόπο για να μειωθεί μέρος του αντίκτυπου της αδράνειας στο αγγειακό σύστημα», είπε η Dr. Catarina Rendeiro.
Αρτηριακή πίεση: Η γλυκιά λιχουδιά που τη μειώνει και προστατεύει την καρδιά
«Δεδομένου του πόσο συχνός έχει γίνει ο καθιστικός τρόπος ζωής και του αυξημένου κινδύνου που αυτός μπορεί να έχει για την αγγειακή υγεία, η χρήση τροφίμων και ροφημάτων πλούσιων σε φλαβανόλες – ιδιαίτερα σε συνδυασμό με τη διακοπή των περιόδων αδράνειας με έναν σύντομο περίπατο ή με το να σηκώνεται κανείς όρθιος – θα μπορούσε να είναι ένας καλός τρόπος ενίσχυσης της μακροπρόθεσμης υγείας, ανεξάρτητα από το επίπεδο φυσικής κατάστασης του ατόμου», κατέληξε.
Πηγές: SciTech Daily, The Physiological Society, Nature food, MDPI, Committee on Toxicity, ResearchGate