Η τροφή του πόθου είναι ένα λαχανικό πλούσιο σε θρεπτικά συστατικά, με έναν αυξανόμενο όγκο ερευνών να το συνδέει με οφέλη για την καρδιαγγειακή υγεία, τον μεταβολισμό και το έντερο. Μπορεί να ρυθμίζει την αρτηριακή πίεση, να έχει αντιοξειδωτική δράσει, ενώ οι βιοδραστικές του ενώσεις το καθιστούν πολύτιμη προσθήκη σε μια ισορροπημένη διατροφή.
Ποια είναι η τροφή του πόθου και ποια τα οφέλη της για την υγεία
Τα παντζάρια ανήκουν στην ίδια οικογένεια με το σέσκουλο και το σπανάκι. Μπορούν να καταναλωθούν τόσο τα φύλλα όσο και η ρίζα του – τα φύλλα έχουν πικρή γεύση, ενώ η ρίζα είναι γλυκιά. Παρότι διατίθενται όλο τον χρόνο, τα παντζάρια είναι πιο γλυκά και τρυφερά κατά την περίοδο αιχμής τους, η οποία είναι από τον Ιούνιο έως τον Οκτώβριο. Αν και οι παραδοσιακές ποικιλίες, όπως τα λευκά και τα κίτρινα παντζάρια, δημιουργούν εντυπωσιακά πιάτα, μόνο τα κόκκινα παντζάρια περιέχουν τη βετακυανίνη – μια ένωση με αντικαρκινική δράση.
Εκχυλίσματα παντζαριού και υποπροϊόντα στην κοσμετολογία και τα προϊόντα ομορφιάς
Σύμφωνα με μελέτη του 2023 με τίτλο Beetroot-infused herbal lipstick: Formulation and evaluation, οι ερευνητές ανέπτυξαν φυτικά κραγιόν χρησιμοποιώντας εκχύλισμα παντζαριού ως φυσικό χρωστικό συστατικό και διαπίστωσαν ότι τα προϊόντα είχαν καλό χρώμα, λεία υφή και εντάξει σταθερότητα. Η μελέτη έδειξε επίσης ότι τα κραγιόν με βάση το παντζάρι ήταν ασφαλή για το δέρμα και παρείχαν ενυδατικά και προστατευτικά οφέλη.
Άλλες πρόσφατες μελέτες δείχνουν ότι τα εκχυλίσματα παντζαριού, καθώς και τα υποπροϊόντα του χρησιμοποιούνται ολοένα και περισσότερο στην κοσμητολογία και τα προϊόντα ομορφιάς, κυρίως επειδή προσφέρουν φυσικό χρώμα, αντιοξειδωτικά οφέλη και ιδιότητες φιλικές προς το δέρμα. Οι ερευνητές διερευνούν το παντζάρι όχι μόνο για τις έντονες χρωστικές του, αλλά και για τον πιθανό του ρόλο στην ενυδάτωση, την προστασία του δέρματος και την υποστήριξη πιο βιώσιμων καλλυντικών συνθέσεων.
- Τα εκχυλίσματα παντζαριού χρησιμοποιούνται ως φυσικές χρωστικές σε κραγιόν και κρεμώδη ρουζ, αντικαθιστώντας τα συνθετικά χρώματα
- Οι χρωστικές του παντζαριού προσφέρουν αντιοξειδωτική προστασία, βοηθώντας στην άμυνα του δέρματος από το καθημερινό περιβαλλοντικό στρες
- Τα εκχυλίσματα παντζαριού προστίθενται σε λοσιόν σώματος και προϊόντα περιποίησης χειλιών για ενυδάτωση και άνεση του δέρματος
- Τα υποπροϊόντα του παντζαριού, όπως οι φλούδες, δείχνουν προοπτικές για αντιγηραντικές εφαρμογές στην κοσμετολογία
- Η χρήση υποπροϊόντων παντζαριού υποστηρίζει τη βιωσιμότητα και τις αρχές της κυκλικής οικονομίας στις συνθέσεις ομορφιάς
Διατροφική αξία του παντζαριού
Μια μερίδα 80g ωμών παντζαριών παρέχει:
- 29 kcals / 123 KJ
- 1,4g πρωτεΐνης
- 0,1g λιπαρών
- 6,1g υδατανθράκων
- 2,0g φυτικών ινών
- 304mg καλίου
- 120mcg φυλλικού οξέος
Παντζάρι: Οφέλη για την υγεία
1. Είναι πλούσιο σε αντιοξειδωτικά
Τα κόκκινα παντζάρια έχουν καταταχθεί στα 10 πιο ισχυρά αντιοξειδωτικά λαχανικά. Αυτό σημαίνει ότι βοηθούν τον οργανισμό να αντιμετωπίσει τις βλαβερές επιδράσεις μιας διαδικασίας που ονομάζεται οξείδωση.
Οι φυτικές ενώσεις που ευθύνονται για το μωβ-πορφυρό χρώμα της ρίζας ονομάζονται ανθοκυανίνες, και έχει αποδειχθεί ότι διαθέτουν ισχυρές αντιοξειδωτικές και αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες.
Ραντίτσιο: Το λαχανικό που μπορεί να ενισχύσει το έντερο και να μειώσει τον κίνδυνο χρόνιων παθήσεων
2. Μπορεί να έχει αντικαρκινικές ιδιότητες
Η βετακυανίνη, η ισχυρή φυτική χρωστική που δίνει στο παντζάρι το έντονο χρώμα του, θεωρείται ότι μπορεί να συμβάλλει στην καταστολή της ανάπτυξης ορισμένων τύπων καρκίνου, συμπεριλαμβανομένου του καρκίνου της ουροδόχου κύστης. Το παντζάρι περιέχει επίσης άλλες δυνητικά αντικαρκινικές ενώσεις, όπως το φερουλικό οξύ, η ρουτίνη και η καμφερόλη.
3. Μπορεί να έχει αντιφλεγμονώδη δράση
Ορισμένες έρευνες δείχνουν ότι οι βεταλαΐνες, η οικογένεια φυσικών χρωστικών στην οποία ανήκει η βετακυανίνη, μπορεί να βοηθούν στη μείωση των συμπτωμάτων και των δεικτών φλεγμονής. Αυτό περιλαμβάνει την πιθανή ανακούφιση της ενόχλησης σε φλεγμονώδεις αρθρώσεις, όπως τα γόνατα.
4. Μπορεί να μειώνει την αρτηριακή πίεση
Το παντζάρι είναι φυσικά πλούσιο σε ενώσεις που ονομάζονται νιτρικά άλατα, τα οποία το καθιστούν ιδιαίτερα φιλικό προς την καρδιά. Τα νιτρικά άλατα βοηθούν στη βελτίωση της ροής του αίματος χαλαρώνοντας τα αιμοφόρα αγγεία, γεγονός που μπορεί να μειώσει την αρτηριακή πίεση. Η χαμηλότερη αρτηριακή πίεση αυξάνει τις πιθανότητες αποφυγής καρδιοπάθειας και εγκεφαλικού επεισοδίου.
Μελέτες δείχνουν επίσης ότι τα τρόφιμα πλούσια σε νιτρικά άλατα, όπως το παντζάρι, μπορεί να βοηθούν και στην επιβίωση μετά από καρδιακή προσβολή.
5. Μπορεί να βελτιώνει την αθλητική απόδοση
Αφού ο Παραολυμπιονίκης David Weir αποκάλυψε ότι ένα σφηνάκι χυμού παντζαριού ήταν το μυστικό της επιτυχίας του, η αθλητική κοινότητα ξεκίνησε να αξιοποιεί τις επιδράσεις αυτού του λαχανικού.
Οι μελέτες υποστηρίζουν τα ευρήματα του Weir και δείχνουν ότι όταν οι αθλητές προσθέτουν χυμό παντζαριού στο πρόγραμμά τους, μπορεί να υποστηριχθεί η αντοχή και να βελτιωθεί η απόδοση. Επιπλέον, όταν οι μύες βρίσκονται σε φάση ξεκούρασης μετά την άσκηση, τα νιτρικά άλατα του παντζαριού βοηθούν στη μεταφορά περισσότερου οξυγόνου στα μυϊκά κύτταρα, προάγοντας μια πιο αποδοτική αποκατάσταση.
Για τους υπόλοιπους από εμάς, η ένταξη του παντζαριού στη διατροφή μπορεί να προσφέρει την ενεργειακή ώθηση που χρειαζόμαστε.
6. Μπορεί να καταπραΰνει από πεπτικές ενοχλήσεις
Τα παντζάρια είναι πλούσια σε φυτικές ίνες, οι οποίες, πέρα από την υποστήριξη της λειτουργίας του εντέρου, συμβάλλουν στη δημιουργία ενός υγιούς μικροβιώματος του εντέρου. Παράλληλα με τις ίνες, οι βεταΐνες βοηθούν στην αύξηση της παραγωγής λιπαρών οξέων βραχείας αλύσου (SCFAs) από τα ωφέλιμα βακτήρια του εντέρου. Τα SCFAs συνδέονται με πολλές θετικές επιδράσεις στην υγεία.
7. Μπορεί να προστατεύει το έντερο
Τα παντζάρια αποτελούν μία από τις πλουσιότερες φυτικές πηγές γλουταμίνης, ενός αμινοξέος απαραίτητου για τη διατήρηση της εντερικής επένδυσης. Πιστεύεται ότι η γλουταμίνη μπορεί να παίζει ρόλο στην προστασία του εντερικού τοιχώματος από τραυματισμό και στρες.
8. Μπορεί να ενισχύει τον εγκέφαλο
Κάθε βελτίωση στη ροή του αίματος ωφελεί και τον εγκέφαλο. Μελέτες δείχνουν ότι η ένταξη του παντζαριού στη διατροφή, σε συνδυασμό με την άσκηση, μπορεί να βελτιώσει τη ροή του αίματος στον μετωπιαίο λοβό του εγκεφάλου – περιοχή που σχετίζεται με τη λήψη αποφάσεων και τη μνήμη. Άλλες μελέτες δείχνουν ότι η αυξημένη πρόσληψη νιτρικών φαίνεται να οδηγεί σε σημαντική βελτίωση των κινητικών λειτουργιών, συμπεριλαμβανομένου του χρόνου αντίδρασης.
9. Μπορεί να βελτιώσει την υγεία των γυναικών που είναι στην εμμηνόπαυση
Μετά την εμμηνόπαυση, η αρτηριακή πίεση και ο κίνδυνος καρδιοπάθειας αυξάνονται. Διατροφικές αλλαγές, όπως η ένταξη λαχανικών πλούσιων σε νιτρικά άλατα, φαίνεται να αποτελούν χρήσιμη στρατηγική για τη διατήρηση της ελαστικότητας των αρτηριών και τη διαχείριση της αρτηριακής πίεσης.
Η κατανάλωση χυμού παντζαριού πριν από την άσκηση μπορεί επίσης να βοηθήσει στη βελτίωση της κινητικότητας και των καρδιομεταβολικών δεικτών σε αυτή την ηλικιακή ομάδα. Όλα αυτά δείχνουν ότι το παντζάρι μπορεί να είναι μια χρήσιμη προσθήκη σε μια ποικίλη και ισορροπημένη διατροφή για γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση.
10. Μπορεί να ανακουφίσει τα συμπτώματα του Raynaud
Το φαινόμενο Raynaud αναφέρεται σε μια δυσάρεστη κατάσταση κατά την οποία το αίμα δεν ρέει σωστά στα δάχτυλα των χεριών και των ποδιών. Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν πόνο, μούδιασμα και μυρμήγκιασμα. Μελέτη που εξέτασε τις επιδράσεις του χυμού παντζαριού έδειξε βελτίωση της ροής του αίματος στον αντίχειρα και το αντιβράχιο, καθώς και μείωση της αρτηριακής πίεσης και της φλεγμονής. Αν και τα ευρήματα αυτά είναι ενθαρρυντικά, απαιτούνται περισσότερες μελέτες για την επιβεβαίωσή τους.
Είναι ασφαλές και ωφέλιμο για όλους;
Το παντζάρι είναι γενικά ασφαλές και θρεπτικό για τους περισσότερους ανθρώπους, αν και ορισμένοι μπορεί να εμφανίσουν βητουρία – έναν ακίνδυνο κόκκινο ή ροζ αποχρωματισμό των ούρων ή των κοπράνων. Άτομα με ιστορικό λίθων οξαλικού ασβεστίου στα νεφρά θα πρέπει να αποφεύγουν την υπερβολική κατανάλωση λόγω της περιεκτικότητάς του σε οξαλικά. Όταν καταναλώνεται σε μικρές ποσότητες, το παντζάρι μπορεί να υποστηρίξει την καρδιακή υγεία χάρη στις αντιοξειδωτικές και αντιφλεγμονώδεις ιδιότητές του, να βοηθήσει στη μείωση της αρτηριακής πίεσης, να υποστηρίξει την υγεία του εντέρου και να χρησιμοποιηθεί ευρέως για την ενίσχυση της αθλητικής αντοχής και της μυϊκής αποκατάστασης.
Μπρόκολο: Το λαχανικό που είναι πλούσιο σε φυτικές ίνες και μπορεί να έχει αντικαρκινική δράση
Ωστόσο, τα συμπληρώματα διατροφής με συμπυκνωμένο μονοξείδιο του αζώτου ή παντζάρι μπορεί να αλληλεπιδράσουν με φάρμακα ή να επιδεινώσουν ορισμένες ιατρικές παθήσεις και θα πρέπει να χρησιμοποιούνται μόνο υπό ιατρική παρακολούθηση. Όπως με κάθε σημαντική διατροφική αλλαγή ή χρήση συμπληρωμάτων διατροφής, συνιστάται η συμβουλή γενικού ιατρού ή πιστοποιημένου διαιτολόγου για τη διασφάλιση της ασφάλειας.
Πηγές: goodFOOD, ResearchGate, JyoungPharm, IJCRT, NRHH, PhytoJournal, ResearchGate