Τα Χριστούγεννα συχνά συνδέονται με αύξηση βάρους, όμως η επιστήμη έχει μετρήσει πόσα κιλά παίρνουμε πραγματικά αυτή την περίοδο, αποκαλύπτοντας στοιχεία που ίσως σας εκπλήξουν και αλλάξουν την εικόνα που έχετε.
Γιατί παίρνουμε βάρος τα Χριστούγεννα
Τα Χριστούγεννα πολλοί άνθρωποι παίρνουν βάρος κυρίως λόγω της αύξησης της κατανάλωσης υψηλής ενέργειας τροφών, της μεγαλύτερης ποικιλίας φαγητού, των μεγαλύτερων μερίδων και της συχνότερης κοινωνικής διασκέδασης, που προωθεί την υπερκατανάλωση.
Η έρευνα δείχνει ότι ακόμη και σύντομα διαστήματα υπερβολικής κατανάλωσης μπορούν να προκαλέσουν μετρήσιμες αλλαγές στο εσωτερικό του σώματος.
Επιστήμονες που έχουν εξετάσει τις επιπτώσεις της μέτριας αύξησης βάρους λόγω πλουσιότερων διατροφών για αρκετές εβδομάδες, έχουν διαπιστώσει ότι αυτή μπορεί να επηρεάσει την καρδιά, να διαταράξει το ανοσοποιητικό σύστημα και να αλλάξει την ισορροπία των βακτηρίων στο έντερο.
Ο μέσος άνθρωπος αναμένεται να καταναλώσει περίπου 6.000 θερμίδες την ημέρα των Χριστουγέννων, δηλαδή περισσότερες από διπλάσιες της συνιστώμενης ημερήσιας πρόσληψης για τους άνδρες και περίπου τριπλάσιες από αυτήν που προτείνεται για τις γυναίκες.
Παρά το ετήσιο άγχος γύρω από την εορταστική υπερβολή, λίγες ποιοτικές μελέτες έχουν εξετάσει πόσο βάρος παίρνουν πραγματικά οι άνθρωποι τα Χριστούγεννα και αυτές που υπάρχουν καταγράφουν μικτές εκτιμήσεις.
Οι ειδικοί λένε ότι η κατανάλωση για μερικές ημέρες μπορεί να οδηγήσει σε προσωρινή αύξηση βάρους, αλλά είναι απίθανο να προκαλέσει δραματικές ή μόνιμες αλλαγές μόλις επανέλθουν οι φυσιολογικές συνήθειες.
Διαλειμματική νηστεία: Είναι αποτελεσματική; Ποιες αλλαγές προκαλεί στον εγκέφαλο και το έντερο
Τι επηρεάζει το βάρος στις γιορτές;
Το μεγαλύτερο μέρος της αρχικής αύξησης στη ζυγαριά οφείλεται στην κατακράτηση υγρών, στην αποθήκευση επιπλέον υδατανθράκων από το σώμα, καθώς και στην ύπαρξη περισσότερης τροφής στο πεπτικό σύστημα και όχι σε μια ξαφνική συσσώρευση σωματικού λίπους.
Καθώς τα διατροφικά μοτίβα και τα επίπεδα φυσικής δραστηριότητας επιστρέφουν στο φυσιολογικό, αυτό το βάρος συνήθως φεύγει από μόνο του.
Ο Dr Duane Mellor, διαιτολόγος με βάση το Leicestershire, δήλωσε ότι οι μακροχρόνιες υποθέσεις σχετικά με την πρόσληψη θερμίδων και την αύξηση βάρους είναι υπερβολικά απλουστευμένες.
«Για πολλά χρόνια, πιστεύαμε ότι η κατανάλωση επιπλέον 3.500 θερμίδων οδηγούσε αυτόματα σε αύξηση περίπου ενός κιλού», ανέφερε.
«Η έρευνα πλέον δείχνει ότι αυτό δεν ισχύει απαραίτητα για όλους».
Ο Dr Mellor εξήγησε ότι το πόσο εύκολα κάποιος παίρνει βάρος εξαρτάται από μια σειρά παραγόντων, συμπεριλαμβανομένων του φύλου, του μεγέθους σώματος, της μυϊκής μάζας, της ηλικίας και των επιπέδων σωματικής δραστηριότητας.
«Γενικά, οι άνδρες τείνουν να παίρνουν βάρος πιο δύσκολα από τις γυναίκες, εν μέρει λόγω διαφορών στη σύσταση σώματος και στον τρόπο με τον οποίο αποθηκεύεται το λίπος», εξήγησε.
«Τα γονίδια και ορισμένες καταστάσεις υγείας, όπως ένας υπολειτουργικός θυρεοειδής, μπορούν επίσης να παίξουν ρόλο».
Ως αποτέλεσμα, δύο άτομα που καταναλώνουν τον ίδιο αριθμό επιπλέον θερμίδων τα Χριστούγεννα μπορεί να δουν πολύ διαφορετικές αλλαγές στη ζυγαριά.
Κι όμως μπορείτε να τρώτε μακαρόνια και να χάνετε βάρος – Τι συμβουλεύουν οι ειδικοί
Πόσα κιλά βάζουμε τελικά στις γιορτές;
Μία αμερικανική μελέτη του 2009, που παρακολούθησε 195 ενήλικες κατά τη διάρκεια της χειμερινής εορταστικής περιόδου έξι έως οκτώ εβδομάδων, διαπίστωσε μέση αύξηση βάρους μόλις 0,37 κιλά.
Μια παρόμοια μελέτη στη Σουηδία ανέφερε αύξηση περίπου 0,4 κιλά σε μη παχύσαρκους ενήλικες κατά τη διάρκεια μιας χριστουγεννιάτικης περιόδου δύο έως τριών εβδομάδων.
Ωστόσο, μεταξύ των παχύσαρκων συμμετεχόντων, οι αλλαγές ήταν πολύ πιο μεταβλητές, κυμαίνονταν από αύξηση άνω των 6,1 κιλών έως και σημαντική απώλεια βάρους την ίδια περίοδο.
Μια πιο πρόσφατη βρετανική έρευνα, που δημοσιεύθηκε στο PLOS One το 2020, παρακολούθησε πάνω από 3.500 άτομα από τα τέλη Νοεμβρίου έως τα τέλη Ιανουαρίου και διαπίστωσε μέση αύξηση βάρους 1,35%, που ισοδυναμεί περίπου με 1,2 κιλά.
Το πιο σημαντικό είναι ότι οι ερευνητές διαπίστωσαν επίσης ότι το βάρος άρχισε να μειώνεται ξανά μεταξύ Ιανουαρίου και Μαρτίου, γεγονός που υποδηλώνει ότι μεγάλο μέρος της εορταστικής αύξησης ήταν προσωρινό.
Άλλες μελέτες δεν βρήκαν σημαντική μεταβολή στο συνολικό βάρος σώματος, αλλά μικρές αυξήσεις στο σωματικό λίπος, ενώ ορισμένες δεν ανέφεραν καμία μετρήσιμη αλλαγή ούτε στο βάρος ούτε στο λίπος, παρά τις αλλαγές στη διατροφή και τη σωματική δραστηριότητα.
Απώλεια βάρους: Η τροφή που μπορεί να σας αδυνατίσει μέσα σε μόλις 4 εβδομάδες, σύμφωνα με μελέτη
Τι να κάνετε για να το αποτρέψετε;
Ο Dr Mellor είπε ότι όσοι αισθάνονται ότι έχουν υπερβεί τα όρια, δεν πρέπει να βιαστούν σε ακραίες πρωτοχρονιάτικες αποφάσεις.
«Θα ενθάρρυνα μικρές, ρεαλιστικές αλλαγές στη διατροφή και τη φυσική δραστηριότητα, οι οποίες να είναι εύκολες να διατηρηθούν», είπε.
Τα δεδομένα δείχνουν ότι ακόμη και απλές παρεμβάσεις μπορούν να βοηθήσουν στην αποτροπή του να γίνει η εορταστική αύξηση βάρους μόνιμη.
Σε μια μελέτη που δημοσιεύθηκε στο British Medical Journal, ερευνητές από τα πανεπιστήμια του Birmingham και του Loughborough παρακολούθησαν 272 εθελοντές κατά τη διάρκεια δύο χριστουγεννιάτικων περιόδων.
Οι μισοί έλαβαν βασικές συμβουλές, ενθαρρύνθηκαν να ζυγίζονται δύο φορές την εβδομάδα και τους δόθηκαν οδηγίες για το πόση άσκηση χρειάζεται για να κάψουν δημοφιλείς χριστουγεννιάτικες λιχουδιές. Οι υπόλοιποι κλήθηκαν να συνεχίσουν ως συνήθως.
Όσοι δεν έλαβαν καθοδήγηση, πήραν κατά μέσο όρο 370 γραμμάρια μεταξύ Νοεμβρίου και Ιανουαρίου.
Αντίθετα, εκείνοι που έλαβαν συμβουλές, έχασαν περίπου 130 γραμμάρια.
Η καθηγήτρια Amanda Daley, από το Τμήμα Αθλητισμού, Άσκησης και Επιστημών Υγείας του Loughborough University, ανέφερε:
«Η έρευνά μας δείχνει ότι μια σύντομη παρέμβαση κατά τη διάρκεια της χριστουγεννιάτικης περιόδου μπορεί να βοηθήσει στην πρόληψη των μικρών αυξήσεων βάρους που συσσωρεύονται με την πάροδο του χρόνου και τροφοδοτούν την επιδημία της παχυσαρκίας».
Με άλλα λόγια, λίγες μέρες υπερβολής δεν θα ακυρώσουν έναν χρόνο υγιεινών συνηθειών, αλλά αυτό που συμβαίνει μετά τα Χριστούγεννα έχει πολύ μεγαλύτερη σημασία από ό,τι τρώμε εκείνη τη μέρα.
Γιατί παίρνουμε βάρος τον χειμώνα – Πώς να το αποτρέψουμε;
Ωστόσο, αν αυτό το βάρος δεν χαθεί και λειτουργεί προσθετικά χρόνο με τον χρόνο, θα οδηγήσει με μαθηματική ακρίβεια σε πιο εντατικές παρεμβάσεις στο μέλλον.