Παρότι η βιταμίνη D παίζει μεγάλο ρόλο για το ανοσοποιητικό, τα οστά αλλά και για τη γενικότερη υγεία, εκατομμύρια έχουν έλλειψη ή ανεπάρκεια χωρίς να το γνωρίζουν. Τα συμπτώματα είναι συνήθως διακριτικά και δύσκολο να αναγνωριστούν. Ποια είναι τα 6 συμπτώματα που μπορεί να σχετίζονται με έλλειψη αυτής της βιταμίνης;
Βιταμίνη D: Πότε μπορεί να προκαλέσει βλάβη στα νεφρά – Ποια τα συμπτώματα
Ποια είναι τα πιο κοινά αίτια έλλειψης σε βιταμίνη D και με ποια συμπτώματα μπορεί να εκδηλώνεται;
Φανταστείτε να κοιτάζεστε στον καθρέφτη και να συνειδητοποιείτε ότι έχετε θαμπό και ξηρό δέρμα, ή ακόμη και μια ελαφριά αραίωση στα μαλλιά. Αυτές οι αλλαγές μπορεί να φαίνονται μικρές, όμως μπορούν να είναι πρώιμα σημάδια έλλειψης βιταμίνης D. Η βιταμίνη D, που συχνά αποκαλείται «βιταμίνη του ήλιου», είναι γνωστή για το ότι δυναμώνει τα οστά και του μύες. Επίσης, βοηθά το σώμα να απορροφά ασβέστιο και φώσφορο, υποστηρίζει το ανοσοποιητικό σύστημα και παίζει ρόλο ακόμη και στη ρύθμιση της διάθεσης.
Παρόλο που το φως του ήλιου επιτρέπει στο σώμα μας να συνθέσει βιταμίνη D, εκατομμύρια άνθρωποι έχουν ανεπάρκεια λόγω του ότι περνούν πολύ χρόνο σε εσωτερικούς χώρους, χρησιμοποιούν αντηλιακό, ή εξαιτίας της ρύπανσης του περιβάλλοντος ή της κακής διατροφής τους. Αυτό που κάνει ύπουλη αυτή την ανεπάρκεια είναι ότι συχνά αναπτύσσεται αθόρυβα και εμφανίζεται διακριτικά με κάποια αμυδρά σημάδια σε δέρμα, μαλλιά και νύχια, πολύ πριν εμφανιστούν τα πιο σοβαρά προβλήματα, με αποτέλεσμα να συγχέεται ως απλή κούραση, στρες ή γήρανση.
Αίτια της ανεπάρκειας βιταμίνης D
Πολλές πρόσφατες μελέτες δείχνουν ότι η ανεπάρκεια βιταμίνης D προκαλείται συνήθως από έναν συνδυασμό παραγόντων που σχετίζονται με τον τρόπο ζωής, το περιβάλλον και την υγεία. Σύμφωνα με έρευνα του 2025 με τίτλο «Vitamin D Deficiency and Associated Factors; An Observational Retrospective Study of 35,620 Vitamin D Levels», πάνω από τα μισά παιδιά που εξετάστηκαν είχαν χαμηλή βιταμίνη D και το μέσο επίπεδο ήταν μόλις 21 ng/mL. Η μελέτη διαπίστωσε επίσης ότι τα χαμηλά επίπεδα βιταμίνης D ήταν κοινά σε όλες τις ηλικίες, τα φύλα, τις εποχές και τα έτη, χωρίς σημαντικές διαφορές μεταξύ των ομάδων.
Άλλη έρευνα τονίζει ότι η ανεπαρκής έκθεση στον ήλιο, η χαμηλή πρόσληψη από τη διατροφή ή οι παθήσεις που επηρεάζουν την απορρόφηση είναι οι πιο συνηθισμένοι λόγοι που οι άνθρωποι αναπτύσσουν χαμηλή βιταμίνη D.
Κύριες αιτίες περιλαμβάνουν:
- Ελάχιστη έκθεση στον ήλιο – η παραμονή σε εσωτερικούς χώρους, η γήρανση του δέρματος ή η περιορισμένη έκθεση σε UVB μειώνει τη φυσική παραγωγή βιταμίνης D
- Ανεπαρκής πρόσληψη από τη διατροφή – λίγες τροφές περιέχουν φυσικά βιταμίνη D, οπότε πολλοί δεν καλύπτουν τις ανάγκες τους
- Προβλήματα απορρόφησης ή μεταβολισμού – παθήσεις του εντέρου, του ήπατος ή των νεφρών μειώνουν την απορρόφηση ή την ενεργοποίηση
- Μείωση σχετιζόμενη με την ηλικία – οι ηλικιωμένοι παράγουν λιγότερη βιταμίνη D και συχνά εκτίθενται λιγότερο στον ήλιο
- Παράγοντες τρόπου ζωής – το κάπνισμα και ο περιορισμένος χρόνος σε εξωτερικούς χώρους συνδέονται με χαμηλότερα επίπεδα
- Επίδραση πληθυσμού και εποχών – πολλές περιοχές εμφανίζουν υψηλά ποσοστά ανεπάρκειας λόγω γεωγραφικού πλάτους, εποχής και κοινωνικοοικονομικών παραγόντων
6 σημάδια που μπορεί να δείχνουν ότι έχετε έλλειψη βιταμίνης D
Αν και οι αιματολογικές εξετάσεις είναι ο μόνος σίγουρος τρόπος για να επιβεβαιωθεί η ανεπάρκεια, ειδικοί λένε ότι το σώμα συχνά δείχνει πρώιμα προειδοποιητικά σημάδια – πολλά από τα οποία είναι ορατά στον καθρέφτη. Για ποια προειδοποιούν;
1. Ξηρό και θαμπό δέρμα ή δέρμα με φαγούρα
Ένα από τα πιο κοινά εξωτερικά σημάδια χαμηλής βιταμίνης D είναι η αλλαγή στην υγεία του δέρματός σας. Σύμφωνα με έρευνα, η ανεπάρκεια μπορεί να οδηγήσει σε ξηρότητα, φαγούρα ή τραχύ δέρμα. Χωρίς αρκετή βιταμίνη D, η επιδιόρθωση των κυττάρων του δέρματος επιβραδύνεται και ο δερματικός φραγμός αποδυναμώνεται, κάνοντας το δέρμα να χάνει τη φυσική του λάμψη και ελαστικότητα.
Μπορεί να παρατηρήσετε ότι περιοχές όπως τα χέρια, το πρόσωπο ή τα πόδια – τα σημεία του σώματος που εκτίθενται στον αέρα – νιώθουν ιδιαίτερα ξηρά ή να ξεφλουδίζουν. Μερικές φορές το δέρμα μπορεί επίσης να φαίνεται πιο χλωμό ή θαμπό από το συνηθισμένο. Αν έχετε αυξήσει πρόσφατα τη χρήση ενυδατικής κρέμας ή έχετε αλλάξει τη ρουτίνα περιποίησης – χωρίς αποτέλεσμα – η χαμηλή βιταμίνη D μπορεί να παίζει κάποιο ρόλο.
2. Αργή επούλωση πληγών
Άλλο ένα διακριτικό αλλά σημαντικό στοιχείο – μικρές γρατζουνιές, κοψίματα ή στίγματα στο δέρμα που χρειάζονται πολύ περισσότερο χρόνο από το συνηθισμένο για να επουλωθούν. Η βιταμίνη υποστηρίζει την επιδιόρθωση του δέρματος και τις ανοσολογικές αντιδράσεις. Αν μικροτραυματισμοί παραμένουν ορατοί για ημέρες ή αν οι μελανιές αργούν να φύγουν, αξίζει να το προσέξετε, ειδικά αν δεν έχετε κάποια χρόνια δερματική πάθηση. Αυτό το σημάδι περνά συχνά απαρατήρητο επειδή η ταχύτητα επούλωσης παρακολουθείται σπάνια, όμως αν το δέρμα σας φαίνεται λιγότερο ανθεκτικό σε σχέση με παλαιότερα, μπορεί να είναι σημάδι έλλειψης και όχι γήρανσης.
3. Αραίωση μαλλιών ή τριχόπτωση
Ίσως από τα πιο ανησυχητικά αλλά ορατά σημάδια: μαλλιά που φαίνονται πιο αραιά ή μια διευρυνόμενη χωρίστρα. Η ανεπάρκεια βιταμίνης D έχει συνδεθεί με πιο αδύναμους θύλακες τριχών, μικρότερους κύκλους ανάπτυξης και ακόμη και παθήσεις όπως ανομοιόμορφη τριχόπτωση (συμπεριλαμβανομένων ορισμένων περιπτώσεων αυτοάνοσης τριχόπτωσης). Τα μαλλιά μπορεί επίσης να φαίνονται θαμπά, εύθραυστα ή άτονα αντί για λαμπερά και ελαστικά. Αν αντιμετωπίζετε στρες ή άλλους παράγοντες, να τους λάβετε υπόψη. Όμως η ανεπάρκεια βιταμίνης D μπορεί να είναι ένας κρυφός ένοχος.
4. Εύθραυστα νύχια ή αλλαγές στα νύχια
Δεν επηρεάζονται μόνο το δέρμα και τα μαλλιά – ακόμη και τα νύχια μπορούν να δείξουν προειδοποιητικά σημάδια. Η ανεπάρκεια μπορεί να επηρεάσει την υγεία των νυχιών, οδηγώντας σε νύχια που είναι εύθραυστα, επιρρεπή σε σχίσιμο ή σπάσιμο, ή που παρουσιάζουν γραμμώσεις, αποχρωματισμό ή αργή ανάπτυξη. Αν παρατηρήσετε ότι τα νύχια των χεριών ή των ποδιών είναι ασυνήθιστα εύθραυστα, σπάνε με το παραμικρό ή αν οι γραμμώσεις και η τραχιά υφή γίνονται πιο ορατές, είναι ένα σημάδι που αξίζει να προσέξετε. Τα υγιή νύχια χρειάζονται επαρκή θρεπτικά συστατικά και η επαρκής βιταμίνη D βοηθά στη διατήρηση των κυττάρων (κερατινοκυττάρων) που σχηματίζουν τα νύχια.
5. Χλωμή, κουρασμένη επιδερμίδα ή ανομοιόμορφος τόνος δέρματος
Η βιταμίνη D επηρεάζει επίσης τα κύτταρα που παράγουν χρωστική (μελανιοκύτταρα) και η ανεπάρκειά της μπορεί να επηρεάσει τον τόνο ή τη φωτεινότητα του δέρματος. Άνθρωποι με χαμηλά επίπεδα μερικές φορές αναφέρουν πιο χλωμή, κιτρινωπή ή θαμπή όψη, ανομοιόμορφο τόνο δέρματος ή πιο συχνή εμφάνιση ακμής ή εξανθημάτων. Μπορεί να παρατηρήσετε ότι το πρόσωπό σας δεν έχει τη συνηθισμένη του λάμψη ή ότι ακόμη και με υγιεινό τρόπο ζωής – όπως καλό ύπνο και ισορροπημένη διατροφή – φαίνεστε κουρασμένοι. Μερικές φορές το δέρμα μπορεί να ξεφλουδίζει ή να φαίνεται ανομοιόμορφο και η ερυθρότητα ή ο ερεθισμός μπορεί να εμφανίζονται πιο εύκολα από πριν.
3 κοινά συμπληρώματα που μπορεί να προκαλέσουν βλάβη στο νευρικό σύστημα, σύμφωνα με ειδικό
6. Λεπτές αλλαγές στη στάση του σώματος, πόνος στα οστά και εύθραυστα οστά
Αν και δεν είναι πάντα ορατά «στον καθρέφτη» όπως το δέρμα ή τα μαλλιά, κάποια εξωτερικά σημάδια μπορεί να είναι ενδείξεις ενός βαθύτερου ζητήματος – άτομα με χρόνια χαμηλή βιταμίνη D συχνά υποφέρουν από πόνους στο σώμα, πόνο στα οστά (ειδικά στην πλάτη, τα πόδια, τις αρθρώσεις), μυϊκή αδυναμία ή κόπωση. Αν παρατηρήσετε ότι καμπουριάζετε περισσότερο, περπατάτε πιο άκαμπτα ή αν καθημερινές δραστηριότητες όπως το να ανεβαίνετε σκάλες ή η μεταφορά βάρους φαίνονται πιο δύσκολες από όσο θα έπρεπε, μπορεί να σχετίζονται με ανεπάρκεια. Επίμονος πόνος στα οστά ή τις αρθρώσεις, ειδικά όταν συνδυάζεται με μερικά από τα σημάδια στο δέρμα ή τα μαλλιά παραπάνω, χρειάζεται ιατρικό έλεγχο.
Πηγές: Times of India, MDPI, NIH, MDPI, ScienceDirect, Frontiers, Springer Nature Link