Μερικά φάρμακα δεν αντιμετωπίζουν μόνο τα συμπτώματα — μπορούν να επιταχύνουν και τη διαδικασία γήρανσης. Νέα έρευνα δείχνει ότι ορισμένα κοινά φάρμακα μπορεί να αποδυναμώσουν τα κύτταρα, να διαταράξουν τις ορμόνες και να εξαντλήσουν τα επίπεδα ενέργειάς σας, με αποτελέσματα που συσσωρεύονται με την πάροδο του χρόνου.
7 κοινά φάρμακα που μπορεί να βλάπτουν την καρδιά σας, σύμφωνα με μελέτες
Φάρμακα και γήρανση: 11 κοινά φάρμακα που μπορεί να σας κάνουν να γερνάτε πιο γρήγορα
Παίρνετε τα φάρμακά σας με τη λογική ότι σας κρατούν υγιείς. Όμως ορισμένα φάρμακα μπορεί να επιταχύνουν τη διαδικασία γήρανσης, κάνοντάς σας να νιώθετε πιο αδύναμοι, πιο κουρασμένοι και λιγότερο οξυδερκείς με την πάροδο του χρόνου. Ερευνητές διαπιστώνουν πλέον ότι ορισμένα κοινά φάρμακα μπορεί να επηρεάσουν τα κύτταρα, τον μεταβολισμό και τα συστήματα επιδιόρθωσης του οργανισμού με τρόπους που μιμούνται τη γήρανση — και οι κίνδυνοι συχνά περνούν απαρατήρητοι. Ποια είναι και γιατί συμβαίνει;
Επιταχύνουν ορισμένα φάρμακα τη γήρανση; Γιατί;
Ναι — ορισμένα φάρμακα μπορούν να επιταχύνουν τη διαδικασία γήρανσης του σώματος, επειδή καταστρέφουν κύτταρα, αλλάζουν τη δραστηριότητα του DNA ή βλάπτουν τα μιτοχόνδρια (τους «σταθμούς παραγωγής ενέργειας» των κυττάρων). Αυτό μπορεί να κάνει τους ιστούς να λειτουργούν λιγότερο αποτελεσματικά και να προκαλέσει φλεγμονή, που είναι βασικά σημάδια γήρανσης.
Σύμφωνα με εργασία του 2025 με τίτλο «Drug safety in healthy aging», καθώς οι άνθρωποι έχουν μεγαλύτερο προσδόκιμο ζωής από ό,τι παλαιότερα, πολλοί ηλικιωμένοι παίρνουν πολλά φάρμακα ταυτόχρονα, γεγονός που αυξάνει τον κίνδυνο παρενεργειών επειδή ο οργανισμός τους επεξεργάζεται τα φάρμακα πιο αργά.
Η εργασία σημειώνει επίσης ότι οι ηλικιωμένοι αποκλείονται συχνά από τις κλινικές δοκιμές, οπότε οι αναφορές ασφάλειας από τον πραγματικό κόσμο — που πλέον περιλαμβάνουν περισσότερα περιστατικά από άτομα μεγαλύτερης ηλικίας — είναι βασικές για τον εντοπισμό προβλημάτων που θα μπορούσαν να βλάψουν τη «υγιή γήρανση».
Άλλες πρόσφατες έρευνες δείχνουν ότι:
- Θεραπείες για τον καρκίνο (χημειοθεραπεία/ακτινοθεραπεία): Μπορούν να κάνουν τα υγιή κύτταρα να σταματήσουν να διαιρούνται (γήρανση κυττάρων – senescence) και να απελευθερώνουν χημικές ουσίες που βλάπτουν τους γειτονικούς ιστούς.
- Στεροειδή (γλυκοκορτικοειδή): Σχετίζονται με ταχύτερη «επιγενετική γήρανση» — αλλαγές στα πρότυπα του DNA που κάνουν το σώμα να φαίνεται βιολογικά γηραιότερο.
- Παλαιότερα φάρμακα για το HIV (ορισμένα NRTIs): Μπορεί να βλάψουν τα μιτοχόνδρια, οδηγώντας σε περισσότερο στρες και λιγότερη ενέργεια στα κύτταρα.
- Ορμονοθεραπεία για καρκίνο του προστάτη: Μπορεί να αυξήσει τους κινδύνους για γήρανση του εγκεφάλου και προβλήματα μνήμης.
Ποτέ μη σταματάτε να παίρνετε τα φάρμακα που σας έχουν συνταγογραφηθεί χωρίς να συμβουλευθείτε τον γιατρό σας.
11 φάρμακα που μπορεί να επιταχύνουν τη γήρανση
1. Κορτικοστεροειδή (π.χ. πρεδνιζόνη)
Αυτά τα ισχυρά αντιφλεγμονώδη φάρμακα δρουν καταστέλλοντας το ανοσοποιητικό σας σύστημα και μειώνοντας τη φλεγμονή σε όλο το σώμα. Ενώ είναι αποτελεσματικά για τη θεραπεία παθήσεων όπως το άσθμα, η αρθρίτιδα και οι αυτοάνοσες διαταραχές, συνοδεύονται από σημαντικές συνέπειες γήρανσης όταν χρησιμοποιούνται μακροπρόθεσμα.
Η χρόνια χρήση κορτικοστεροειδών καταστρέφει την παραγωγή κολλαγόνου στο δέρμα και στους συνδετικούς ιστούς. Το σώμα σας αρχίζει να παράγει ένζυμα που καταστρέφουν τις δομικές πρωτεΐνες που είναι υπεύθυνες για τη διατήρηση της σφριγηλότητας και της ελαστικότητας του δέρματος. Αυτή η διαδικασία μιμείται ό,τι συμβαίνει κατά τη φυσική γήρανση, αλλά συμβαίνει πολύ πιο γρήγορα.
Τα φάρμακα αυτά παρεμβαίνουν επίσης στον σχηματισμό των οστών, μπλοκάροντας την απορρόφηση ασβεστίου και μειώνοντας τη δραστηριότητα των κυττάρων που χτίζουν οστά. Ο μυϊκός ιστός διασπάται πιο γρήγορα, ενώ το λίπος συσσωρεύεται γύρω από την κοιλιακή χώρα. Αυτός ο συνδυασμός δημιουργεί μια αλυσιδωτή αντίδραση φλεγμονών που γηράσκει ταυτόχρονα πολλά συστήματα του σώματος. Ακόμη και σύντομες θεραπείες μπορούν να προκαλέσουν αυτά τα αποτελέσματα σε ορισμένα άτομα.
2. Αναστολείς αντλίας πρωτονίων (π.χ. ομεπραζόλη)
Εκατομμύρια άνθρωποι παίρνουν καθημερινά αυτά τα φάρμακα που αντιμετωπίζουν καούρα, έλκη και γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση. Δρουν με το να σταματούν την παραγωγή οξέος στο στομάχι, προσφέροντας ανακούφιση από τη δυσφορία του πεπτικού. Ωστόσο, τα γαστρικά οξέα έχουν κρίσιμες λειτουργίες πέρα από την πέψη, οι οποίες υπονομεύονται με τη μακροχρόνια χρήση.
Το στομάχι χρειάζεται οξύ για να απορροφά θρεπτικά συστατικά όπως η βιταμίνη B12, το μαγνήσιο και το ασβέστιο από την τροφή. Όταν σταματά η παραγωγή οξέος, το σώμα σας δυσκολεύεται να εξάγει αυτές τις ουσίες που καταπολεμούν τη γήρανση. Η ανεπάρκεια μαγνησίου επηρεάζει ιδιαίτερα την παραγωγή ενέργειας σε κυτταρικό επίπεδο, ενώ η έλλειψη B12 επηρεάζει τη λειτουργία του εγκεφάλου και την υγεία των νεύρων.
Το αλλοιωμένο περιβάλλον του στομάχου διαταράσσει επίσης τα ευεργετικά βακτήρια του εντέρου που υποστηρίζουν τη λειτουργία του ανοσοποιητικού και τον έλεγχο της φλεγμονής. Αυτή η ανισορροπία στα βακτήρια πυροδοτεί χρόνια φλεγμονή χαμηλού βαθμού που επιταχύνει τη γήρανση των κυττάρων. Η πυκνότητα των οστών μειώνεται λόγω της κακής απορρόφησης ασβεστίου, αυξάνοντας τον κίνδυνο καταγμάτων. Η γνωστική λειτουργία μπορεί να μειωθεί καθώς τα επίπεδα της B12 πέφτουν μήνες ή χρόνια μετά τη συνεχή χρήση.
3. Στατίνες (π.χ. ατορβαστατίνη)
Τα φάρμακα για τη μείωση της χοληστερίνης βοηθούν στην πρόληψη εμφραγμάτων και εγκεφαλικών επεισοδίων μειώνοντας τα επίπεδα χοληστερίνης στο αίμα. Μπλοκάρουν ένα ένζυμο που χρησιμοποιεί το ήπαρ για την παραγωγή χοληστερίνης, μειώνοντας έτσι τον κίνδυνο καρδιαγγειακού.
Ωστόσο, το ίδιο ένζυμο παράγει και άλλες ουσίες που χρειάζονται τα κύτταρα για υγιή γήρανση. Η παραγωγή συνενζύμου Q10 μειώνεται σημαντικά όταν οι στατίνες μπλοκάρουν τη σύνθεση χοληστερίνης. Αυτό το αντιοξειδωτικό προστατεύει τα μιτοχόνδρια — τις κυτταρικές «μηχανές ενέργειας» — από βλάβες. Χωρίς επαρκή επίπεδα, τα κύτταρα δυσκολεύονται να παράγουν ενέργεια αποτελεσματικά και γίνονται πιο ευάλωτα σε οξειδωτικό στρες που επιταχύνει τη γήρανση.
Τα μυϊκά κύτταρα επηρεάζονται ιδιαίτερα επειδή χρειάζονται τεράστιες ποσότητες ενέργειας για να λειτουργήσουν σωστά. Πολλοί χρήστες στατινών εμφανίζουν μυϊκή αδυναμία, κόπωση και πόνο καθώς τα συστήματα παραγωγής ενέργειας των κυττάρων τους υποβαθμίζονται.
Οι προστατευτικές δομές στις άκρες των χρωμοσωμάτων μπορεί επίσης να συντομεύουν πιο γρήγορα, επηρεάζοντας την κυτταρική επιδιόρθωση και αναγέννηση. Αυτά τα αποτελέσματα συσσωρεύονται με την πάροδο του χρόνου, ενδεχομένως επιταχύνοντας τη γήρανση παρά τα καρδιαγγειακά οφέλη.
4. Ινσουλίνη (ενέσιμη, σε υψηλές δόσεις)
Οι διαβητικοί συχνά χρειάζονται ενέσεις ινσουλίνης για να ελέγξουν τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα και να αποτρέψουν σοβαρές επιπλοκές. Αυτή η ορμόνη βοηθά τα κύτταρα να απορροφούν τη γλυκόζη για την παραγωγή ενέργειας. Όταν οι δόσεις είναι υψηλές ή το σάκχαρο στο αίμα παραμένει αυξημένο, η ινσουλίνη μπορεί να πυροδοτήσει διαδικασίες γήρανσης πέρα από τα επιδιωκόμενα μεταβολικά αποτελέσματα.
5 κοινά φάρμακα που μπορεί να βλάπτουν την ακοή
Η υπερβολική ινσουλίνη προάγει τον σχηματισμό τελικών προϊόντων προχωρημένης γλυκοζυλίωσης, που είναι κολλώδεις ενώσεις οι οποίες προσκολλώνται σε πρωτεΐνες σε όλο το σώμα. Αυτές οι ουσίες κάνουν τους ιστούς άκαμπτους και λιγότερο ελαστικούς, επηρεάζοντας ιδιαίτερα την ελαστικότητα του δέρματος και τη λειτουργία των αιμοφόρων αγγείων. Συσσωρεύονται με την πάροδο του χρόνου και δεν απομακρύνονται εύκολα από τις φυσιολογικές διαδικασίες καθαρισμού των κυττάρων.
Τα υψηλά επίπεδα ινσουλίνης ενεργοποιούν επίσης μονοπάτια ανάπτυξης που μπορούν να επιταχύνουν την κυτταρική γήρανση όταν διεγείρονται συνεχώς. Τα αιμοφόρα αγγεία γίνονται πιο άκαμπτα καθώς αυτές οι ενώσεις συγκεντρώνονται στα τοιχώματά τους.
Το δέρμα αποκτά δερματώδη υφή και χάνει τη φυσική του απαλότητα. Η χρόνια φλεγμονή αυξάνεται καθώς τα ανοσοκύτταρα αντιδρούν σε αυτές τις ανώμαλες πρωτεϊνικές δομές. Ο αυστηρός έλεγχος των επιπέδων σακχάρου στο αίμα βοηθά στη μείωση αυτών των επιδράσεων γήρανσης, ενώ διατηρείται η μεταβολική υγεία.
5. Ανταγωνιστές υποδοχέων αγγειοτενσίνης (π.χ. λοσαρτάνη)
Τα φάρμακα για την αρτηριακή πίεση αυτής της κατηγορίας μπλοκάρουν τους υποδοχείς για την αγγειοτενσίνη ΙΙ, μια ορμόνη που συσφίγγει τα αιμοφόρα αγγεία και αυξάνει την αρτηριακή πίεση. Μειώνουν αποτελεσματικά τον καρδιαγγειακό κίνδυνο και προστατεύουν τη νεφρική λειτουργία σε πολλούς ασθενείς. Ωστόσο, η αγγειοτενσίνη ΙΙ παίζει επίσης ρόλο στη συντήρηση των κυττάρων, η οποία διαταράσσεται με τη μακροχρόνια παρεμπόδιση.
Αυτό το ορμονικό σύστημα βοηθά στη ρύθμιση της παραγωγής ενέργειας των κυττάρων και της απόκρισης στο στρες. Όταν καταστέλλεται πλήρως, τα κύτταρα μπορεί να δυσκολεύονται να διατηρήσουν τα εσωτερικά τους «εργοστάσια» και τους μηχανισμούς επιδιόρθωσης. Ο μυϊκός ιστός βασίζεται ιδιαίτερα σε αυτά τα σήματα για αναγέννηση και διατήρηση της δύναμης. Οι μακροχρόνιοι χρήστες μερικές φορές εμφανίζουν απρόσμενη ευπάθεια παρά την καλή ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης.
Οι κυτταρικές δομές που είναι υπεύθυνες για την προστασία των χρωμοσωμάτων μπορεί επίσης να λειτουργούν λιγότερο αποτελεσματικά. Παρόλο που αυτά τα φάρμακα προσφέρουν σημαντικά καρδιαγγειακά οφέλη, κάποιοι ασθενείς αναπτύσσουν μυϊκή αδυναμία ή μειωμένη αντοχή στην άσκηση με την πάροδο του χρόνου. Η ισορροπία μεταξύ ελέγχου της πίεσης και υγείας των κυττάρων απαιτεί προσεκτική παρακολούθηση και, μερικές φορές, προσαρμογές δόσης ώστε να διατηρούνται βέλτιστες πορείες γήρανσης.
6. Αντικαταθλιπτικά (τρικυκλικά: π.χ. αμιτριπτυλίνη)
Αυτά τα παλαιότερα αντικαταθλιπτικά δρουν μπλοκάροντας την επαναπρόσληψη χημικών ουσιών του εγκεφάλου που ρυθμίζουν τη διάθεση, όπως η σεροτονίνη και η νοραδρεναλίνη. Παραμένουν αποτελεσματικά για τη θεραπεία της κατάθλιψης και ορισμένων επώδυνων καταστάσεων. Ωστόσο, μπλοκάρουν επίσης την ακετυλοχολίνη, μια χημική ουσία του εγκεφάλου που είναι κρίσιμη για τη μνήμη, τη μάθηση και τη λειτουργία των μυών. Η ακετυλοχολίνη βοηθά στη διατήρηση της πνευματικής οξύτητας και υποστηρίζει την επικοινωνία μεταξύ των εγκεφαλικών κυττάρων.
Όταν μπλοκάρεται χρόνια, η δημιουργία μνήμης μειώνεται και οι διαδικασίες σκέψης επιβραδύνονται. Ο εγκέφαλος μπορεί να συρρικνωθεί σε περιοχές που είναι υπεύθυνες για τη μάθηση και τη μνήμη, μιμούμενος αλλαγές που παρατηρούνται στη φυσική γήρανση, αλλά με ταχύτερο ρυθμό.
Αυτά τα φάρμακα παρεμβαίνουν επίσης στην παραγωγή ενέργειας των εγκεφαλικών κυττάρων, αυξάνοντας τη συσσώρευση οξειδωτικών βλαβών με την πάροδο του χρόνου. Η ξηροστομία, η δυσκοιλιότητα και η θολή όραση είναι άμεσα σημάδια παρεμπόδισης της ακετυλοχολίνης, αλλά οι γνωστικές επιπτώσεις αναπτύσσονται πιο αργά.
Ορισμένοι χρήστες παρατηρούν δυσκολία συγκέντρωσης ή απομνημόνευσης νέων πληροφοριών μετά από μήνες θεραπείας. Τα νεότερα αντικαταθλιπτικά συχνά προσφέρουν παρόμοια οφέλη για τη διάθεση χωρίς αυτές τις παρενέργειες που σχετίζονται με τη γήρανση.
7. Αντιχολινεργικά (π.χ. διφαινυδραμίνη, οξυβουτινίνη)
Συνηθισμένα φάρμακα για αλλεργίες, υπνωτικά και φάρμακα για τον έλεγχο της ουροδόχου κύστης μπλοκάρουν την ακετυλοχολίνη, μια κρίσιμη χημική ουσία του εγκεφάλου υπεύθυνη για τον σχηματισμό μνήμης και τον συντονισμό των μυών. Παρότι προσφέρουν ανακούφιση από τα συμπτώματα, αυτά τα φάρμακα δημιουργούν σημαντικές επιδράσεις γήρανσης στον εγκέφαλο και στο σώμα όταν χρησιμοποιούνται τακτικά για μεγάλα χρονικά διαστήματα.
Τα κέντρα μνήμης του εγκεφάλου βασίζονται σε μεγάλο βαθμό στην ακετυλοχολίνη για σωστή λειτουργία. Η παρεμπόδισή της προκαλεί συρρίκνωση του εγκεφαλικού ιστού, ιδιαίτερα σε περιοχές που ελέγχουν τη μάθηση και την ανάκληση.
Σημαντική μελέτη που δημοσιεύθηκε στο JAMA Internal Medicine παρακολούθησε σχεδόν 59.000 ασθενείς για πάνω από δύο δεκαετίες και διαπίστωσε ότι η καθημερινή χρήση αντιχολινεργικών για τρία ή περισσότερα χρόνια αύξησε τον κίνδυνο άνοιας κατά 50%. Η φυσική γήρανση επιταχύνεται καθώς αυτά τα φάρμακα παρεμβαίνουν στην παραγωγή ενέργειας των κυττάρων σε όλο το σώμα. Οι ιστοί του στόματος γίνονται ξηροί και ευάλωτοι σε λοιμώξεις, ενώ η πεπτική λειτουργία επιβραδύνεται σημαντικά.
Ο εγκέφαλος υφίσταται οξειδωτικές βλάβες παρόμοιες με εκείνες της φυσικής γήρανσης, αλλά σε επιταχυνόμενο ρυθμό. Οι χρήστες συχνά παρατηρούν δυσκολία στο να θυμούνται ονόματα ή πρόσφατες συζητήσεις μετά από μήνες τακτικής χρήσης, γεγονός που σηματοδοτεί πιθανές μακροπρόθεσμες γνωστικές αλλαγές.
8. Αντιπηκτικά (βαρφαρίνη)
Τα αντιθρομβωτικά φάρμακα αποτρέπουν τον σχηματισμό θρόμβων που μπορούν να προκαλέσουν εγκεφαλικά επεισόδια και καρδιακές προσβολές. Η βαρφαρίνη δρα μπλοκάροντας τη βιταμίνη Κ, η οποία βοηθά το αίμα να πήζει φυσιολογικά. Ωστόσο, η βιταμίνη Κ επιτελεί και άλλες κρίσιμες λειτουργίες για τη διατήρηση της υγείας των οστών και των αιμοφόρων αγγείων, οι οποίες υπονομεύονται κατά τη διάρκεια της θεραπείας.
Η βιταμίνη Κ ενεργοποιεί πρωτεΐνες που διατηρούν το ασβέστιο στα οστά και εκτός των αρτηριών. Όταν μπλοκάρεται, το ασβέστιο αρχίζει να εναποτίθεται στα τοιχώματα των αιμοφόρων αγγείων αντί να ενισχύει τον οστικό ιστό. Αυτή η διαδικασία δημιουργεί άκαμπτες, ασβεστοποιημένες αρτηρίες που μοιάζουν με αυτές που παρατηρούνται σε πολύ μεγαλύτερης ηλικίας άτομα, ακόμη και σε νεότερους ασθενείς που λαμβάνουν βαρφαρίνη μακροπρόθεσμα.
Η οστική πυκνότητα μειώνεται καθώς οι πρωτεΐνες που εξαρτώνται από τη βιταμίνη Κ δεν μπορούν να λειτουργήσουν σωστά για την ενίσχυση της σκελετικής δομής. Το δέρμα μελανιάζει εύκολα και επουλώνεται αργά επειδή τα αιμοφόρα αγγεία γίνονται εύθραυστα χωρίς επαρκή υποστήριξη βιταμίνης Κ. Ο χόνδρος των αρθρώσεων μπορεί επίσης να φθαρεί πιο γρήγορα, οδηγώντας σε δυσκαμψία και δυσφορία.
Παρόλο που η βαρφαρίνη αποτρέπει τον σχηματισμό θρόμβων, ουσιαστικά ανταλλάσσει την καρδιαγγειακή προστασία με επιταχυνόμενη αγγειακή και σκελετική γήρανση, η οποία απαιτεί προσεκτική παρακολούθηση και διαχείριση.
9. Φάρμακα χημειοθεραπείας (Ανθρακυκλίνες: π.χ. δοξορουβικίνη)
Οι θεραπείες για τον καρκίνο αυτής της κατηγορίας δρουν παρεμβαίνοντας στην αντιγραφή του DNA των καρκινικών κυττάρων, σταματώντας αποτελεσματικά την ανάπτυξη των όγκων. Δυστυχώς, βλάπτουν επίσης υγιή κύτταρα σε όλο το σώμα, δημιουργώντας εκτεταμένες επιδράσεις γήρανσης που διαρκούν πολύ μετά το τέλος της θεραπείας. Τα τριχοθυλάκια, ο καρδιακός μυς και τα εγκεφαλικά κύτταρα είναι ιδιαίτερα ευάλωτα σε αυτήν τη βλάβη.
Οι ελεύθερες ρίζες που παράγονται από αυτά τα φάρμακα επιτίθενται αδιακρίτως στις κυτταρικές δομές, προκαλώντας οξειδωτικές βλάβες παρόμοιες με αυτές που συσσωρεύονται κατά τη διάρκεια δεκαετιών φυσικής γήρανσης.
Τα καρδιακά μυϊκά κύτταρα γίνονται γερασμένα (senescent) και σταματούν να διαιρούνται σωστά, οδηγώντας σε εξασθενημένη λειτουργία άντλησης. Τα προστατευτικά καπάκια στα άκρα των χρωμοσωμάτων συντομεύουν δραματικά, επηρεάζοντας την ικανότητα του σώματος να επιδιορθώνει και να αναγεννά ιστούς.
Η γνωστική λειτουργία συχνά μειώνεται κατά τη διάρκεια και μετά τη θεραπεία — μια κατάσταση που οι ασθενείς αποκαλούν «chemo brain». Τα μαλλιά μπορεί να ξαναφυτρώσουν γκρίζα ή λευκά λόγω βλάβης στα κύτταρα.
Το δέρμα γερνάει γρήγορα, αναπτύσσοντας ρυτίδες και χάνοντας την ελαστικότητά του καθώς η παραγωγή κολλαγόνου μειώνεται. Αν και αυτά τα φάρμακα μπορούν να σώσουν ζωές εξαλείφοντας τον καρκίνο, ουσιαστικά συμπιέζουν χρόνια βλαβών γήρανσης σε μήνες θεραπείας, απαιτώντας συνεχή παρακολούθηση για μακροπρόθεσμα προβλήματα υγείας.
10. Οπιοειδή (π.χ. μορφίνη)
Τα παυσίπονα αυτής της κατηγορίας προσφέρουν ανακούφιση δεσμευόμενα στους οπιοειδείς υποδοχείς στον εγκέφαλο και στον νωτιαίο μυελό. Πέρα από τον έλεγχο του πόνου, καταστέλλουν τα συστήματα παραγωγής ορμονών που ρυθμίζουν τις διαδικασίες γήρανσης σε όλο το σώμα. Έρευνα που δημοσιεύθηκε στο Journal of Clinical Endocrinology έδειξε ότι οι χρόνιοι χρήστες οπιοειδών αναπτύσσουν ορμονικές ανεπάρκειες ισοδύναμες με αυτές που παρατηρούνται σε ενήλικες πολύ μεγαλύτερης ηλικίας.
Τα επίπεδα τεστοστερόνης και οιστρογόνων μειώνονται σημαντικά τόσο στους άνδρες όσο και στις γυναίκες που λαμβάνουν τακτικά οπιοειδή. Αυτές οι ορμόνες διατηρούν τη μυϊκή μάζα, την οστική πυκνότητα και την ελαστικότητα του δέρματος. Χωρίς επαρκή επίπεδα, οι μύες ατροφούν ενώ τα οστά γίνονται εύθραυστα και επιρρεπή σε κατάγματα. Η σεξουαλική λειτουργία μειώνεται και τα επίπεδα ενέργειας πέφτουν, καθώς το σώμα παλεύει με την ορμονική ανισορροπία.
Η λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος επιδεινώνεται καθώς τα οπιοειδή παρεμβαίνουν στα κύτταρα που καταπολεμούν τις λοιμώξεις. Τα τραύματα επουλώνονται αργά και οι χρήστες γίνονται πιο ευάλωτοι σε λοιμώξεις που άτομα νεότερης και υγιέστερης ηλικίας θα αντιμετώπιζαν εύκολα.
Η πεπτική λειτουργία επιβραδύνεται δραματικά, δημιουργώντας ανισορροπίες στη χλωρίδα του εντέρου που προάγουν τη φλεγμονή. Ενώ διαχειρίζονται αποτελεσματικά τον πόνο, η μακροχρόνια χρήση οπιοειδών ουσιαστικά δημιουργεί μια γερασμένη φυσιολογική κατάσταση που επηρεάζει ταυτόχρονα πολλά συστήματα του σώματος.
11. Διεγερτικά (αμφεταμίνες, φάρμακα για ΔΕΠΥ)
Τα φάρμακα για τη ΔΕΠΥ αυξάνουν τα επίπεδα ντοπαμίνης και νοραδρεναλίνης στον εγκέφαλο, βελτιώνοντας την εστίαση και τη συγκέντρωση. Ωστόσο, η χρόνια διέγερση δημιουργεί οξειδωτικό στρες που βλάπτει κύτταρα σε όλο το σώμα. Τα αιμοφόρα αγγεία συσπώνται επανειλημμένα, μειώνοντας την παροχή θρεπτικών συστατικών στους ιστούς και επιταχύνοντας τα ορατά σημάδια γήρανσης.
Η στοματική υγεία επιδεινώνεται γρήγορα στους μακροχρόνιους χρήστες διεγερτικών, καθώς η μειωμένη παραγωγή σάλιου επιτρέπει στα βακτήρια να πολλαπλασιάζονται. Τα δόντια γίνονται αποχρωματισμένα και εύθραυστα, ενώ τα ούλα υποχωρούν πρόωρα. Το δέρμα αναπτύσσει λεπτές γραμμές και ρυτίδες νωρίτερα από το αναμενόμενο, επειδή η ροή αίματος στους ιστούς του προσώπου μειώνεται με τη χρόνια αγγειοσυστολή.
Ο καρδιακός μυς βιώνει συνεχή καταπόνηση από τον αυξημένο καρδιακό ρυθμό και την υψηλή αρτηριακή πίεση, οδηγώντας σε πρόωρη φθορά και πιθανές ουλές. Τα πρότυπα ύπνου διαταράσσονται, εμποδίζοντας το σώμα να ολοκληρώσει τις βασικές διαδικασίες επιδιόρθωσης που συμβαίνουν συνήθως κατά την ανάπαυση.
Ο FDA εγκρίνει αντικαρκινικά φάρμακα για το Αλτσχάιμερ – Νέα ελπιδοφόρα μελέτη
Η καταστολή της όρεξης μπορεί να οδηγήσει σε ελλείψεις θρεπτικών συστατικών, οι οποίες υπονομεύουν περαιτέρω την υγεία των κυττάρων. Ενώ βελτιώνουν την πνευματική απόδοση βραχυπρόθεσμα, η χρόνια χρήση διεγερτικών μπορεί να επιταχύνει πολλές διαδικασίες γήρανσης που γίνονται εμφανείς χρόνια μετά την έναρξη της θεραπείας.
Πηγές: My Plant Based Plan, Nature Communications, LWW, BMC, PMC, Frontiers, Alzheimer’s Association, PMC, PMC, NPJ Aging