Κάποια φάρμακα που προορίζονται για ανακούφιση από φλεγμονή, ίσως κάνουν τον οργανισμό πιο ευάλωτο σε ιούς. Νέα μελέτη αποκαλύπτει έναν απρόσμενο μηχανισμό που μπορεί να εξασθενεί την ανοσία. Οι επιστήμονες ζητούν επαγρύπνηση, ειδικά σε περιόδους έξαρσης λοιμώξεων.
Κοινά φάρμακα αυξάνουν κατά 33% τον κίνδυνο για άνοια – Τα παίρνει πολύς κόσμος
Αντιφλεγμονώδη που ρυθμίζουν το ανοσοποιητικό κάνουν τον οργανισμό πιο ευάλωτο σε ιούς και λοιμώξεις – Τι αποκαλύπτει η ανησυχητική μελέτη
Αυτά τα φάρμακα συνταγογραφούνται για να ανακουφίζουν τα συμπτώματα, να μειώνουν τη φλεγμονή ή να ρυθμίζουν μια απορρυθμισμένη ανοσία. Όμως νέα μελέτη από τη Νορβηγία προκαλεί προβληματισμό: ορισμένα από τα πιο ευρέως χρησιμοποιούμενα συνταγογραφούμενα φάρμακα μπορεί να ενισχύουν την ευαλωτότητα του οργανισμού σε ιούς όπως η γρίπη και ο κορονοϊός. Οι ερευνητές προειδοποιούν πως τα ευρήματα τους ίσως αλλάξουν τον τρόπο με τον οποίο προσεγγίζουμε τη φαρμακευτική αγωγή — ιδιαίτερα σε περιόδους πανδημίας ή επιδημικών εξάρσεων.
Νέα μελέτη συνδέει τους αναστολείς των κινασών του Ιανού (JAK) με αυξημένη ευαλωτότητα σε ιούς
Καθώς λαμβάνουμε συνταγογραφούμενα φάρμακα για να νιώσουμε καλύτερα, είναι ανησυχητικό να σκεφτεί κανείς πως μερικά από αυτά μπορεί στην πραγματικότητα να μας κάνουν πιο ευάλωτους σε ασθένειες. Αυτό ακριβώς αποκάλυψε η συγκλονιστική νέα μελέτη από τη Νορβηγία.
«Έχουμε εντοπίσει μια απρόσμενη και δυνητικά σοβαρή παρενέργεια μιας κατηγορίας αντιφλεγμονωδών φαρμάκων. Μπορούν να βοηθήσουν τους ιούς να εξαπλωθούν ευκολότερα στον οργανισμό», δήλωσε ο Νορβηγός Denis Kainov, καθηγητής στο Norwegian University of Science and Technology (NTNU), σε δελτίο τύπου, σύμφωνα με το NY Post.
Οι αναστολείς των κινασών του Ιανού JAK — γνωστοί και ως JAK αναστολείς — συνταγογραφούνται συνήθως για αυτοάνοσα νοσήματα όπως η ρευματοειδής αρθρίτιδα. Αν και μπορεί να ανακουφίζουν τις φλεγμονώδεις καταστάσεις, φαίνεται ότι αυξάνουν και τις πιθανότητες να κολλήσει κάποιος ίωση.
Αναστολείς των κινασών του Ιανού (JAK) – Τι είναι, πότε χρησιμοποιούνται και ποιες οι παρενέργειες
Οι αναστολείς των κινασών του Ιανού JAK (JAK inhibitors) είναι μια κατηγορία ανοσοτροποποιητικών φαρμάκων που στοχεύουν τα ένζυμα JAK1, JAK2, JAK3 και TYK2, τα οποία παίζουν κρίσιμο ρόλο στη μεταφορά σημάτων φλεγμονωδών κυτοκινών στο εσωτερικό των κυττάρων. Με την αναστολή αυτών των ενζύμων, τα φάρμακα αυτά μειώνουν τη φλεγμονή και ρυθμίζουν την υπερδραστήρια ανοσιακή απόκριση, κάτι ιδιαίτερα χρήσιμο σε αυτοάνοσα και χρόνιες φλεγμονώδεις παθήσεις.
Χρήσεις
Ενδείξεις με έγκριση από τον FDA και άλλους φορείς:
- Ρευματοειδής αρθρίτιδα (tofacitinib, baricitinib, upadacitinib)
- Ψωριασική αρθρίτιδα (tofacitinib, upadacitinib)
- Ελκώδης κολίτιδα (tofacitinib)
- Ατοπική δερματίτιδα (upadacitinib, abrocitinib)
- Αλωπεκία (baricitinib)
- COVID-19: Σε βαριές περιπτώσεις, το baricitinib έχει λάβει έκτακτη έγκριση για χρήση σε νοσηλευόμενους ασθενείς.
Οι αναστολείς JAK συνήθως προορίζονται για ασθενείς που δεν ανταποκρίνονται επαρκώς σε άλλες θεραπείες, όπως οι αναστολείς TNF.
Ποια κοινά φάρμακα αυξάνουν τον κίνδυνο για Αλτσχάιμερ κατά 46% – Τα παίρνει πολύς κόσμος
Παρενέργειες και κίνδυνοι
Παρά τη θεραπευτική τους αξία, οι αναστολείς JAK συνοδεύονται από σοβαρές πιθανές παρενέργειες. Ο FDA έχει εκδώσει προειδοποιήσεις τύπου «boxed warning» λόγω αυξημένων κινδύνων για καρδιακά και άλλα σοβαρά προβλήματα υγείας.
Σοβαρές ανεπιθύμητες ενέργειες:
- Αυξημένος κίνδυνος καρδιαγγειακών συμβαμάτων (έμφραγμα, εγκεφαλικό)
- Αυξημένος κίνδυνος για κακοήθειες (π.χ. λέμφωμα, καρκίνος πνεύμονα)
- Θρομβοεμβολικά επεισόδια (π.χ. πνευμονική εμβολή)
- Αύξηση της συνολικής θνησιμότητας σε ορισμένους πληθυσμούς
Συχνές παρενέργειες:
- Λοιμώξεις του ανώτερου αναπνευστικού
- Πονοκέφαλος, βήχας, ναυτία
- Διάρροια, αύξηση της πίεσης και των λιπιδίων
- Αυξημένα ηπατικά ένζυμα
- Έρπης ζωστήρας και άλλες ιογενείς λοιμώξεις
Οι κίνδυνοι είναι υψηλότεροι σε ασθενείς με ιστορικό καπνίσματος, καρδιοπάθειας και καρκίνου. Πριν την έναρξη θεραπείας, απαιτείται προσεκτική εκτίμηση των οφελών και των κινδύνων από τον θεράποντα ιατρό.
Οι αναστολείς JAK αποδυναμώνουν την ανοσία και προκαλούν ανεπιθύμητες ενέργειες
«Ανάμεσα στους ιούς που επηρεάζουν ευκολότερα τον οργανισμό με τη βοήθεια αυτών των φαρμάκων είναι οι Rift Valley fever virus, influenza A, αδενοϊός και SARS-CoV-2, ο ιός που προκαλεί την COVID-19», δήλωσε ο Kainov.
Ο ίδιος και η ομάδα του διαπίστωσαν πως τα φάρμακα αυτά μπορεί να καταστέλλουν τα γονίδια που ενεργοποιούνται από την ιντερφερόνη, τα οποία παίζουν κρίσιμο ρόλο στην ανοσολογική απόκριση του οργανισμού έναντι ιογενών λοιμώξεων, διευκολύνοντας έτσι την εξάπλωση των ιών. Γι’ αυτό και καλούν τους γιατρούς να επιδεικνύουν προσοχή όταν χορηγούν αυτά τα φάρμακα σε ευπαθείς ασθενείς.
«Συνιστούμε περαιτέρω μελέτες για να κατανοήσουμε καλύτερα πώς μπορούν να χρησιμοποιηθούν τα φάρμακα αυτά με τον βέλτιστο τρόπο, ειδικά κατά τη διάρκεια επιδημιών ή πανδημιών», δήλωσε ο Νορβηγός Aleksandr Ianevski, ερευνητής του NTNU. Οι JAK δεν είναι η μόνη κατηγορία φαρμάκων που έχει απασχολήσει πρόσφατα λόγω ανεπιθύμητων ενεργειών.
Άλλα συνήθη φάρμακα, όπως οι στατίνες — που χορηγούνται για μείωση της χοληστερίνης — και ορισμένα αντιυπερτασικά, έχουν επίσης συσχετιστεί με αυξημένο κίνδυνο λοιμώξεων. Σε μια ακόμη πιο περίεργη ανατροπή, αναφορές που επανεξετάστηκαν από το BBC δείχνουν ότι κοινά φάρμακα για τη νόσο Πάρκινσον και άλλες κινητικές διαταραχές έχουν ωθήσει άτομα σε σεξουαλικά παρεκκλίνουσες συμπεριφορές.
Ποια κοινά φάρμακα μειώνουν το προσδόκιμο ζωής έως 6 χρόνια, σύμφωνα με έρευνα
Και πρόσφατα, ο FDA εξέδωσε προειδοποίηση για γενόσημες εκδοχές ενός ευρέως διαδεδομένου φαρμάκου κατά της τριχόπτωσης — της φιναστερίδης —, μετά από δεκάδες αναφορές για σεξουαλική δυσλειτουργία, πνευματική σύγχυση και αυτοκτονικές σκέψεις.
Πηγές: NY Post, FDA, FDA, Mayo Clinic, Cornell University, FDA, Mount Sinai Hospital