Η πλατφόρμα Our World in Data που υποστηρίζεται από το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, συγκέντρωσε στατιστικά στοιχεία, τα οποία δημοσίευσε ως διαδραστικό χάρτη σχετικά με τα δεδομένα ηλικίας για τον παγκόσμιο πληθυσμό.
Σύμφωνα με τα δεδομένα αυτά, η παγκόσμια διάμεση ηλικία έχει αυξηθεί από τα 20 έτη το 1970 σε λίγο περισσότερα από 30 έτη το 2022. Η κατανομή του παγκόσμιου πληθυσμού ανά ηλικία δείχνει ότι περίπου το ένα τέταρτο είναι άνθρωποι νεότεροι των 14 ετών, περίπου το 10% είναι μεγαλύτεροι από 65, ενώ οι μισοί βρίσκονται σε ηλικία εργασίας μεταξύ 25 και 65 ετών. Ο παγκόσμιος μέσος όρος για το 2021 ήταν τα 30 έτη.
Η διάμεση ηλικία λειτουργεί ως δείκτης της ηλικιακής κατανομής ενός πληθυσμού. Στην απλούστερη μορφή του, υπολογίζεται μετρώντας την ηλικία του καθενός και στη συνέχεια σημειώνοντας πόσο χρονών είναι το άτομο που βρίσκεται στη μέση. Αντίθετα, ο μέσος όρος βγαίνει την ηλικία όλων σε ένα άθροισμα και διαιρώντας την με το πόσοι άνθρωποι ζουν στην κάθε χώρα.
Ένας υψηλότερος διάμεσος αριθμός τείνει να υποδηλώνει ότι μια χώρα είναι πιο πλούσια, ενώ οι χαμηλότερες ηλικίες συνήθως υποδηλώνουν ότι τα έθνη υφίστανται πληθυσμιακή έκρηξη.
Ποιες είναι οι χώρες με τον γηραιότερο πληθυσμό
Εκτός από την πόλη όπου κατοικεί ο πάπας, η Πόλη του Βατικανού έχει μια άλλη αξιοσημείωτο φήμη, καθώς είναι εκείνη με τον γηραιότερο πληθυσμό στον κόσμο. Οι κάτοικοι του κράτους, που περικλείεται από τη Ρώμη, έχουν μέση ηλικία 57,7 ετών.
Στο Βατικανό, σχεδόν όλοι από τους 800 κατοίκους του είναι ιερείς και μοναχοί που τους έχει χορηγηθεί η ιθαγένεια από τον πάπα ή την παπική αρχή επειδή έχουν επιρροή ή σημαντικό ρόλο στον Καθολικισμό, αυξάνοντας την ηλικία του πληθυσμού του.
Μετά το Βατικανό, στην κατάταξη των χωρών με τον γηραιότερο πληθυσμό, έρχεται το Μονακό (54,5 έτη), το νησί του Ατλαντικού Ωκεανού Αγία Ελένη (50,9 έτη), η Ιαπωνία (48,4 έτη) και η Ιταλία (46,8 έτη).
Η Πορτογαλία (45έτη), η Γερμανία (44,9 έτη) και η Ελλάδα (44,7 έτη) κατατάσσονται στην πρώτη 20άδα της λίστας με τους γηραιότερους πληθυσμούς στον κόσμο. Το Ηνωμένο Βασίλειο δεν εμπίπτει σε αυτήν την κατηγορία, καθώς με διάμεση ηλικία τα 39,6 έτη, κατατάσσεται στην 53η θέση.
Οι χώρες με τον νεότερο πληθυσμό
Στην αντίπερα όχθη βρίσκεται ο Νίγηρας, ο οποίος θεωρείται το νεότερο έθνος στον κόσμο, καθώς η μέση ηλικία ορίζεται μόλις στα 14,5 έτη. Μετά τον Νίγηρα, ακολουθούν η Κεντροαφρικανική Δημοκρατία (14,7 έτη), το Τσαντ (15 έτη) και το Μάλι (15,1 έτη) ως οι χώρες που έχουν τους νεότερους πληθυσμούς.
Ο Νίγηρας, ο οποίος έχει τον νεότερο πληθυσμό στον κόσμο, έχει το υψηλότερο ποσοστό γεννήσεων, με τη μέση γυναίκα να έχει 7,2 παιδιά, σύμφωνα με το Population Reference Bureau.
Η στατιστική αρχή το αποδίδει αυτό στο γεγονός ότι οι γυναίκες παντρεύονται νεαρές -παρατείνοντας τα χρόνια της αναπαραγωγικής ηλικίας τους- και μόνο μία στις 10 χρησιμοποιεί αντισύλληψη.
Τα στοιχεία αυτά προκύπτουν από το γεγονός ότι η Αφρική είναι η ταχύτερα αναπτυσσόμενη ήπειρος στον κόσμο, σύμφωνα με τα Ηνωμένα Έθνη. Από τώρα έως το 2050, αναμένεται ότι περισσότερο από το μισό της παγκόσμιας αύξησης του πληθυσμού θα συμβεί στην Αφρική.
Παράγοντες που επηρεάζουν την ηλικία του πληθυσμού
Ωστόσο, και όχι λόγω πλούτου, ορισμένες χώρες έχουν υψηλότερη διάμεση ηλικία επειδή έχουν παρουσιάσει μια κάμψη στα ποσοστά γεννήσεων. Για παράδειγμα, η Ιαπωνία έχει μέση ηλικία τα 48,4, καθιστώντας την την τέταρτη γηραιότερη χώρα στον κόσμο. Όμως ο πληθυσμός της μειώθηκε κατά 800.000 άτομα το 2022.
Η τάση -που χαρακτηρίστηκε κρίση από τους αξιωματούχους- έχει αποδοθεί στους ανθρώπους που παντρεύονται αργότερα και επιλέγουν να κάνουν λιγότερα παιδιά λόγω οικονομικών πιέσεων. Υπάρχουν φόβοι ότι και άλλες χώρες θα ακολουθήσουν το ίδιο μοτίβο.
Τα ποσοστά γεννήσεων στις ανεπτυγμένες χώρες πέφτουν κατακόρυφα εδώ και χρόνια, με τον μέσο όρο των γυναικών να έχουν δυόμισι παιδιά μέχρι το 2020, σε σύγκριση με πέντε πριν από 50 χρόνια. Τα υψηλότερα επίπεδα εκπαίδευσης και αντισύλληψης και η είσοδος περισσότερων γυναικών στο χώρο εργασίας πιστεύεται ότι βρίσκονται πίσω από τις ανησυχητικές τάσεις.
Οι ειδικοί φοβούνται ότι οι κοινωνίες θα καταλήξουν με περισσότερους παππούδες και γιαγιάδες παρά εγγόνια και θα αντιμετωπίσουν εκατομμύρια προκλήσεις, όπως ότι οι νέοι θα είναι πολύ λίγοι για να εργαστούν, να πληρώσουν φόρους και να φροντίσουν τους ηλικιωμένους.
Οι ερευνητές του Our World in Data σημείωσαν ότι το 2018 ήταν η πρώτη φορά που υπήρχαν περισσότεροι άνθρωποι σε όλο τον κόσμο άνω των 64 ετών παρά παιδιά κάτω των 5 ετών. «Καθώς ο παγκόσμιος πληθυσμός των ατόμων ηλικίας άνω των 64 ετών θα συνεχίσει να αυξάνεται, είναι σαφές ότι κινούμαστε προς έναν γερασμένο κόσμο», ανέφεραν.
Χώρες με τον νεότερο πληθυσμό
- Νίγηρας: 14,5
- Κεντροαφρικανική Δημοκρατία: 14.7
- Τσαντ: 15
- Μάλι: 15.1
- Σομαλία: 15.2
- Μπουρούντι: 15.6
- Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό: 15.6
- Ουγκάντα: 15.9
- Νότιο Σουδάν: 16.1
- Αγκόλα: 16.2
- Μαγιότ: 16,5
- Μπουρκίνα Φάσο: 16.6
- Αφγανιστάν: 16.7
- Γκάμπια: 16.8
- Μαλάουι: 16.8
- Μοζαμβίκη: 16.8
- Τανζανία: 16.8
- Ζάμπια: 16.9
- Νιγηρία: 17
- Μπενίν: 17,5
Χώρες με τον γηραιότερο πληθυσμό
- Βατικανό: 57,7
- Μονακό: 54,5
- Αγία Ελένη: 50,9
- Ιαπωνία: 48,4
- Ιταλία: 46,8
- Sint Maarten (Ολλανδικό μέρος):46.5
- Μαρτινίκα: 46,3
- Άγιος Μαρίνος: 46,3
- Isle of Man: 45.3
- Πορτογαλία: 45
- Βερμούδες: 44,9
- Γερμανία: 44,9
- Χονγκ Κονγκ: 44,9
- Ελλάδα: 44,7
- Βουλγαρία: 44,5
- Πουέρτο Ρίκο: 44
- Ισπανία: 43,9
- Κροατία: 43,7
- Λιχτενστάιν: 43,7
- Λιθουανία: 43,7