Το χρώμα των πρωινών ούρων μπορεί να μην είναι μόνο ένδειξη ενυδάτωσης – θα μπορούσε να δείχνει και το πώς διαχειρίζεται το σώμα το στρες. Νέα μελέτη εξέτασε 32 νεαρούς ενήλικες σε μια προσομοιωμένη συνέντευξη εργασίας και διαπίστωσε ισχυρή σύνδεση μεταξύ των επιπέδων ενυδάτωσης και των αντιδράσεων της κορτιζόλης. Τι συμπέρανε;
Πώς μπορεί να συνδέεται το χρώμα των πρωινών ούρων με το στρες; Νέα μελέτη απαντά
Μια γρήγορη ματιά στο χρώμα των ούρων σας μόλις ξυπνήσετε μπορεί να αποκαλύψει περισσότερα για τα επίπεδα στρες σας απ’ ό,τι νομίζετε. Νέα έρευνα από το Liverpool John Moores University διαπίστωσε ότι ορισμένοι εμφάνισαν πιο έντονες αντιδράσεις κορτιζόλης όταν τέθηκαν υπό πίεση, κάτι που φάνηκε από τα ούρα τους.
Σε ελεγχόμενη μελέτη με 32 υγιείς συμμετέχοντες ηλικίας 18–35 ετών, οι ερευνητές χρησιμοποίησαν έναν πίνακα 8 σημείων για το χρώμα των ούρων και μια προσομοιωμένη συνέντευξη εργασίας που περιλάμβανε δημόσια ομιλία και μαθηματικούς υπολογισμούς.
Παρόλο που όλοι οι συμμετέχοντες δήλωσαν ότι ένιωθαν το ίδιο άγχος, εκείνοι με χρώμα ούρων 4 ή υψηλότερο (ένδειξη αφυδάτωσης) παρουσίασαν αυξημένα επίπεδα κορτιζόλης για έως και 30 λεπτά μετά το τεστ στρες, ενώ όσοι είχαν πιο ανοιχτόχρωμα ούρα δεν εμφάνισαν σημαντική ορμονική αύξηση.
Τα ευρήματα δείχνουν ότι η μη βέλτιστη ενυδάτωση, όπως φαίνεται από το πιο σκούρο χρώμα των ούρων, συνδέεται στενά με εντονότερη αντιδραστικότητα της κορτιζόλης.
Ωστόσο, σημαντικό να σημειωθεί ότι όποιος έχει σκουρόχρωμα ούρα δεν πρέπει να θεωρεί αυτόματα ότι δεν πίνει αρκετά υγρά. Η ποσότητα της συνιστώμενης ημερήσιας ποσότητας ύδατος μπορεί να διαφέρει ανάλογα με το είδος των χρόνιων νοσημάτων και η υπερβολική πρόσληψη νερού από επιπόλαιες αυτοδιαγώσεις μπορεί να αποβεί επικίνδυνη σε ορισμένες περιπτώσεις. Εξάλλου αλλαγή στο χρώμα των ούρων μπορεί να προκαλέσει ο ίκτερος, η ουρολοίμωξη και άλλες παθήσεις.
Ποιοι σωματικοί δείκτες μπορεί να δείχνουν ότι κάποιος βιώνει στρες
Σύμφωνα με επιστημονική εργασία του 2020 με τίτλο «Physiological stress markers, mental health and objective physical function», προβλήματα στα συστήματα στρες όπως το ανοσοποιητικό και ο άξονας HPA συνδέθηκαν με χαμηλότερη σωματική λειτουργικότητα. Η μελέτη έδειξε ότι αυτοί οι βιολογικοί δείκτες στρες συνδέονται με προβλήματα ψυχικής υγείας και μείωση της φυσικής ικανότητας.
Άλλες πρόσφατες έρευνες δείχνουν ότι το στρες μπορεί να εντοπιστεί μέσω διαφόρων σωματικών και φυσιολογικών δεικτών, αν και τα αποτελέσματα διαφέρουν μεταξύ των ατόμων. Συνηθισμένοι δείκτες περιλαμβάνουν καρδιαγγειακές αλλαγές, αντιδράσεις του δέρματος, ορμονικές μεταβολές και δραστηριότητα του ανοσοποιητικού.
- Καρδιακή δραστηριότητα: Αυξημένοι καρδιακοί παλμοί, μειωμένη μεταβλητότητα καρδιακού ρυθμού, αυξημένη αρτηριακή πίεση
- Σημάδια από το δέρμα: Αυξημένη ηλεκτροδερμική δραστηριότητα, περισσότερες κορυφώσεις αγωγιμότητας του δέρματος, μειωμένη θερμοκρασία δέρματος λόγω αγγειοσυστολής
- Εγκέφαλος και παλμοί: Αλλαγές στο ηλεκτροεγκεφαλογράφημα, αλλαγμένα πρότυπα κυμάτων παλμού
- Ορμόνες: Αυξημένα επίπεδα κορτιζόλης και σιελικής άλφα-αμυλάσης κατά τη διάρκεια οξέος στρες
- Δείκτες ανοσοποιητικού: Υψηλότερες συγκεντρώσεις φλεγμονωδών κυτοκινών που σχετίζονται με χρόνιο στρες
Πώς μπορεί να εντίνει την αντίδραση στο στρες η αφυδάτωση
Ο βιολογικός σύνδεσμος μεταξύ ενυδάτωσης και στρες βασίζεται σε κοινές οδούς. Όταν τα επίπεδα υγρών μειώνονται, το σώμα απελευθερώνει αργινίνη βαζοπρεσίνη (AVP) για να συγκρατήσει νερό, αλλά αυτή η ορμόνη ενεργοποιεί επίσης τον άξονας υποθαλάμου-υπόφυσης-επινεφριδίων, αυξάνοντας την κορτιζόλη κατά τη διάρκεια στρεσογόνων καταστάσεων.
Άτομα που κατανάλωναν λιγότερο νερό εμφάνισαν υψηλότερη δραστηριότητα AVP και εντονότερη έκκριση κορτιζόλης. Στη μελέτη, οι συμμετέχοντες με χαμηλή πρόσληψη (περίπου 1,3 λίτρα την ημέρα) είχαν πιο σκούρα ούρα και αυξημένη αντιδραστικότητα στο στρες, ενώ εκείνοι που κατανάλωναν περισσότερα υγρά (4,4 λίτρα την ημέρα) παρουσίασαν πιο ανοιχτόχρωμα ούρα και εξασθενημένη αντίδραση κορτιζόλης.
Διαβήτης: 4 σημάδια στα ούρα που δείχνουν πρόβλημα με το σάκχαρο – Τι να προσέξετε
Προστασία από το στρες
Το χρώμα των ούρων το πρωί μπορεί να προσφέρει έναν γρήγορο έλεγχο της ανθεκτικότητας στο στρες. Στην κλίμακα 1–8, χρώματα 3 ή χαμηλότερα δείχνουν καλή ενυδάτωση, ενώ 4 ή υψηλότερα υποδηλώνουν έλλειψη υγρών. Πολλοί ενήλικες καταναλώνουν λιγότερο από τη συνιστώμενη ποσότητα, δηλαδή 2,5 λίτρα για τους άνδρες και 2 λίτρα για τις γυναίκες.
Στο εργαστηριακό τεστ της μελέτης —δημόσια ομιλία και μαθηματικά υπό παρακολούθηση— και οι δύο ομάδες ένιωσαν εξίσου αγχωμένες και εμφάνισαν παρόμοιες αυξήσεις καρδιακού ρυθμού. Η βασική διαφορά εμφανίστηκε στα επίπεδα κορτιζόλης, δείχνοντας ότι η ενυδάτωση επηρεάζει την εσωτερική επεξεργασία του στρες, όχι το πώς το αντιλαμβανόμαστε.
Μακροπρόθεσμες συνέπειες για την υγεία
Η κορτιζόλη υποστηρίζει τη βραχυπρόθεσμη αντίδραση στο στρες, αλλά οι επαναλαμβανόμενες αυξήσεις της σχετίζονται με αυξημένο κίνδυνο καρδιοπάθειας, διαβήτη, προβλημάτων του ανοσοποιητικού και μεταβολικών διαταραχών. Η χρόνια χαμηλή πρόσληψη υγρών έχει συσχετιστεί με νεφρικές παθήσεις, καρδιαγγειακά προβλήματα και διαβήτη, και οι ενισχυμένες αντιδράσεις κορτιζόλης ενδέχεται να εξηγούν εν μέρει αυτές τις συνδέσεις.
Οι ερευνητές σημείωσαν ότι η ενυδάτωση σπάνια λαμβάνεται υπόψη σε μελέτες για τη σχέση στρες–υγείας, παρότι μπορεί να λειτουργήσει ως ένας απλός μηχανισμός προστασίας από το φορτίο του στρες στο σώμα. Οι μηχανισμοί αυτοί πιθανότατα ισχύουν για καθημερινές πηγές στρες όπως προθεσμίες, συγκρούσεις ή οικονομική πίεση.
Απλός καθημερινός έλεγχος
Το χρώμα των ούρων αποτελεί έναν εύκολο τρόπο για να παρακολουθεί κανείς την ενυδάτωση και τον κίνδυνο στρες, αν και δεν είναι διαγνωστικό εργαλείο και μπορεί να επηρεαστεί από τρόφιμα, βιταμίνες και φάρμακα. Οι πρωινές μετρήσεις είναι οι πιο αξιόπιστες – χρώματα 4 ή υψηλότερα δείχνουν ότι η αύξηση της πρόσληψης υγρών μπορεί να βελτιώσει την ανθεκτικότητα στο στρες.
«Η κορτιζόλη είναι η κύρια ορμόνη του στρες του σώματος και η υπερβολική αντιδραστικότητα κορτιζόλης στο στρες συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο καρδιοπάθειας, διαβήτη και κατάθλιψης», δήλωσε σύμφωνα με το Study Finds ο Βρετανός και επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης Neil Walsh, φυσιολόγος στο Liverpool John Moores University.
«Αν γνωρίζετε ότι έχετε μια επείγουσα προθεσμία ή μια ομιλία να δώσετε, το να έχετε ένα μπουκάλι νερό κοντά σας μπορεί να είναι μια καλή συνήθεια με πιθανά οφέλη για την υγεία σας μακροπρόθεσμα».
Μυρίζουν έντονα τα ούρα σας; Τι μπορεί να σημαίνει για την υγεία σας, σύμφωνα με το Κλίβελαντ
Για καλύτερη διαχείριση του στρες, ο έλεγχος του χρώματος των ούρων κάθε πρωί μπορεί να λειτουργήσει τόσο ως πρώιμο προειδοποιητικό σημάδι όσο και ως ένα απλό βήμα προς ισχυρότερη ανθεκτικότητα.
Πηγές: Study Finds, Journal of Applied Physiology, Ftontiers, PMC, ARXIV, MDPI, LWW Journals Pain, ScienceDirect