Νευρολόγος προειδοποιεί ότι το να φοράμε ακουστικά όταν πάμε για ύπνο μπορεί να βλάπτει αθόρυβα τον εγκέφαλό μας. Τι είναι αυτό που μπορεί να προκαλεί τη βλάβη και τι μπορούμε να κάνουμε για να προστατευθούμε;
Μακροζωία: Τι παίζει πιο σημαντικό ρόλο ακόμα και από την διατροφή και την άσκηση, σύμφωνα με μελέτη
Η συνήθεια πριν τον ύπνο που αποφεύγει ένας νευρολόγος για να προστατεύσει τον εγκέφαλό του
Νευρολόγος μοιράστηκε τις τρεις καθημερινές συνήθειες που αρνείται να κάνει για να προστατεύσει τον εγκέφαλό του – συμπεριλαμβανομένης μίας που εκατομμύρια παραδέχονται ότι κάνουν κάθε βράδυ. Ο Dr Bing, νευρολόγος και επιδημιολόγος, εξήγησε πρόσφατα τι αποφεύγει να κάνει ενεργά, ξεκινώντας από το ότι δεν φοράει ποτέ ακουστικά στο κρεβάτι. Ενώ πολλοί αποκοιμούνται ακούγοντας podcasts ή λευκό θόρυβο, προειδοποίησε ότι αυτή η φαινομενικά ακίνδυνη συνήθεια μπορεί να προκαλέσει μακροχρόνια βλάβη αν γίνεται λανθασμένα.
Όπως τόνισε, το επίπεδο της έντασης είναι καθοριστικό. «Αν είστε από αυτούς που φορούν ακουστικά τύπου headphones στο κρεβάτι, απλώς βεβαιωθείτε ότι οι ήχοι που παίζετε είναι χαμηλοί και όχι δυνατοί, γιατί οι δυνατοί ήχοι μπορούν να βλάψουν τα τριχωτά κύτταρα στο εσωτερικό αυτί και, με την πάροδο του χρόνου, να αυξήσουν τον κίνδυνο απώλειας ακοής και άνοιας», είπε, σύμφωνα με το Daily Mail. Άλλοι ειδικοί προειδοποιούν επίσης ότι όταν τα ευαίσθητα τριχωτά κύτταρα στο εσωτερικό αυτί καταστραφούν, δεν αναγεννώνται, γεγονός που καθιστά την απώλεια ακοής μόνιμη.
Μπορεί η χρήση ακουστικών να μας επηρεάσει με διαφορετικό τρόπο όταν είμαστε ξαπλωμένοι;
Σύμφωνα με μελέτη του 2025 με τίτλο “Chronic Use of Wireless Earbuds and Head-Worn Devices: Potential Impacts on Brain Function and Cognitive Focus”, τα υπάρχοντα δεδομένα δείχνουν ότι η μακροχρόνια, συχνή χρήση ασύρματων ακουστικών τύπου earbuds μπορεί να συνδέεται με ήπιες αλλαγές στην εγκεφαλική δραστηριότητα, την προσοχή και τη γνωστική εστίαση, ακόμη και όταν τα επίπεδα έκθεσης παραμένουν εντός των σημερινών ορίων ασφαλείας. Οι συγγραφείς τονίζουν ότι τα στοιχεία παραμένουν περιορισμένα και ασυνεπή και καταλήγουν στο ότι απαιτούνται καλύτερα σχεδιασμένες, μακροχρόνιες μελέτες για να αποσαφηνιστούν οι πιθανές επιπτώσεις στη λειτουργία του εγκεφάλου.
Άλλες επιστημονικές έρευνες δείχνουν ότι η χρήση ακουσικών τύπου headphones επηρεάζει την υγεία κυρίως λόγω της έντασης και της διάρκειας και όχι της στάσης του σώματος. Μέχρι στιγμής, καμία πρόσφατη μελέτη δεν έχει συγκρίνει άμεσα τι επιπτώσεις μπορεί να έχουν τα ακουστικά στην υγεία όταν τα χρησιμοποιούμε όρθιοι ή ξαπλωμένοι. Ωστόσο, έρευνες δείχνουν ότι η παρατεταμένη ή δυνατή χρήση headphones μπορεί να επηρεάσει την ακοή και να προκαλέσει συμπτώματα όπως πονοκεφάλους ή κόπωση και ότι ο ήχος που μεταδίδεται μέσω headphones μπορεί να επηρεάσει την ισορροπία και το νευρικό σύστημα – παράγοντες που θα μπορούσαν να συμπεριφέρονται διαφορετικά ανάλογα με τη στάση, αλλά αυτό δεν έχει ακόμη μελετηθεί επίσημα.
Τι δείχνει η πρόσφατη έρευνα
- Η παρατεταμένη χρήση ακουστικών τύπου headphones ή earphones συνδέεται με συμπτώματα στα αυτιά, πονοκεφάλους, ψυχική κόπωση και πρώιμες αλλαγές στην ακοή, ανεξάρτητα από τη στάση του σώματος
- Οι μη ασφαλείς συνήθειες ακρόασης (υψηλή ένταση, μεγάλη διάρκεια) συνδέονται με μετρήσιμο κίνδυνο για την ακοή σε νεαρούς ενήλικες
- Η ακρόαση μέσω headphones μπορεί να επηρεάσει την ισορροπία και τον έλεγχο της στάσης, δείχνοντας ότι ο ήχος επηρεάζει συστήματα του σώματος πέρα από την ακοή
Τι δεν έχει δείξει ακόμη η έρευνα
- Καμία μελέτη δεν έχει εξετάσει άμεσα τη χρήση headphones σε ξαπλωμένη έναντι όρθιας στάσης
- Δεν υπάρχουν κλινικές δοκιμές για τον ύπνο με headphones και τα μακροχρόνια αποτελέσματα στην υγεία
Αϋπνία: Το κόλπο που θα σας βοηθήσει να κοιμηθείτε απόψε – Είναι απλό και έχει αποτέλεσμα
Γιατί το να κοιμάται κανείς με earbuds μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνό του για άνοια, λοιμώξεις και διαταραχές του ύπνου
Μελέτη του Johns Hopkins που παρακολούθησε 639 ενήλικες για σχεδόν 12 χρόνια διαπίστωσε ότι η ήπια απώλεια ακοής διπλασίαζε τον κίνδυνο άνοιας. Η μέτρια απώλεια τριπλασίαζε τον κίνδυνο. Όμως η ένταση δεν είναι η μόνη ανησυχία. Σύμφωνα με τον Dr Bing, η χρήση earbuds ή headphones για ώρες, ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια της νύχτας, μπορεί να δημιουργήσει το ιδανικό περιβάλλον για την ανάπτυξη βακτηρίων. «Επίσης, η χρήση earbuds και headphones για ώρες μπορεί να παγιδεύει υγρασία και βακτήρια, αυξάνοντας τον κίνδυνο εμφάνισης λοίμωξης», εξήγησε.
Τα ακουστικά που δεν εφαρμόζουν σωστά μπορεί να αποτελούν επιπλέον κίνδυνο, ειδικά αν τρίβονται ή ασκούν πίεση στον ακουστικό πόρο νύχτα με τη νύχτα, καθώς μπορούν να προκαλέσουν βλάβη στο δέρμα στο εσωτερικό του αυτιού. Σε σοβαρές περιπτώσεις, το επαναλαμβανόμενο τραύμα μπορεί να περιορίσει τη ροή του αίματος και να οδηγήσει σε βλάβη των ιστών, μια σπάνια αλλά σοβαρή κατάσταση γνωστή ως νέκρωση, όπου τα κύτταρα του δέρματος πεθαίνουν και αφήνουν πίσω σκουρόχρωμους αποχρωματισμούς. Ο Dr Bing προειδοποίησε επίσης ότι ο ύπνος με ήχο καθ’ όλη τη διάρκεια της νύχτας μπορεί να παρεμβαίνει σε μία από τις πιο σημαντικές λειτουργίες του εγκεφάλου – τον ύπνο.
«Αν ακούτε δυνατούς ήχους κατά τη διάρκεια του ύπνου, μπορεί να διακόπτουν τον βαθύ ύπνο και να διαταράσσουν το λεμφικό σας σύστημα, το οποίο είναι ο νυχτερινός κύκλος καθαρισμού του εγκεφάλου που απομακρύνει τις τοξίνες», είπε. Οι συμβουλές του άγγιξαν ευαίσθητο σημείο στους θεατές, πολλοί από τους οποίους παραδέχτηκαν ότι βασίζονται σε συσκευές στα αυτιά για να μπορέσουν να ξεκουραστούν. «Βοήθεια, έχω έναν σύντροφο που ροχαλίζει τόσο δυνατά που μόνο φορώντας τα ακουστικά με noise cancellation μου μπορώ να κοιμηθώ», σχολίασε κάποιος.
Γιατί η στοματική υγεία μπορεί να παίζει μεγαλύτερο ρόλο στην υγεία του εγκεφάλου απ’ όσο νομίζετε
«Εμμ, εγώ φοράω ωτοασπίδες κάθε βράδυ, αναρωτιέμαι αν είναι κι αυτό κακό;», ρώτησε κάποιος άλλος. Η δεύτερη αδιαπραγμάτευτη συνήθεια του Dr Bing αφορά τη στοματική υγεία, κάτι που, όπως λέει, πολλοί υποτιμούν όταν πρόκειται για την προστασία του εγκεφάλου.
Το σχολαστικό χειροκίνητο νήμα, το water flossing και το βούρτσισμά του βασίζονται σε αναδυόμενες έρευνες που συνεχίζουν να συνδέουν τη στοματική υγεία με σοβαρά νευρολογικά αποτελέσματα. «Mελέτη του 2025 διαπίστωσε ότι άτομα με νόσο των ούλων και τερηδόνα είχαν σχεδόν διπλάσιο κίνδυνο εγκεφαλικού. Και άλλες μελέτες έχουν συνδέσει τη φτωχή στοματική υγεία με άνοια και γνωστική έκπτωση». Αν και φρόντισε να επισημάνει ότι η συσχέτιση δεν ισοδυναμεί με αιτιότητα, ο Dr Bing είπε ότι το μοτίβο είναι υπερβολικά συνεπές για να αγνοηθεί.
Οι συνήθειες στην τουαλέτα παίζουν επίσης ρόλο
Ο τρίτος του κανόνας μπορεί να προκαλεί έκπληξη, αλλά ο Dr Bing λέει ότι βλέπει τις συνέπειές του πολύ συχνά. «Δεν κάθομαι στην τουαλέτα για πάνω από πέντε λεπτά», είπε. Η παραμονή για πολλή ώρα, ιδιαίτερα με πίεση, μπορεί να προκαλέσει συγκέντρωση αίματος στα πόδια και να οδηγήσει σε απότομη πτώση της αρτηριακής πίεσης. «Η ανεπαρκής ροή αίματος προς τον εγκέφαλο μπορεί να προκαλέσει λιποθυμία. Δυστυχώς, βλέπω παραδείγματα αυτού σχεδόν κάθε εβδομάδα», εξήγησε.
Η σκανδιναβική μέθοδος στον ύπνο που μπορεί να σώσει έναν γάμο
Αν και αναγνώρισε ότι άτομα με χρόνιες εντερικές παθήσεις μπορεί να μην έχουν επιλογή, το μήνυμά του προς όλους τους άλλους ήταν σαφές – να αποφεύγουν το scrolling και την παρατεταμένη παραμονή στο μπάνιο. Η ενότητα σχολίων γέμισε γρήγορα με αντιδράσεις στις οποίες πολλοί μπορούσαν να ταυτιστούν – και με αρκετούς να κάνουν tag τους συντρόφους τους.
«Θα το στείλω στον άντρα μου για να σταματήσει να κάθεται τόση ώρα στην τουαλέτα», αστειεύτηκε ένας χρήστης. Άλλοι παραδέχτηκαν ότι το βίντεο τους έκανε ήδη να επανεξετάσουν τις συνήθειές τους πριν τον ύπνο, με πολλούς να αναρωτιούνται αν οι βραδινές τους συνήθειες κάνουν περισσότερο κακό παρά καλό.
Πηγές: Daily Mail, ResearchGate, Cureus, PubMed, ResearchGate