Ακόμη και όσοι φαίνονται απόλυτα υγιείς μπορεί να διατρέχουν υψηλό κίνδυνο για έμφραγμα ή εγκεφαλικό, και νέα έρευνα δίνει εξήγηση στο γιατί. Μία φυσική διεργασία του σώματος μπορεί να αυξήσει σιωπηλά τον κίνδυνο πολύ πριν εμφανιστούν οι παραδοσιακοί παράγοντες κινδύνου. Σε ποιες ηλικίες είναι μεγαλύτερος ο κίνδυνος;
Έμφραγμα στις γυναίκες: Τα 3 προειδοποιητικά συμπτώματα που πρέπει όλες να γνωρίζουν
Η κρυφή φλεγμονή αυξάνει τον κίνδυνο εμφράγματος και εγκεφαλικού σε «υγιείς» γυναίκες
Νέα μελέτη ρίχνει φως στο γιατί πολλοί που φαίνονται υγιείς εξακολουθούν να παθαίνουν εμφράγματα και εγκεφαλικά. Έως και οι μισές από αυτές τις περιπτώσεις συμβαίνουν σε άτομα που δεν καπνίζουν, δεν έχουν υψηλή αρτηριακή πίεση, υψηλή χοληστερίνη ή διαβήτη – καταστάσεις που είναι γνωστές ως «τυπικοί τροποποιήσιμοι παράγοντες κινδύνου» (SMuRFs).
Για να το κατανοήσουν καλύτερα, ερευνητές από το Mass General Brigham ανέλυσαν δεδομένα από 12.530 γυναίκες στη μελέτη Women’s Health Study, όλες χωρίς SMuRFs, και τις παρακολούθησαν για 30 χρόνια μετρώντας έναν δείκτη φλεγμονής που ονομάζεται hsCRP. Διαπίστωσαν ότι οι γυναίκες με αυξημένα επίπεδα hsCRP είχαν 77% υψηλότερο κίνδυνο εμφάνισης στεφανιαίας νόσου καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής τους, 39% υψηλότερο κίνδυνο για εγκεφαλικό και 52% υψηλότερο κίνδυνο για οποιοδήποτε σοβαρό καρδιαγγειακό επεισόδιο.
Γιατί και πότε αυξάνεται ο κίνδυνος για εγκεφαλικό και έμφραγμα;
Σύμφωνα με άρθρο του 2023 με τίτλο «Age-Dependent Association Between Modifiable Risk Factors and Incident Cardiovascular Disease», οι ερευνητές έδειξαν ότι οι κοινοί παράγοντες όπως η υψηλή πίεση, το κάπνισμα, ο διαβήτης και η υψηλή χοληστερίνη έχουν μεγαλύτερη επίδραση στην πρόκληση καρδιαγγειακών παθήσεων και εγκεφαλικών σε νεότερους ενήλικες. Καθώς οι άνθρωποι γερνούν, αυτοί οι ίδιοι κίνδυνοι εξακολουθούν να είναι σημαντικοί, αλλά η επίδρασή τους στα νέα καρδιαγγειακά προβλήματα εξασθενεί σε σύγκριση με τις νεότερες ηλικίες.
Άλλες πρόσφατες έρευνες δείχνουν ότι ο κίνδυνος εμφράγματος και εγκεφαλικού αυξάνεται όχι μόνο με την ηλικία αλλά και λόγω κρυφών παραγόντων πέρα από τους «κλασικούς» όπως το κάπνισμα ή η υψηλή πίεση. Η φλεγμονή, λοιμώξεις όπως η COVID-19, το στρες και παράγοντες του τρόπου ζωής ή του περιβάλλοντος μπορούν σιωπηλά να βλάψουν τις αρτηρίες και να αυξήσουν τις πιθανότητες ενός επεισοδίου.
- Ηλικία: Ο κίνδυνος για εγκεφαλικό διπλασιάζεται κάθε δεκαετία μετά τα 55.
- Φλεγμονή: Υψηλά επίπεδα hs-CRP προβλέπουν έντονα μελλοντικά καρδιολογικά προβλήματα.
- COVID-19: Αυξάνει τον κίνδυνο για έως και 3 χρόνια μετά τη μόλυνση.
- Μεταβολική υγεία: Το σάκχαρο αίματος, τα τριγλυκερίδια και η περιφέρεια μέσης παίζουν ρόλο ακόμη και σε «υγιή» άτομα.
- Στρες και περιβάλλον: Το χρόνιο στρες και η έκθεση σε θόρυβο αυξάνουν επίσης τον κίνδυνο.
Οι στατίνες μειώνουν τον κίνδυνο σε ασθενείς χωρίς SMuRFs αλλά με φλεγμονή
Άλλη μελέτη με δεδομένα από τυχαιοποιημένες δοκιμές έδειξε ότι οι ασθενείς που δεν έχουν SMuRFs αλλά παρουσιάζουν φλεγμονή μπορούν να μειώσουν τον κίνδυνο εμφράγματος και εγκεφαλικού κατά 38% με θεραπεία με στατίνες – και αυτή η θεραπεία θα πρέπει να ξεκινά στη μέση ηλικία, γύρω στα 40 για τις γυναίκες.
Οι στατίνες είναι μια οικογένεια φαρμάκων σχεδιασμένων να μειώνουν τα επίπεδα της LDL χοληστερόλης στο αίμα, γνωστής και ως «κακή χοληστερίνη». Τα χάπια απορροφώνται από το πεπτικό σύστημα του σώματος, όπου στη συνέχεια μειώνουν την παραγωγή LDL στο ήπαρ. Μετά από χρόνια ανάπτυξης σε εργαστήρια και αυστηρών κλινικών δοκιμών, έκαναν την εμφάνισή τους στη γενική ιατρική σκηνή τη δεκαετία του ’80 όταν εγκρίθηκαν αρχικά.
Πολλές και επιδραστικές μελέτες έχουν αποδείξει ότι οι στατίνες σώζουν ζωές μειώνοντας δραστικά τις πιθανότητες για έμφραγμα ή εγκεφαλικό. «Παρόλο που τα άτομα με φλεγμονή θα πρέπει να ξεκινούν επιθετικά αλλαγές στον τρόπο ζωής και συμπεριφοράς τους, η θεραπεία με στατίνες μπορεί επίσης να παίξει σημαντικό ρόλο στη μείωση του κινδύνου σε αυτά τα άτομα», δήλωσε σύμφωνα με το Daily Mail ο Αμερικανός Paul Ridker, MD, MPH, προληπτικός καρδιολόγος στο Heart and Vascular Institute του Mass General Brigham.
«Οι γυναίκες που παθαίνουν εμφράγματα και εγκεφαλικά αλλά δεν έχουν τυπικούς τροποποιήσιμους παράγοντες κινδύνου δεν εντοπίζονται από τις εξισώσεις κινδύνου που χρησιμοποιούν καθημερινά οι γιατροί».
Η έγκαιρη ανίχνευση της φλεγμονής είναι το κλειδί για την πρόληψη εγκεφαλικών και καρδιαγγειακών παθήσεων
«Ωστόσο, τα δεδομένα μας δείχνουν ξεκάθαρα ότι γυναίκες που φαίνονται υγιείς αλλά έχουν φλεγμονή αντιμετωπίζουν σημαντικό κίνδυνο σε όλη τους τη ζωή. Θα πρέπει να εντοπίζουμε αυτές τις γυναίκες στα 40 τους, σε μια ηλικία που μπορούν να ξεκινήσουν προληπτική φροντίδα, όχι να περιμένουμε να εκδηλωθεί η νόσος στα 70 τους, όταν είναι συχνά πολύ αργά για να γίνει ουσιαστική διαφορά». Το εγκεφαλικό είναι μία από τις κυριότερες αιτίες θανάτου και αναπηρίας παγκοσμίως.
Εκατομμύρια Ευρωπαίοι ζουν με καταστάσεις που συνδέονται με τη φλεγμονή
Η παχυσαρκία είναι η κύρια αιτία αυτής και άλλων χρόνιων προβλημάτων υγείας – συνήθως του διαβήτη τύπου 2 και των καρδιοπαθειών, που επίσης καταστρέφουν τα συστήματα συντήρησης του σώματος, συμπεριλαμβανομένου του ανοσοποιητικού.
Άλλες καταστάσεις όπου εμπλέκεται η φλεγμονή περιλαμβάνουν τη μη αλκοολική λιπώδη νόσο του ήπατος, όπου το αποθηκευμένο λίπος φράζει το ήπαρ (επηρεάζει περίπου έναν στους τρεις ενήλικες), και την άνοια, η οποία είναι συχνά επιπλοκή της καρδιοπάθειας και του διαβήτη.
Mεγάλη ανασκόπηση, που δημοσιεύτηκε το 2016 από την American Society for Nutrition, κατέληξε στο ότι η παχυσαρκία και τα προβλήματα υγείας που συνδέονται με αυτή – όπως η υψηλή πίεση, τα αυξημένα επίπεδα σακχάρου και το λίπος στην κοιλιά – έχουν «σημαντική επίδραση» στην υγεία του ανοσοποιητικού και στην άμυνα κατά των ασθενειών.
Πηγές: Daily Mail, Oxford Academic, ResearchGate, American Heart Association, NIH, Kerk School of Medicine of USC, ARXIV, Journal of the American Heart Association