Κάθε φορά που αναπτύσσεται ένα έμβρυο, ένας μικρός «πόλεμος» επικρατεί στη μήτρα της μητέρας καθώς το μωρό χρειάζεται θρεπτικά συστατικά από εκείνη για να αναπτυχθεί. Το ίδιο, όμως, χρειάζεται και η μητέρα για τη δική της υγεία και για να γεννήσει και να θηλάσει με ασφάλεια το μωρό.
Η σύγκρουση μεταξύ αυτών των δύο ανταγωνιστικών πλευρών -«μητέρας εναντίον μωρού»- οφείλεται σε γονίδια που κληρονομήθηκαν από τον καθένα από τους δύο γονείς, σύμφωνα με νέα έρευνα που δημοσιεύτηκε στο Cell Metabolism.
Τα γονίδια που κληρονομούνται από τον πατέρα θα «τραβήξουν» θρεπτικά συστατικά προς το αναπτυσσόμενο έμβρυο. Συγκεκριμένα, το γονίδιο IGF2, το οποίο βοηθά στη δημιουργία μιας πρωτεΐνης που ονομάζεται «αναπτυξιακός παράγοντας 2 που μοιάζει με ινσουλίνη».
Χάρη στον μπαμπά και το πεινασμένο IGF2 του, γίνεται η υγιής εμβρυϊκή ανάπτυξη και οι σημαντικοί ιστοί του εμβρύου όπως ο πλακούντας, το ήπαρ και ο εγκέφαλος λαμβάνουν τα θρεπτικά συστατικά που χρειάζονται για να αναπτυχθούν.
Αν η μητέρα δώσει όλα τα θρεπτικά συστατικά του οργανισμού της στο έμβρυο, δεν θα μείνει τίποτα για εκείνη. Οπότε τα γονίδιά της προσπαθούν να περιορίσουν την ανάπτυξη του εμβρύου, την οποία προωθούν τα γονίδια του πατέρα.
«Τα γονίδια που ελέγχονται από τον πατέρα είναι “άπληστα” και “εγωιστικά” και τείνουν να χειραγωγούν τους μητρικούς πόρους προς όφελος των εμβρύων, έτσι ώστε να μεγαλώνουν και να είναι πιο δυνατά», δήλωσε ο Δρ. Miguel Constancia, ένας εκ των συγγραφέων της μελέτης από το Wellcome-MRC Institute of Metabolic Science στο Ηνωμένο Βασίλειο.
Τα γονίδια της μητέρας προσπαθούν να περιορίσουν την ανάπτυξη του εμβρύου
Όμως, και τα γονίδια της μητέρας είναι εγωιστικά, και δεν τα παρατάνε χωρίς μάχη. Τα μητρικά γονίδια προσπαθούν να περιορίσουν την ανάπτυξη του εμβρύου και να διατηρήσουν αρκετή γλυκόζη και λίπη στο σύστημα για την ευημερία της μητέρας.
«Αυτά τα γονίδια της μητέρας που περιορίζουν την ανάπτυξη του εμβρύου θεωρούνται ο τρόπος του μητρικού οργανισμού να διασφαλίσει την επιβίωσή του, να μην έχει, δηλαδή, ένα μωρό που παίρνει όλα τα θρεπτικά συστατικά και είναι πολύ μεγάλο και δύσκολο να γεννηθεί», σημείωσε η Amanda Sferruzzi-Perri, καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο του Cambridge και επίσης συγγραφέας της εργασίας.
«Παρόλο που η εγκυμοσύνη είναι σε μεγάλο βαθμό μια… συνεργατική διαδικασία, στην πραγματικότητα υπάρχει μια “αρένα” για πιθανή σύγκρουση μεταξύ της μητέρας και του μωρού, με τα γονίδια και τον πλακούντα να θεωρείται ότι παίζουν βασικό ρόλο», πρόσθεσε η Constancia.
Κρίσιμος ο ρόλος του πλακούντα κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης
Οι ερευνητές έκαναν την ανακάλυψή τους διαγράφοντας την έκφραση του IGF2 σε ποντίκια που εγκυμονούσαν. Αυτό επηρέασε τον τρόπο με τον οποίο το πάγκρεας της μητέρας παρήγε ινσουλίνη και πώς ανταποκρίθηκαν το ήπαρ και τα άλλα όργανά της.
«Αν η λειτουργία του IGF2 από τον πατέρα είναι απενεργοποιημένη, η μητέρα δεν έχει αρκετές ποσότητες γλυκόζης και λιπιδίων διαθέσιμες στην κυκλοφορία της. Επομένως, αυτές οι θρεπτικές ουσίες φτάνουν στο έμβρυο σε ανεπαρκείς ποσότητες και το έμβρυο δεν αναπτύσσεται σωστά», δήλωσε ο Δρ. Jorge Lopez-Tello, επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης. Όταν συνέβη αυτό με τα ποντίκια, τα μωρά τους ήταν μικρότερα κατά τη γέννηση και παρουσίασαν σημάδια διαβήτη και παχυσαρκίας αργότερα στη ζωή τους.
Συμπερασματικά, η έρευνα υπογραμμίζει τον περίπλοκο και κρίσιμο ρόλο που διαδραματίζει ο πλακούντας κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. «Ο πλακούντας είναι ένα καταπληκτικό όργανο. Οι αναμνήσεις του πώς λειτουργούσε ο πλακούντας αφήνουν μια μόνιμη κληρονομιά στον τρόπο με τον οποίο έχουν αναπτυχθεί αυτά τα εμβρυϊκά όργανα και πώς θα λειτουργήσουν στη συνέχεια της ζωή τους», κατέληξε η Δρ. Sferruzzi-Perri.