Φροντίστε να είστε πιο προσεκτικοί με το σώμα σας ή τα συμπτώματα που δίνει και δείτε τι πρέπει να ελέγχετε συχνά για να είστε υγιής.
Επειδή η πρόληψη είναι η καλύτερη θεραπεία, γι’ αυτό είναι σκόπιμο να κάνουμε προληπτικά τακτικά check up μόνοι μας και στο εργαστήριο. Οι έλεγχοι που ακολουθούν, θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για την υποστήριξη της διαγνωστικής διαδικασίας.
Στο σπίτι
Οι παρακάτω βασικοί έλεγχοι μπορούν να σας βοηθήσουν να παρακολουθείτε την υγεία σας και να ελέγχετε τα συμπτώματα. Και όταν χρειαστεί να ζητήσετε ιατρική συμβουλή, θα έχετε χρήσιμες πληροφορίες να μοιραστείτε με τον γιατρό σας.
Τον καρδιακό σας παλμό
Ο καρδιακός ρυθμός ηρεμίας το πρώτο πράγμα το πρωί δίνει μια ένδειξη της γενικής σας ευεξίας. Τα φυσιολογικά επίπεδα εξαρτώνται από την ηλικία και τη φυσική σας κατάσταση. Ελέγχετε κάθε πρωί για μια εβδομάδα για να μάθετε τον συνηθισμένο σφυγμό σας. Μπορείτε να ελέγξετε με μια συσκευή παρακολούθησης καρδιακών παλμών, παρακολούθησης φυσικής κατάστασης ή εφαρμογή smartphone.
Μια αλλαγή 10 παλμών ανά λεπτό (bpm) ή περισσότερο μπορεί να σημαίνει ότι έχετε εξαντληθεί. Πάνω από 100 bpm μπορεί να σημαίνει ότι είστε αγχωμένοι, αφυδατωμένοι, ενθουσιασμένοι ή άρρωστοι. Εάν ο αυξημένος καρδιακός ρυθμός επιμένει, συμβουλευτείτε έναν γιατρό.
Φυσιολογικοί παλμοί της καρδιάς ανάλογα την ηλικία
Ο μέσος όρος καρδιακών παλμών για τα παιδιά και τους ενήλικες σε κατάσταση ηρεμίας σύμφωνα με το Αμερικανικό Εθνικό Ινστιτούτο Υγείας είναι:
- Τον πρώτο μήνα της ζωής το βρέφος έχει καρδιακή συχνότητα 70 -190 παλμούς το λεπτό (bpm).
- Από τον 1 έως τον 11 μήνα της ζωής έχει 80 – 160 παλμούς το λεπτό (bpm)
- Από 1 έως και 2 ετών έχουμε 80 – 130 παλμούς το λεπτό (bpm)
- Από 3 έως και 4 ετών έχουμε 80 – 120 παλμούς το λεπτό (bpm)
- Από 5 έως και 6 ετών έχουμε 75 – 115 παλμούς το λεπτό (bpm)
- Από 7 έως και 9 ετών έχουμε 70 – 110 παλμούς το λεπτό (bpm)
- Από 10 ετών και πάνω και συνήθως αυτό ισχύει και για τους ενήλικες έχουμε 60 -100 παλμούς το λεπτό (bpm)
Την αρτηριακή πίεση
Η υψηλή αρτηριακή πίεση είναι ένας σημαντικός παράγοντας κινδύνου για εγκεφαλικά επεισόδια, καρδιακή προσβολή, καρδιακή ανεπάρκεια και νεφρική νόσο. Συχνά δεν υπάρχουν προειδοποιητικά συμπτώματα, επομένως ο τακτικός έλεγχος της αρτηριακής σας πίεσης είναι σημαντικός. Τα όργανα παρακολούθησης της αρτηριακής πίεσης είναι εύκολα στη χρήση. Απλά να βρίσκεστε σε ένα ήρεμο περιβάλλον όταν κάνετε το τεστ.
Σύμφωνα με την Ελληνική Καρδιολογική Εταρεία: Ο πρώτος αριθμός, π.χ. το 12 ή το 120 είναι η πίεση που ασκεί το αίμα στο τοίχωμα των αρτηριών καθώς φεύγει από την καρδιά κι ονομάζεται συστολική πίεση ή μεγάλη, ενώ ο δεύτερος αριθμός, π.χ. 8 ή 80 είναι η πίεση που ασκεί το αίμα στα τοιχώματα των αρτηριών όταν η καρδιά πια ξεκουράζεται κι ονομάζεται διαστολική πίεση ή μικρή. Οι μονάδες μέτρησης της πίεσης είναι τα χιλιοστά της στήλης υδραργύρου (mmHg).
Η ιδανική αρτηριακή πίεση σε υγιείς ενήλικες είναι κάτω από 120 για την συστολική και κάτω από 80 για τη διαστολική.
Οποιαδήποτε τιμή αρτηριακής πίεσης άνω του 140 για τη συστολική και άνω του 90 για τη διαστολική θεωρείται υπέρταση. Ειδικότερα, άτομα με τιμές αρτηριακής πίεσης μεταξύ 120-139 για την συστολική ή/και 85-89 για τη διαστολική θεωρούνται ότι έχουν οριακή υπέρταση (προ-υπέρταση) κι έχουν ανάγκη τακτικής παρακολούθησης της αρτηριακής τους πίεσης και άμεσης αλλαγής τρόπου ζωής.
Η αρτηριακή πίεση δεν παραμένει σταθερή όλο το 24ωρο, γι αυτό η διάγνωση της υπέρτασης πρέπει να βασίζεται σε πολλαπλές μετρήσεις.
Την περιφέρεια της μέσης σας
Είναι σημαντικό να παραμείνετε σε υγιές βάρος, αλλά θα πρέπει επίσης να βεβαιωθείτε ότι δεν έχετεε πολύ λίπος γύρω από τη μέση σας. Το μέγεθος της περιφέρειας χρησιμοποιείται για τον προσδιορισμό της κεντρικής παχυσαρκίας κάτι που αυξάνει τον κίνδυνο καρδιαγγειακών παθήσεων, αντίστασης στην ινσουλίνη και διαβήτη τύπου 2. Με μία μεζούρα μετρήστε στο ύψος του αφαλού την περιφέρεια της μέσης σας. Η μέτρηση πραγματοποιείται στο τέλος βαθιάς εισπνοής. Οι τιμές:
Άνδρες
> 94 cm Αυξημένος κίνδυνος
> 102 cm Σημαντικά αυξημένος κίνδυνος
Γυναίκες
> 80 cm Αυξημένος κίνδυνος
> 88 cm Σημαντικά αυξημένος κίνδυνος
Την κατάσταση του δέρματος σας
Ο καρκίνος του δέρματος είναι μια από τις πιο κοινές μορφές καρκίνου. Γι αυτό πρέπει να ελέγχετε τις ελιές στο σώμα σας. Ελέγχετε το δέρμα σας μία φορά το μήνα, ψάχνοντας για νέους σπίλους που έχουν αλλάξει ή έχουν αρχίσει να αιμορραγούν, προκαλούν φαγούρα, κάψιμο ή έχουν κρούστα.
Εάν έχετε ανοιχτόχρωμο δέρμα, έχετε πολλούς σπίλους ή έχετε περάσει πολύ χρόνο στον ήλιο, διατρέχετε μεγαλύτερο κίνδυνο και θα πρέπει να εξετάσετε το ενδεχόμενο να ζητήσετε από έναν δερματολόγο να σας ελέγχει μια φορά το χρόνο.
Αν είστε άντρας: του όρχεις σας
Αυτός είναι ένας απαραίτητος έλεγχος για να ανακαλύψετε εξογκώματα ή οιδήματα που θα μπορούσαν να αποτελούν ένδειξη καρκίνου. Είναι σημαντικό να ελέγχετε τακτικά, ώστε να μπορείτε να αναγνωρίσετε μια ανωμαλία.
Ελέγξτε τους όρχεις σας μετά από ένα ζεστό μπάνιο ή ντους, κρατώντας το όσχεό σας στην παλάμη του χεριού σας και χρησιμοποιώντας τα δάχτυλα και τους αντίχειρες και των δύο χεριών για να εξετάσετε τους όρχεις σας. Συμβουλευτείτε έναν γιατρό εάν αισθάνεστε κάποιο ασυνήθιστο εξόγκωμα ή πρήξιμο, έναν οξύ πόνο ή ένα βαρύ όσχεο.
Αν είστε γυναίκα: το στήθος σας
Είναι σημαντικό να είστε εξοικειωμένοι με την εμφάνιση και την αίσθηση του στήθους σας σε διαφορετικά σημεία του εμμηνορροϊκού σας κύκλου. Οι αλλαγές στο στήθος μπορεί να συμβούν για πολλούς λόγους και οι περισσότεροι δεν είναι σοβαροί.
Προσέξτε για αλλαγές στο περίγραμμα ή το σχήμα του μαστού, για εξογκώματα, πάχυνση ή εξογκώματα και για αλλαγές στη θηλή ή στο δέρμα, καθώς αυτά μπορεί να είναι σημάδι καρκίνου. Είναι καλύτερο να επισκεφτείτε έναν γιατρό το συντομότερο δυνατό εάν παρατηρήσετε κάποιο από αυτά.
Στο μικροβιολογικό εργαστήριο
Μια εξέταση αίματος μπορεί να δείξει τα επίπεδα της χοληστερόλης σας αλλά και τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα.
Χοληστερόλη
Οι αιματολογικές εξετάσεις μπορούν να δείξουν σε τί επίπεδα είναι η χοληστερόλη σας. Ο Χάρης Καραχριστιανίδης, Ιατρός, Μικροβιολόγος-Βιοπαθολόγος αναφέρει τις τιμές:
Ενήλικες
Ολική χοληστερίνη LDL: <170 Επιθυμητή
Χοληστερίνη HDL: <100 Ιδανική | 100-129 Σχεδόν φυσιολογική | 130-159 Οριακά υψηλή | 160-189 Υψηλή | >=190 Πολύ υψηλή
Χοληστερίνη: >=60 Επιθυμητή | <40 Χαμηλή
Παιδιά
Ολική χοληστερίνη: <170 Επιθυμητή | 170-200 Οριακά υψηλή
LDL-χοληστερίνη: <110 Επιθυμητή | 110-130 Οριακά υψηλή
HDL-χοληστερίνη: >40 Επιθυμητή |>200 Υψηλή >130 Υψηλή <35 Χαμηλή
Σάκχαρο
Ο διαβήτης μπορεί να οδηγήσει σε επιπλοκές όπως καρδιακές, νεφρικές και οδοντικές παθήσεις, εγκεφαλικό επεισόδιο και τύφλωση. Εάν έχετε μερικά από τα συχνά συμπτώματα του διαβήτη (για παράδειγμα, αυξημένη δίψα, αυξημένη πείνα, ξηροστομία, θολή όραση ή πονοκεφάλους), συμβουλευτείτε έναν γιατρό.
Φυσιολογικά όρια: Για τους υγιείς ενήλικες, οι τιμές του σακχάρου νηστείας θα πρέπει να κυμαίνονται από 72-99mg/dL και οι τιμές του μεταγευματικού σακχάρου (περίπου δύο ώρες μετά το γεύμα) δεν θα πρέπει να ξεπερνούν τα 140mg/dL.
Παθολογικές τιμές: Όταν στη νηστεία, η γλυκόζη του αίματος ξεπερνά τα 126mg/dl, όταν σε τυχαία μέτρηση το σάκχαρο του αίματος είναι πάνω από 200mg/dl και όταν στη δοκιμασία ανοχής στη γλυκόζη (καμπύλη σακχάρου) το σάκχαρο, δύο ώρες μετά τη χορήγηση 75 γρ. γλυκόζης είναι επίσης πάνω από 200mg/dl, τότε μιλάμε για διαβήτη.
Όταν οι τιμές του σακχάρου ενός ατόμου (νηστείας και μεταγευματικό) ξεπερνούν τα φυσιολογικά όρια, χωρίς όμως να φτάνουν τις παθολογικές τιμές που θέτουν τη διάγνωση για διαβήτη, τότε μιλάμε για προδιαβήτη.