Ο καρκίνος του πέους είναι μια σπάνια αλλά θανατηφόρα ασθένεια που συνήθως περνά απαρατήρητη επειδή τα πρώιμα σημάδια μπορεί να παρερμηνευτούν ως μικροπροβληματάκια ή λοιμώξεις. Οι ειδικοί προειδοποιούν ότι το να μπορούμε να αναγνωρίζουμε αυτές τις μικρές αλλαγές εγκαίρως, είναι σημαντικό για τη σωστή διάγνωση και την κατάλληλη θεραπεία.
Kάταγμα στο πέος: Ποιες είναι οι επικίνδυνες στάσεις στο σεξ
Τα σημάδια του καρκίνου του πέους που συνήθως αποδίδονται σε άλλα αίτια και παραβλέπονται
Γενικός ιατρός προειδοποίησε τους άνδρες να προσέχουν τα σιωπηλά σημάδια ενός θανατηφόρου καρκίνου που σκοτώνει εκατοντάδες κάθε χρόνο, ξεπερνώντας σε θανάτους τον καρκίνο των όρχεων. Ο καρκίνος του πέους είναι δύσκολο να εντοπιστεί, καθώς τα συμπτώματα μπορούν εύκολα να παρερμηνευτούν ως λιγότερο σοβαρά προβλήματα, για τα οποία οι άνδρες συχνά ντρέπονται να μιλήσουν.
Ως αποτέλεσμα, η καθυστερημένη διάγνωση γίνεται όλο και πιο συχνή, με πολλούς να αγνοούν τα πρώιμα προειδοποιητικά σημάδια—κάτι που μπορεί να οδηγήσει σε ακρωτηριασμό. «Από τους άνδρες που διαγιγνώσκονται με καρκίνο του πέους νωρίς, πάνω από το 90% επιβιώνει τουλάχιστον πέντε χρόνια μετά τη διάγνωση», λένε οι ειδικοί, σύμφωνα με το Daily Mail.
Ωστόσο, η πρόγνωση για εκείνους με προχωρημένο καρκίνο που έχει εξαπλωθεί είναι αρκετά χειρότερη. «Κανένας σε αυτή την ομάδα δεν αναμένεται να ζήσει πέντε χρόνια μετά τη διάγνωσή του». Ο Βρετανός γενικός ιατρός του NHS Dr Mark Porter προειδοποιεί ότι οι άνδρες μπορούν να μειώσουν τον κίνδυνο καθυστερημένης διάγνωσης αν δώσουν προσοχή σε αυτά τα λιγότερο γνωστά σημάδια—μια επίγνωση που «πιθανώς να μην σώσει μόνο τη ζωή τους, αλλά και το πέος τους».
Παράγοντες κινδύνου για καρκίνο του πέους
Σύμφωνα με έρευνα του 2024 με τίτλο Exploring the Multifactorial Landscape of Penile Cancer: A Comprehensive Analysis of Risk Factors, ο καρκίνος του πέους είναι σπάνιος αλλά σοβαρός και συνήθως εμφανίζεται λόγω συνδυασμού πολλών παραγόντων κινδύνου, όπως μόλυνση με HPV, κάπνισμα, κακή υγιεινή με φίμωση, μακροχρόνια προβλήματα δέρματος, οικογενειακό ιστορικό και κοινωνικοοικονομικά μειονεκτήματα.
Η μελέτη αναφέρει επίσης ότι η γνώση αυτών των κινδύνων μπορεί να βοηθήσει στην καλύτερη πρόληψη, στην έγκαιρη διάγνωση και σε πιο στοχευμένη θεραπεία για τη μείωση των περιστατικών αυτής της μορφής καρκίνου.
Άλλες πρόσφατες έρευνες δείχνουν ότι ο καρκίνος του πέους εμφανίζεται συχνότερα όταν υπάρχει μακροχρόνιος ερεθισμός, ορισμένες λοιμώξεις και κακή υγιεινή. Πολλές περιπτώσεις σχετίζονται με αίτια που μπορούν να προληφθούν. Οι κύριοι παράγοντες κινδύνου είναι:
Τι θα συμβεί στο πέος μου καθώς μεγαλώνω; Απαντάμε σε 7 συχνές ερωτήσεις των ανδρών
- Μόλυνση με υψηλού κινδύνου HPV (τύποι 16/18) – κοινός ιός που προκαλεί κονδυλώματα των γεννητικών οργάνων και βρίσκεται περίπου στις μισές περιπτώσεις καρκίνου του πέους.
- Φίμωση και απουσία περιτομής – όταν η ακροποσθία δεν μπορεί να τραβηχτεί προς τα πίσω, μπορεί να παγιδεύσει βρωμιά και εκκρίσεις, προκαλώντας ερεθισμό.
- Κακή υγιεινή των γεννητικών οργάνων – η μη τακτική καθαριότητα κάτω από την ακροποσθία μπορεί να οδηγήσει σε φλεγμονή και αυξημένο κίνδυνο καρκίνου.
- Κάπνισμα – ο καπνός βλάπτει τα κύτταρα και παρατείνει τη διάρκεια των μολύνσεων από HPV.
- Πολλοί σεξουαλικοί σύντροφοι ή προηγούμενα ΣΜΝ (συμπεριλαμβανομένου του HIV) – αυξάνουν την έκθεση στον HPV και σε άλλες λοιμώξεις.
- Χρόνια προβλήματα δέρματος του πέους (όπως η βαλανοποσθίτιδα) – η μακροχρόνια φλεγμονή μπορεί να οδηγήσει σε καρκίνο ακόμα και χωρίς HPV.
- Αδύναμο ανοσοποιητικό σύστημα – από HIV ή ορισμένα φάρμακα, που μειώνουν την ικανότητα του οργανισμού να καταπολεμά λοιμώξεις.
- Μεγαλύτερη ηλικία (50–65+ ετών) – όσο μεγαλύτερη η διάρκεια έκθεσης στους παράγοντες κινδύνου, τόσο αυξάνεται η πιθανότητα καρκίνου.
- Χαμηλές κοινωνικοοικονομικές συνθήκες – σχετίζονται με χειρότερη υγιεινή, λιγότερους ιατρικούς ελέγχους και χαμηλότερη κάλυψη εμβολιασμού HPV.
Η απλή πρόληψη περιλαμβάνει εμβολιασμό HPV, καλή καθαριότητα του πέους, έγκαιρη αντιμετώπιση προβλημάτων ακροποσθίας, διακοπή καπνίσματος και ασφαλείς σεξουαλικές πρακτικές.
Γενικός ιατρός προειδοποιεί τους άνδρες: Μην αγνοείτε τις μικρές αλλαγές στο πέος
Σε δημοσίευμά του στους The Times, ο Dr Mark Porter εξήγησε ότι, ενώ ο καρκίνος μπορεί να αναπτυχθεί οπουδήποτε στο πέος, οι περισσότερες περιπτώσεις επηρεάζουν την ακροποσθία ή τη βάλανο. Τα πρώιμα προειδοποιητικά σημάδια περιλαμβάνουν «αποχρωματισμό—που συχνά είναι κόκκινος ή μπλε‑καφέ— επίμονο εξάνθημα ή πληγή που διαρκεί περισσότερο από έναν μήνα, και εμφανές εξόγκωμα ή ανάπτυξη είτε στο πέος είτε στη γύρω περιοχή της βουβωνικής χώρας».
Άλλα ανησυχητικά σημάδια είναι αιμορραγία, ανώμαλες εκκρίσεις και φίμωση, αν και αυτά μπορεί επίσης να προκληθούν από μικρές λοιμώξεις ή τραυματισμούς. Παρ’ όλα αυτά, ο Dr Porter προέτρεψε τους άνδρες να πάρουν κάθε αλλαγή στα σοβαρά. «Υπάρχει μεγάλη πιθανότητα το αποτέλεσμα να μην είναι τόσο κακό όσο φοβόσασταν—αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι είναι εντάξει να αναβάλετε το ραντεβού σας». Πρόσθεσε ότι η έγκαιρη διάγνωση όχι μόνο βελτιώνει την επιβίωση, αλλά συχνά σημαίνει πως «η θεραπεία είναι λιγότερο επεμβατική».
Η θεραπεία περιλαμβάνει κρέμες έως και ακρωτηριασμό
Σύμφωνα με το NHS, ο πρώιμος καρκίνος του πέους μπορεί συχνά να αντιμετωπιστεί χωρίς μεγάλη χειρουργική επέμβαση, χρησιμοποιώντας «κρέμες χημειοθεραπείας όπως η 5‑φθοριοουρακίλη» ή θεραπεία με λέιζερ για να «καούν» οι ύποπτες βλάβες. Ωστόσο, η καθυστερημένη διάγνωση απαιτεί συνήθως πιο επιθετική θεραπεία, όπως αφαίρεση δέρματος από τη βάλανο του πέους, χειρουργική επέμβαση στους λεμφαδένες ή ακόμα και πλήρη ακρωτηριασμό, γνωστό ως πενεκτομή, η οποία περιλαμβάνει τη δημιουργία «μιας νέας εξόδου για την κύστη μεταξύ του πρωκτού και του όσχεου».
Το NHS προειδοποιεί ότι κάθε χειρουργική επέμβαση μπορεί να αλλάξει την εμφάνιση του πέους, και ορισμένοι μπορεί επίσης να χρειαστούν χημειοθεραπεία, ακτινοθεραπεία ή ανοσοθεραπεία για να αποτραπεί η εξάπλωση του καρκίνου. Η ανακατασκευαστική χειρουργική μπορεί να αποκαταστήσει τη λειτουργία του πέους χρησιμοποιώντας δέρμα και μύες από άλλα μέρη του σώματος.
HPV, κάπνισμα και αποδυναμωμένο ανοσοποιητικό αυξάνουν τον κίνδυνο
Αν και κάθε άνδρας μπορεί να αναπτύξει καρκίνο του πέους, διάφοροι παράγοντες τον καθιστούν πιο πιθανό. Σύμφωνα με το NHS, περίπου οι μισές περιπτώσεις προκαλούνται από ορισμένους τύπους HPV, οι οποίοι εξαπλώνονται μέσω δερματικής επαφής στα γεννητικά όργανα, κολπικού, πρωκτικού ή στοματικού σεξ και κοινής χρήσης ερωτικών βοηθημάτων. Το Cancer Research UK σημειώνει ότι το 63% των καρκίνων του πέους μπορεί να προληφθεί.
Το κάπνισμα και το αποδυναμωμένο ανοσοποιητικό, όπως στην περίπτωση του HIV, αυξάνουν επίσης τον κίνδυνο. «Η περιτομή στην παιδική ή εφηβική ηλικία προσφέρει προστασία έναντι της ασθένειας, καθώς μειώνει την έκθεση σε εκκρίσεις γνωστές ως σμήγμα που παράγεται από την ακροποσθία», πρόσθεσε ο Dr Porter.
Κάμψη του πέους: Πού οφείλεται και ποια προβλήματα δημιουργεί – Πώς αντιμετωπίζεται
Εξαετής κλινική δοκιμή που ξεκίνησε το 2021 εξετάζει την ανοσοθεραπεία cemiplimab για προχωρημένες περιπτώσεις, και τα πρώιμα ευρήματα δείχνουν ότι μπορεί να παρατείνει την επιβίωση. Ο καρκίνος του πέους παραμένει σπάνιος, καθώς επηρεάζει περίπου 1,9 στους 100.000 άνδρες στην Ελλάδα κάθε χρόνο, που αντιστοιχεί σε περίπου 95 νέες περιπτώσεις ετησίως.
Πηγές: Daily Mail, MDPI, MDPI, BMC Urology, Cancer Research UK, PMC, Gold Journal Urology