Η COVID-19 είναι γνωστή για την πρόκληση πυρετού και βήχα, αλλά γιατροί και ερευνητές αναφέρουν ότι ο ιός μπορεί μερικές φορές να εκδηλωθεί με απρόσμενους τρόπους. Αυτά τα λιγότερο γνωστά συμπτώματα μπορεί να αιφνιδιάσουν τους ανθρώπους και να δείξουν πόσο απρόβλεπτη μπορεί να είναι η λοιμώδης νόσος.
Συνηθισμένα και ασυνήθιστα συμπτώματα της COVID-19
Η COVID-19 εξακολουθεί να κυκλοφορεί σε εξαιρετικά μεταδοτικές παραλλαγές, ακόμη και καθώς τα μέτρα δημόσιας υγείας όπως η απομόνωση και η χρήση μάσκας έχουν χαλαρώσει τα τελευταία χρόνια. Ενώ οι περισσότεροι συνεχίζουν να εμφανίζουν γνώριμα συμπτώματα γρίπης, όπως πυρετό, βήχα, πονόλαιμο, κόπωση και συμφόρηση, ανασκόπηση του 2024 δείχνει ότι ο ιός μπορεί επίσης να επηρεάσει όργανα πέρα από τους πνεύμονες.
Σοβαρές περιπτώσεις έχουν συσχετιστεί με επιπλοκές σε καρδιά, εγκέφαλο, νεφρά, ήπαρ και πεπτικό σύστημα, τονίζοντας ότι η COVID-19 δεν είναι μια απλή λοίμωξη του αναπνευστικού.
Συνηθισμένα συμπτώματα COVID
Σύμφωνα με άρθρο του 2024 με τίτλο «Long COVID: A Comprehensive Overview of the Signs and Symptoms across Multiple Organ Systems», η long COVID μπορεί να προκαλέσει επίμονα προβλήματα σε πολλά μέρη του σώματος, περιλαμβανομένων της καρδιάς, των πνευμόνων, των νεφρών, του αίματος και του εγκεφάλου. Οι συγγραφείς σημειώνουν ότι τα ακριβή αίτια παραμένουν αβέβαια και απαιτείται περισσότερη έρευνα για την καθοδήγηση της θεραπείας και της υποστήριξης των ανθρώπων με συνεχιζόμενα προβλήματα μετά την COVID-19.
Άλλα επιστημονικά άρθρα δείχνουν ότι τα πιο κοινά συμπτώματα της οξείας COVID-19 είναι σε μεγάλο βαθμό σταθερά παγκοσμίως. Συστηματικές ανασκοπήσεις και μετα-αναλύσεις επιβεβαιώνουν το ότι ο πυρετός και ο βήχας είναι τα κύρια συμπτώματα, και ακολουθούνται από κόπωση και δυσκολία στην αναπνοή. Άλλα συμπτώματα εμφανίζονται λιγότερο συχνά αλλά εξακολουθούν να αναφέρονται.
Πιο συχνά συμπτώματα:
- Πυρετός – περίπου 80% των ασθενών
- Βήχας – περίπου 60%
- Κόπωση / μυαλγίες – περίπου 40%
- Δύσπνοια – περίπου 25%
- Παραγωγή πτυέλων (βλέννης) – περίπου 25%
5 λιγότερο γνωστά συμπτώματα της COVID-19
1. Αλλαγές στον εμμηνορροϊκό κύκλο
Ορισμένες παρατηρούν πιο βαριά ή πιο ελαφριά ροή περιόδου με την COVID-19. «Θεωρείται ότι αυτό σχετίζεται με το γεγονός ότι ο ιός προκαλεί προσωρινά ορμονικές ανισορροπίες, επηρεάζοντας τα επίπεδα οιστρογόνων και προγεστερόνης, τα οποία με τη σειρά τους μπορούν να διαταράξουν τον εμμηνορροϊκό κύκλο», εξήγησε ο Δρ. Jason Singh, Διευθύνων Ιατρός και Γιατρός στο One Oak Medical, σύμφωνα με το Health Digest.
COVID-19 και γρίπη μπορούν να «ξυπνήσουν» τον καρκίνο – Ανησυχητική μελέτη
Συστηματική ανασκόπηση του 2022 στο Journal of Clinical Medicine διαπίστωσε ότι οι γυναίκες παρουσίασαν αλλαγές στη ροή και τη διάρκεια του κύκλου, με πιο συχνές τις μεγαλύτερες περιόδους και την ελαφρύτερη ροή. Αυτές οι αλλαγές δεν εξαρτώνταν από τη βαρύτητα της λοίμωξης.
«Παρότι αυτές οι αλλαγές είναι προσωρινές, ενθαρρύνω τους ασθενείς να παραμένουν ενυδατωμένοι και να κάνουν μια ισορροπημένη διατροφή πλούσια σε σίδηρο και βιταμίνες που είναι σημαντικά υποστρώματα και πρόδρομες ουσίες για την ορμονική ισορροπία», πρόσθεσε ο Singh.
2. Αποχρωματισμένα δάχτυλα ποδιών
Παρότι η COVID επηρεάζει κυρίως το ανώτερο μέρος του σώματος, τα δάχτυλα των ποδιών μπορεί επίσης να επηρεαστούν. «Κόκκινος-μωβ αποχρωματισμός ή πρήξιμο στα δάχτυλα των ποδιών μπορεί επίσης να εμφανιστεί, κάτι που ονομάζουμε “COVID toes”, και μερικές φορές συνοδεύεται από πόνο και φαγούρα», ανέφερε ο Singh. Μπορεί να εμφανιστούν φουσκάλες, ειδικά σε παιδιά και νεαρούς ενήλικες.
Στις περισσότερες περιπτώσεις υποχωρούν σε 4–6 εβδομάδες, αλλά μελέτη του 2023 στο Cureus ανέφερε ότι 35χρονη γυναίκα της οποίας οι μαύροι αποχρωματισμοί στα δάχτυλα των ποδιών διήρκησαν έξι μήνες. Οι ερευνητές υποθέτουν ότι τα COVID toes μπορεί να προκαλούνται από τις πρωτεΐνες-ακίδες του ιού που συνδέονται με τους ιδρωτοποιούς αδένες και τα αιμοφόρα αγγεία ή από μικρούς θρόμβους σε μικρά αγγεία. Οι νεότεροι μπορεί να τα εμφανίσουν νωρίτερα λόγω της ταχύτερης αντίδρασης του ανοσοποιητικού τους συστήματος.
3. Εγκεφαλική ομίχλη
Μετά την COVID, κάποια άτομα δυσκολεύονται στη συγκέντρωση και τη μνήμη. Ο Singh σημείωσε ότι δεν είναι σαφές γιατί συμβαίνει αυτό, αν και φλεγμονή στον εγκέφαλο, προβλήματα ύπνου και ψυχικές διαταραχές μπορεί να συμβάλλουν. Άρθρο του 2022 στο Journal of Health Service Psychology περιέγραψε μια 35χρονη νοσηλεύτρια με θόλωση εγκεφάλου, κόπωση, διαταραχές ύπνου, άγχος, κατάθλιψη και αύξηση βάρους τρεις μήνες μετά τη λοίμωξη.
Οι γιατροί αξιολογούν τη γνωστική υγεία, τον ύπνο και τις συννοσηρότητες για να προσδιορίσουν αν η θόλωση εγκεφάλου σχετίζεται με την COVID. «Τυπικά προτείνω δραστηριότητες που ενισχύουν τη γνωστική λειτουργία, όπως παζλ ή εκμάθηση νέων δεξιοτήτων, καλό ύπνο και έντονη σωματική δραστηριότητα για καλύτερη κυκλοφορία του αίματος στον εγκέφαλο», ανέφερε ο Singh.
4. Εμβοές
Οι εμβοές —δηλαδή το να ακούει κανείς κουδούνισμα ή ήχους χωρίς εξωτερική πηγή— μπορεί να επιδεινωθούν με την COVID. Ο Singh εξήγησε ότι μπορεί να εμφανίσετε εμβοές μετά τη λοίμωξη και σύμφωνα με το Cleveland Clinic, εμφανίζονται συχνά με κρυολογήματα ή βουλωμένα αυτιά. Μελέτη του 2022 στο Frontiers in Neurology διαπίστωσε ότι ανάμεσα σε 1.000 άτομα με long COVID στη Γερμανία, το 60% ανέφερε ίλιγγο ή ζάλη, και το 30% εμβοές.
Το Cleveland Clinic προτείνει καταπραϋντικούς ήχους όπως ανεμιστήρες ή φυσικούς ήχους για ανακούφιση, αλλά σημειώνει ότι άλλες αιτίες περιλαμβάνουν συσσώρευση κεριού στο αυτί, απώλεια ακοής λόγω ηλικίας ή προβλήματα στην κροταφογναθική άρθρωση (TMJ). Η COVID μπορεί να προκαλέσει ή απλώς να κάνει πιο αισθητό το σύμπτωμα.
5. Αλλαγές στην όσφρηση
«Αν και είναι συνηθισμένο να χάνεται η όσφρηση στην COVID-19, παρατηρούμε επίσης ότι γνώριμες μυρωδιές αλλάζουν», ανέφερε ο Singh. Αυτή η κατάσταση, η παροσμία, μπορεί να κάνει τον καφέ να μυρίζει σαν σκουπίδια, σύμφωνα με το University of Utah Health, και συνήθως εμφανίζεται 3–4 μήνες μετά την ανάρρωση. Μελέτη του 2020 στο JAMA Otolaryngology–Head & Neck Surgery έδειξε ότι η COVID μπορεί να φράξει τις ρινικές οδούς ή να προκαλέσει βλάβες στα νεύρα που ανιχνεύουν τις οσμές.
Το University of Utah Health αναφέρει ότι το 65% των ανθρώπων ανακτούν φυσιολογική όσφρηση μέσα σε 18 μήνες. Εν τω μεταξύ, άγευστα και δροσερά φαγητά μπορεί να μειώσουν τους εκλυτικούς παράγοντες. «Συστήνω εκπαίδευση όσφρησης, η οποία περιλαμβάνει την επανειλημμένη όσφρηση ενός συνόλου διακριτών αρωμάτων όπως λεμόνι, γαρύφαλλο και ευκάλυπτος για σύντομες περιόδους κάθε μέρα ώστε να βαθμονομηθεί καλύτερα η αίσθηση της όσφρησης», ανέφερε ο Singh.
Πηγές: Health Digest, PMC, PLOS One, ARXIV, PMC