Φανταστείτε έναν κόσμο όπου δύο ενέσεις θα μπορούσαν να γυρίσουν το ρολόι της γήρανσης προς τα πίσω, ενισχύοντας τη δύναμη, την υγεία των οστών αλλά και την πνευματική διαύγεια. Ερευνητές αξιοποίησαν την klotho, μια φυσική «αντιγηραντική» πρωτεΐνη, για να παρατείνουν τη ζωή κατά 20% σε πρώιμες μελέτες — κάτι παρόμοιο με το να χαρίζεται σε έναν ογδοντάχρονο άλλα δεκαέξι υγιέστατα χρόνια. Αυτή η πρωτοποριακή προσέγγιση αξιοποιεί έναν μηχανισμό για να επιστρέψει τον χρόνο πίσω εκεί που χρειάζεται περισσότερο. Πώς μπορεί να γίνει;
Αντιγήρανση χωρίς νυστέρι: Θεραπείες προσώπου που γυρνάνε πίσω το ρολόι
Αντιγήρανση: Δύο ενέσεις klotho μπορούν να γυρίσουν τον χρόνο προς τα πίσω
Οι επιστήμονες πλησιάζουν πιο κοντά σε μια πραγματική «πηγή της νιότης» με μια επαναστατική θεραπεία βασισμένη στην klotho, η οποία αύξησε τα επίπεδα αυτής της φυσικής αντιγηραντικής πρωτεΐνης, παρατείνοντας τη ζωή κατά 20%. Η πρωτεΐνη klotho, πήρε το όνομά της από τη Μοίρα της ελληνικής μυθολογίας που ύφαινε το νήμα της ζωής — κάτι που συμπίπτει με την εμφάνιση ευθραυστότητας, απώλειας οστικής μάζας, μυϊκής αδυναμίας και γνωστικής έκπτωσης.
Σε αυτή την πρώιμη έρευνα, Ισπανοί ερευνητές χρησιμοποίησαν τροποποιημένους ιικούς φορείς για να μεταφέρουν τον γενετικό κώδικα της klotho απευθείας στο σώμα και τον εγκέφαλο, όχι μόνο παρατείνοντας τη ζωή, αλλά βελτιώνοντας και τη δύναμη, την οστική πυκνότητα και την υγεία του εγκεφάλου.
Η klotho στην ιατρική: Κύριοι ρόλοι και πρόσφατες ανακαλύψεις
Η klotho υπάρχει σε δύο μορφές — μία που βρίσκεται πάνω στην επιφάνεια των κυττάρων (α-Klotho) και μία που κυκλοφορεί στο αίμα (sKlotho) — και μαζί βοηθούν στην ισορροπία των μετάλλων, την προστασία των κυττάρων από βλάβες και τον έλεγχο σημαντικών κυτταρικών σημάτων.
- Πώς λειτουργεί: Η μορφή που δεσμεύεται στο κύτταρο συνεργάζεται με μία ορμόνη που ονομάζεται FGF23 για να διατηρεί σταθερά τα επίπεδα φωσφόρου και βιταμίνης D, ενώ η κυκλοφορούσα μορφή ενισχύει τις φυσικές άμυνες του οργανισμού απέναντι σε επιβλαβή μόρια, μειώνει τη φλεγμονή και ρυθμίζει σήματα που επηρεάζουν την ανάπτυξη και τη χρήση ενέργειας.
- Ιατρικά οφέλη: Η χορήγηση sKlotho σε ηλικιωμένους πιθήκους βελτίωσε τη μνήμη τους, άτομα με χαμηλότερα επίπεδα klotho τείνουν να έχουν υψηλότερη αρτηριακή πίεση και χειρότερη νεφρική λειτουργία, και σε νεογέννητα πειραματόζωα, η επιπλέον klotho βοήθησε στην πρόληψη βλάβης στους πνεύμονες. Μελέτες διαπίστωσαν επίσης ότι ασθενείς με COVID-19 που είχαν περισσότερη klotho παρουσίασαν πιο ήπια νόσο.
- Γονίδια και δείκτες: Ένα κοινό γονιδιακό παραλλαγμένο της klotho φαίνεται να προστατεύει από αλλαγές που σχετίζονται με το Αλτσχάιμερ στον εγκέφαλο, και η απομάκρυνση της klotho σε πειραματόζωα διαταράσσει μικρά RNA μόρια που συνδέονται με τη γήρανση. Η μέτρηση της klotho στο αίμα δείχνει προοπτική ως απλό τεστ για την ανίχνευση ή την πρόβλεψη ασθενειών.
Ιική μεταφορά της klotho ενισχύει τη μακροζωία και την υγεία του εγκεφάλου
Στη μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Molecular Therapy, ειδικοί από το Πανεπιστήμιο της Βαρκελώνης χρησιμοποίησαν έναν ειδικά τροποποιημένο ιό για να μεταφέρουν την klotho στα κύτταρα των ποντικιών. Αυτός ο αβλαβής ιός μετέφερε τα βιολογικά σχέδια ώστε τα κύτταρα να παράγουν την πρωτεΐνη, επιτρέποντας στα ποντίκια να αυξήσουν τα επίπεδα της klotho για μεγάλο χρονικό διάστημα.
Ο κανόνας του 30% στο τραπέζι που βοηθά στη μακροζωία και την αντιγήρανση
Τα ποντίκια έλαβαν τον ιό μέσω δύο ενέσεων — μία σε φλέβα του σώματος και μία απευθείας στον εγκέφαλο. Αυτό επέτρεψε την παράκαμψη του φυσικού φραγμού που προστατεύει κανονικά το ζωτικό αυτό όργανο και έδωσε τη δυνατότητα στους επιστήμονες να εξετάσουν την επίδραση της klotho στον εγκέφαλο. Συνολικά, δοκιμάστηκαν τρεις ομάδες ποντικιών. Μία έλαβε τη θεραπεία στους έξι μήνες ηλικίας, μία άλλη στους δώδεκα μήνες και μία τρίτη ομάδα έξι μηνών έλαβε εικονικό φάρμακο ως ομάδα ελέγχου.
Διαπιστώθηκε ότι τα αρσενικά ποντίκια που έλαβαν την ένεση στους δώδεκα μήνες έζησαν περισσότερο (31,5 μήνες κατά μέσο όρο), δηλαδή 20% περισσότερο από την ομάδα ελέγχου που έζησε μόλις 26,3 μήνες. Κατά μέσο όρο, ένα ποντίκι ζει περίπου 12 έως 18 μήνες. Οι ερευνητές παρατήρησαν ότι τα επίπεδα klotho ήταν υψηλότερα στα ζώα που έλαβαν την ένεση στην ηλικία του ενός έτους.
Η γονιδιακή θεραπεία klotho ενισχύει δύναμη, υγεία των μυών, οστική πυκνότητα και νευρογένεση στον εγκέφαλο
Οι ερευνητές επίσης υπέβαλαν τα ποντίκια σε δοκιμές φυσικής κατάστασης και διαπίστωσαν ότι εκείνα που ανήκαν στην ομάδα θεραπείας είχαν καλύτερες επιδόσεις σε πειράματα που μέτρησαν τον συντονισμό και τη μυϊκή δύναμη. Η ανάλυση ιστών έδειξε ότι τα ποντίκια με klotho είχαν λιγότερες εσωτερικές ουλές στους μύες τους και ήταν γενικά πιο μυώδη.
Ωστόσο, τα θηλυκά ποντίκια που έλαβαν τη θεραπεία δεν παρουσίασαν την ίδια παράταση ζωής λόγω σοβαρών προβλημάτων υγείας τα οποία οι επιστήμονες είπαν ότι δεν σχετίζονται με τη θεραπεία. Παρόλα αυτά, ανέπτυξαν ισχυρότερα οστά. Η ανάλυση εγκεφαλικού ιστού έδειξε επίσης ότι τα ποντίκια και των δύο φύλων παρουσίασαν ενδείξεις δημιουργίας νέων νευρώνων στον ιππόκαμπο, μια περιοχή του εγκεφάλου που σχετίζεται στενά με τη μάθηση. Αυτό υποδηλώνει ότι η θεραπεία θα μπορούσε να καταπολεμήσει την άνοια που σχετίζεται με την ηλικία. Προς το παρόν, οι επιπτώσεις από τη χρήση της θεραπείας σε ανθρώπους παραμένουν περιορισμένες.
Προκλήσεις και προοπτικές για τη θεραπεία με klotho
Τα ποντίκια δεν είναι άνθρωποι, και πολλά φάρμακα και θεραπείες που έχουν δείξει υποσχόμενα αποτελέσματα σε τρωκτικά απέτυχαν να αναπαράγουν την ίδια επιτυχία όταν δοκιμάστηκαν σε ανθρώπους. Επίσης, αξίζει να σημειωθεί ότι πολλά από τα δείγματα ιστών που χρησιμοποιήθηκαν στην ανάλυση προήλθαν μόνο από περιορισμένο αριθμό ποντικιών, μεταξύ τριών και τεσσάρων, κάτι που μπορεί να περιορίσει την αξιοπιστία των αποτελεσμάτων.
Ωστόσο, ο Ισπανός Joan Roig-Soriano, ειδικός στη νευροεπιστήμη και συγγραφέας της νέας μελέτης, ανέφερε ότι τεχνικές που μπορούν να παρέχουν klotho σε ανθρώπους είναι ήδη διαθέσιμες. «Τώρα διαθέτουμε ιικούς φορείς που μπορούν να φτάσουν στον εγκέφαλο όταν χορηγούνται ενδοφλέβια, κάτι που θα διευκολύνει την ασφαλή μεταφορά αυτής της θεραπείας σε ανθρώπους», είπε, σύμφωνα με το Daily Malil. «Μία άλλη επιλογή θα ήταν να χορηγείται η πρωτεΐνη απευθείας ως φάρμακο αντί για τη χρήση ιικών φορέων, αλλά πρέπει ακόμη να βρούμε έναν αποτελεσματικό τρόπο χορήγησής της και να διασφαλίσουμε ότι φτάνει στα σωστά όργανα», πρόσθεσε.
Αντιγήρανση: Η αμφιλεγόμενη διατροφή που «κλειδώνει» τον χρόνο – Τι δείχνει νέα μελέτη
Προηγούμενες έρευνες έχουν δείξει ότι η klotho μπορεί να βελτιώσει τη λειτουργία του εγκεφάλου σε ηλικιωμένους πιθήκους και να γυρίσει τον χρόνο προς τα πίσω σε εγκεφάλους ποντικιών κατά δεκαετίες. Η klotho ανακαλύφθηκε αρχικά από Ιάπωνες ερευνητές, οι οποίοι διαπίστωσαν ότι η ποσότητα που παράγεται από τα ποντίκια μπορεί να επηρεάσει τη διάρκεια ζωής τους.
Πηγές: Daily Mail, Cell, BMC, NIH, ScienceDirect, Nature, PMC, MDPI, PubMed