Αυξανόμενος είναι ο αριθμός ερευνών που δείχνει ότι το έντερο μπορεί να κρύβει σημαντικές ενδείξεις για την υγεία του εγκεφάλου, πολύ πριν ξεκινήσουν τα πιο αναγνωρίσιμα συμπτώματα της γνωστικής έκπτωσης. Οι επιστήμονες πλέον πιστεύουν ότι κοινά πεπτικά προβλήματα θα μπορούσαν να σχετίζονται με αυξημένο κίνδυνο για Αλτσχάιμερ και Πάρκινσον πολλά χρόνια νωρίτερα.
Είναι υγιές το έντερο σας; Ποιο είναι το σιωπηλό σύμπτωμα που μπορεί να αποκαλύπτει πρόβλημα
Άνοια και Πάρκινσον: Η υγεία του εντέρου μπορεί να σχετίζεται με πρώιμες ενδείξεις νευροεκφυλιστικών νοσημάτων
Αυξανόμενος αριθμός ερευνών δείχνει ότι το έντερο μπορεί να κρύβει σημαντικές ενδείξεις για την υγεία του εγκεφάλου, πολύ πριν ξεκινήσει η απώλεια μνήμης και οι τρόμοι (τρέμουλο). Οι επιστήμονες πλέον πιστεύουν ότι κοινά πεπτικά προβλήματα θα μπορούσαν να σχετίζονται με αυξημένο κίνδυνο για Αλτσχάιμερ ή Πάρκινσον πολλά χρόνια πριν την κλασική συμπτωματολογία, ανοίγοντας έτσι τον δρόμο για πιο πρώιμη διάγνωση και έγκαιρη παρέμβαση.
Πιθανές πρώιμες ενδείξεις για Αλτσχάιμερ και Πάρκινσον μπορεί να βρίσκονται στο έντερο – όχι στον εγκέφαλο
Σύμφωνα με νέα έρευνα, το «κλειδί» για την ανίχνευση νευροεκφυλιστικών παθήσεων όπως το Αλτσχάιμερ και η νόσος Πάρκινσον μπορεί να βρίσκεται στο έντερο και όχι στον εγκέφαλο. Οι επιστήμονες έχουν παρατηρήσει ότι άτομα με πεπτικά προβλήματα όπως ανεπάρκειες σε βιταμίνες, φλεγμονές στο έντερο ή μεταβολικά προβλήματα όπως ο διαβήτης, είναι πιο πιθανό να αναπτύξουν απώλεια μνήμης και γνωστική έκπτωση που συνδέονται με αυτές τις παθήσεις.
Δεδομένου ότι η νόσος Αλτσχάιμερ – η πιο κοινή αιτία άνοιας – δεν μπορεί ακόμη να θεραπευτεί, η έγκαιρη διάγνωση είναι σημαντική, καθώς έγκαιρες θεραπείες μπορούν να βοηθήσουν στη διαχείριση των συμπτωμάτων και στην επιβράδυνση της εξέλιξης της νόσου.
Πώς επηρεάζει η υγεία του εντέρου τον εγκέφαλο; Πώς σχετίζεται με Αλτσχάιμερ και άνοια;
Σύμφωνα με μελέτη του 2024 με τίτλο «Exploring the effect of gut microbiome on Alzheimer’s disease», τα βακτήρια στο έντερο μπορούν να παράγουν πρωτεΐνες που ενεργοποιούν το ανοσοποιητικό σύστημα και οδηγούν σε επιβλαβή συσσώρευση αμυλοειδούς στον εγκέφαλο – βασικό χαρακτηριστικό της νόσου Αλτσχάιμερ. Η μελέτη τονίζει επίσης ότι τα προβιοτικά και τα υγιή βακτήρια του εντέρου μπορεί να βοηθούν στην προστασία της εγκεφαλικής λειτουργίας και ενδεχομένως να αποτελέσουν μέρος μελλοντικών θεραπειών.
Ιδιοπαθή φλεγμονώδη νοσήματα του εντέρου: Τι αλλάζει στη θεραπεία για Νόσο Crohn και ελκώδη κολίτιδα
Άλλες πρόσφατες μελέτες δείχνουν ότι η εντερική υγεία παίζει μεγάλο ρόλο στη λειτουργία του εγκεφάλου και μπορεί να επηρεάσει τον κίνδυνο για Αλτσχάιμερ και άνοια. Το έντερο και ο εγκέφαλος επικοινωνούν μέσω του άξονα εντέρου-εγκεφάλου και προβλήματα στο έντερο μπορούν να προκαλέσουν φλεγμονή, επιβλαβείς μεταβολίτες και αλλαγές στα χολικά οξέα που βλάπτουν τη μνήμη και τη σκέψη. Στην αντίπερα όχθη, τα προβιοτικά και η ισορροπία στο έντερο μπορεί να βοηθούν στην προστασία του εγκεφάλου.
- Χολικά οξέα: Οι αλλαγές στον μεταβολισμό των χολικών οξέων συνδέονται με απώλεια μνήμης – η παρεμπόδισή τους βελτίωσε τη γνωστική λειτουργία σε μελέτες σε ζώα.
- Προβιοτικά: Τα προβιοτικά μπορεί να βελτιώσουν τη μνήμη, την προσοχή και τη συνολική γνωστική λειτουργία σε άτομα με ήπια γνωστική έκπτωση ή Αλτσχάιμερ.
- Δυσβίωση του εντέρου: Ένα ανθυγιεινό μικροβίωμα μπορεί να απελευθερώσει τοξίνες στον οργανισμό, να προκαλέσει φλεγμονή στον εγκέφαλο και να αυξήσει τον κίνδυνο για άνοια.
Οι εντερικές διαταραχές συνδέονται ισχυρά με αυξημένο κίνδυνο για Αλτσχάιμερ και Πάρκινσον
«Η κατανόηση της σύνδεσης μεταξύ διαταραχών του άξονα εντέρου-εγκεφάλου και της νευροεκφύλισης μπορεί να προσφέρει χρήσιμες γνώσεις για θεραπευτικές παρεμβάσεις, με σημαντικές επιπτώσεις στην πρόληψη και την ασθένεια», ανέφεραν οι ερευνητές στην έρευνά τους που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Science Advances.
Στη μελέτη, οι ειδικοί πραγματοποίησαν τη μεγαλύτερη μέχρι σήμερα ανάλυση βάσης βιολογικών δεδομένων για να αξιολογήσουν το πώς οι διαταραχές που επηρεάζουν τη σύνδεση εντέρου-εγκεφάλου επηρεάζουν τον κίνδυνο για Αλτσχάιμερ και Πάρκινσον.
Οι ερευνητές εντόπισαν 155 διαγνώσεις που σχετίζονται με εντερικές και μεταβολικές διαταραχές και διαπίστωσαν ότι μια σειρά από θρεπτικά και πεπτικά προβλήματα συνδέονται με αυξημένο κίνδυνο για Αλτσχάιμερ ή/και Πάρκινσον.
Ιδιαίτερα, διαπιστώθηκε ότι άτομα με φλεγμονώδεις νόσους του εντέρου (IBD) – όπως η νόσος του Crohn ή η ελκώδης κολίτιδα – γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση, διαβήτη ή σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου (IBS) είχαν μεγαλύτερες πιθανότητες να εμφανίσουν Αλτσχάιμερ αργότερα στη ζωή τους.
Παρομοίως, όσον αφορά τη νόσο Πάρκινσον, τα άτομα με πεπτικά προβλήματα όπως το IBS, ορμονικά προβλήματα του παγκρέατος – όπως αυτά που παρατηρούνται στον διαβήτη – ή ανεπάρκεια βιταμίνης Β, βρέθηκε ότι είχαν αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης της νόσου.
Σύμφωνα με ξεχωριστή ανάλυση από το Parkinson’s Foundation, τα πεπτικά προβλήματα είναι από τα πιο κοινά συμπτώματα της νόσου Πάρκινσον, με τη δυσκοιλιότητα να επηρεάζει έως και το 70% των ασθενών. Το συγκεκριμένο σύμπτωμα, λένε οι ειδικοί, συχνά ξεκινά πριν την εμφάνιση χαρακτηριστικών κινητικών καθυστερήσεων και άλλων πρώιμων σημείων της νόσου. Οι ερευνητές κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι αυτοί οι παράγοντες κινδύνου μπορεί να εμφανίζονται έως και 15 χρόνια πριν την έναρξη των συμπτωμάτων.
«Η ικανότητα πρόβλεψης του κινδύνου με υψηλή ακρίβεια χρησιμοποιώντας αυτούς τους βιοδείκτες αναδεικνύει τη δυνατότητα για πρώιμη διάγνωση, εξατομικευμένη ιατρική και καλύτερα στοχευμένες παρεμβάσεις», πρόσθεσαν.
«Είμαι γαστρεντερολόγος – Αυτά είναι τα 5 σημάδια που δείχνουν ότι έχετε πρόβλημα στο έντερο»
Ωστόσο, οι ερευνητές σημείωσαν ότι οι παράλληλες διαγνώσεις για παθήσεις που επηρεάζουν τη σύνδεση εντέρου-εγκεφάλου δεν φαίνεται να επηρεάζουν την προβλεψιμότητα για Αλτσχάιμερ ή Πάρκινσον όσο άλλες μεταβλητές όπως η γενετική. Αυτό συμβαίνει τη στιγμή που μελέτες δείχνουν ότι οι νόσοι Πάρκινσον και Αλτσχάιμερ βρίσκονται σε άνοδο – με περισσότερα από 400 εκατομμύρια άτομα παγκοσμίως να θεωρείται ότι επηρεάζονται.
Πηγές: Daily Mail, Science Advances, PubMed, ResearchGate, BMC Journal of Health, Population and Nutrition, PLOS One, Frontiers, LWW Neural Regeneration Research, ScienceDirect