Η ομάδα αίματος μπορεί να αυξάνει τον κίνδυνο για ορισμένες ασθένειες. Μεγάλη μελέτη δείχνει ότι ορισμένες ομάδες αίματος συνδέονται με υψηλότερη πιθανότητα για πρόωρο εγκεφαλικό. Ποιοι έχουν αυξημένο και ποιοι μειωμένο κίνδυνο;
Κοινό εμβόλιο μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο για άνοια, καρδιακό και εγκεφαλικό – Ποιοι να το κάνουν
Νέα έρευνα συνδέει την ομάδα αίματος με αυξημένο κίνδυνο για εγκεφαλικό
Έρευνες δείχνουν έναν απροσδόκητο σύνδεσμο μεταξύ της ομάδας αίματος και του κινδύνου πρόωρου εγκεφαλικού, αποκαλύπτοντας ότι άτομα με συγκεκριμένο υπότυπο αντιμετωπίζουν αυξημένη πιθανότητα να πάθουν εγκεφαλικό πριν την ηλικία των 60 ετών. Η έρευνα που δημοσιεύθηκε το 2022 ενισχύει την κατανόηση μας για το πώς μικρές γενετικές διαφορές –εντός των γνωστών ομάδων αίματος Α, Β, ΑΒ και Ο– μπορούν να επηρεάσουν την υγεία.
Ακόμη και μέσα στις κύριες ομάδες αίματος, οι μεταλλάξεις στα εμπλεκόμενα γονίδια μπορούν να δημιουργήσουν μικρές αλλά σημαντικές παραλλαγές. Στη συγκεκριμένη μελέτη, οι ερευνητές ανέλυσαν δεδομένα από 48 γενετικές μελέτες, που κάλυπταν περίπου 17.000 ασθενείς με εγκεφαλικό και 600.000 άτομα χωρίς εγκεφαλικό, ηλικίας 18–59 ετών, και διαπίστωσαν ότι ένα γονίδιο σχετίζεται σαφώς με την εμφάνιση πρόωρου εγκεφαλικού.
Μια γενετική ανάλυση ευρέος φάσματος εντόπισε επίσης δύο γενετικές θέσεις που σχετίζονται με τον κίνδυνο εγκεφαλικού, με τη μία από αυτές να συμπίπτει με την περιοχή όπου βρίσκονται τα γονίδια ομάδας αίματος.
Μπορεί η ομάδα αίματος να αυξήσει τον κίνδυνο για ορισμένες ασθένειες;
Ναι — πρόσφατες έρευνες δείχνουν ότι η ομάδα αίματος μπορεί να επηρεάζει μέτρια τον κίνδυνο εμφάνισης ορισμένων ασθενειών, κυρίως μέσω επιδράσεων στην πηκτικότητα, την ανοσία και την ευαισθησία σε λοιμώξεις.
Σύμφωνα με μελέτη του 2022 «Interrelation of Blood Type, Character, and Diseases», διαφορετικές ομάδες αίματος ενδέχεται να επηρεάζουν την πιθανότητα εμφάνισης συγκεκριμένων παθήσεων. Η μελέτη αναφέρει ότι τα άτομα με ομάδες αίματος εκτός της Ο φαίνεται να είναι πιο επιρρεπή σε καρδιακές παθήσεις, καρκίνο και κάποιες λοιμώξεις — αν και οι ακριβείς λόγοι παραμένουν ασαφείς.
Οι συσχετίσεις αυτές δεν είναι απόλυτες και ο τρόπος ζωής και άλλοι γενετικοί παράγοντες παραμένουν πολύ πιο σημαντικοί, αλλά ορισμένοι από τους ισχυρότερους δεσμούς που βρέθηκαν σε πρόσφατες μελέτες είναι οι εξής:
- COVID-19: Οι ομάδες εκτός της Ο και οι Rh+ δείχνουν ελαφρώς αυξημένο κίνδυνο μόλυνσης, ενώ η ομάδα O φαίνεται να προσφέρει κάποια προστασία.
- Θρόμβωση και πήξη του αίματος: Οι ομάδες αίματος εκτός της Ο (δηλαδή οι Α, Β, ΑΒ) έχουν υψηλότερα επίπεδα παράγοντα von Willebrand και αυξημένο κίνδυνο πήξης, ενώ η ομάδα Ο έχει μικρότερο κίνδυνο πήξης αλλά μεγαλύτερη τάση για αιμορραγία.
- Γνωστική έκπτωση: Οι ομάδες ΑΒ και άλλες ομάδες αίματος εκτός της Ο, συσχετίζονται με αυξημένο κίνδυνο μέσω αγγειακών μηχανισμών.
- Καρκίνοι και αιματολογικά νεοπλάσματα: Η ομάδα αίματος ABO μπορεί να επηρεάσει τον κίνδυνο ορισμένων καρκίνων, π.χ. γαστρικού, παγκρεατικού και ορισμένων αιματολογικών.
Ομάδα αίματος A και ο κίνδυνος για πρόωρο εγκεφαλικό
Μια δεύτερη ανάλυση των γονιδίων ομάδας αίματος έδειξε ότι τα άτομα με παραλλαγή της ομάδας A είχαν 16% υψηλότερη πιθανότητα να υποστούν εγκεφαλικό πριν από τα 60 τους χρόνια, σε σύγκριση με άλλες ομάδες αίματος, ενώ όσοι είχαν το γονίδιο O1 εμφάνισαν 12% χαμηλότερο κίνδυνο. Οι ερευνητές τόνισαν ότι αυτός ο επιπλέον κίνδυνος για τους φορείς της ομάδας Α είναι μικρός, υπογραμμίζοντας ότι δεν υπάρχει ανάγκη για επιπλέον εξετάσεις ή εγρήγορση για αυτή την ομάδα.
«Ακόμη δεν γνωρίζουμε γιατί η ομάδα αίματος A αυξάνει τον κίνδυνο», δήλωσε σύμφωνα με το Science Alert ο κύριος συγγραφέας και αγγειακός νευρολόγος Steven Kittner από το Πανεπιστήμιο του Maryland. «Αλλά πιθανόν έχει να κάνει με παράγοντες που επηρεάζουν την πήξη του αίματος, όπως τα αιμοπετάλια και τα κύτταρα που επενδύουν τα αιμοφόρα αγγεία, καθώς και με άλλες πρωτεΐνες του κυκλοφορικού — όλα τα παραπάνω παίζουν ρόλο στην ανάπτυξη θρόμβων».
Αν και τα αποτελέσματα δείχνουν ότι η ομάδα αίματος μπορεί να επηρεάζει τον κίνδυνο εγκεφαλικού σε νεαρότερες ηλικίες, το πλαίσιο είναι σημαντικό: στις ΗΠΑ, σχεδόν 800.000 άνθρωποι παθαίνουν εγκεφαλικό κάθε χρόνο, και περίπου τα τρία τέταρτα αυτών συμβαίνουν σε άτομα άνω των 65 ετών, με τον κίνδυνο να διπλασιάζεται κάθε δεκαετία μετά τα 55. Στην Ελλάδα, τα δεδομένα διαφέρουν. Μελέτες εκτιμούν ότι 261-319 άτομα ανά 100.000 πληθυσμού παθαίνουν εγκεφαλικό ανά έτος.
Σημαντικό είναι επίσης το γεγονός ότι το δείγμα της μελέτης προερχόταν από τη Βόρεια Αμερική, την Ευρώπη, την Ιαπωνία, το Πακιστάν και την Αυστραλία, με μόνο το 35% των συμμετεχόντων να έχουν μη-ευρωπαϊκή καταγωγή — κάτι που απαιτεί μελλοντική έρευνα με πιο ποικιλόμορφα πληθυσμιακά δείγματα για να διευκρινιστούν τα ευρήματα.
Πρόωροι και όψιμοι μηχανισμοί εγκεφαλικού – Ποιος ο ρόλος της ομάδας αίματος
«Χρειαζόμαστε σαφώς περισσότερες μελέτες παρακολούθησης για να αποσαφηνίσουμε τους μηχανισμούς του αυξημένου κινδύνου εγκεφαλικού», δήλωσε ο Steven Kittner. Όταν συγκρίθηκαν ασθενείς με εγκεφαλικό κάτω των 60 ετών με εκείνους άνω των 60, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι ο αυξημένος κίνδυνος για την ομάδα αίματος Α δεν υπήρχε στα όψιμα εγκεφαλικά, κάτι που υποδηλώνει ότι τα πρόωρα εγκεφαλικά ίσως εμπλέκουν διαφορετικούς μηχανισμούς από εκείνους των μεγαλύτερων ενηλίκων.
Χρησιμοποιώντας δεδομένα από 9.300 ασθενείς άνω των 60 ετών και 25.000 άτομα ως ομάδα ελέγχου, η μελέτη έδειξε ότι τα εγκεφαλικά σε νεότερες ηλικίες σχετίζονται λιγότερο με την αθηροσκλήρωση (συσσώρευση λίπους στις αρτηρίες) και περισσότερο με τον σχηματισμό θρόμβων.
Έχετε υψηλή αρτηριακή πίεση; Δείτε πώς μπορείτε να μειώσετε τον κίνδυνο εμφράγματος και εγκεφαλικού
Επιπλέον, αποκαλύφθηκε ότι τα άτομα με ομάδα αίματος Β είχαν περίπου 11% υψηλότερο κίνδυνο εγκεφαλικού σε οποιαδήποτε ηλικία. Προηγούμενες έρευνες έχουν συνδέσει την περιοχή ABO — την γενετική περιοχή που κωδικοποιεί την ομάδα αίματος — με ασβεστοποίηση των στεφανιαίων αρτηριών, καρδιακή προσβολή και ελαφρώς αυξημένο κίνδυνο φλεβικής θρόμβωσης.
Πηγές: ScienceAlert, Neurology Journals, BMC Infectious Diseases, ASH Publications Blood, PMC, Frontiers, ResearchGate