Δεν υπάρχει προς το παρόν ειδική θεραπεία ή εγκεκριμένο εμβόλιο για τον ιό του Δυτικού Νείλου. Το σημαντικότερο μέτρο είναι η πρόληψη.
Σοβαρές επιδημίες σε χώρες της Ευρώπης όπως και στη χώρα μας, στις ΗΠΑ τη Βόρεια Αφρική και τη Μέση Ανατολή, με χιλιάδες περιστατικά και αρκετούς θανάτους, έχει προκαλέσει ο ιός του Δυτικού Νείλου.
Το έγκριτο περιοδικό JAMA, παρουσιάζει μία βραχεία ανασκόπηση για τον ιό του Δυτικού Νείλου, που αποτελεί τη συχνότερη αιτία νόσησης από ιούς που μεταφέρονται με κουνούπια.
Η Καθηγήτρια Θεραπευτικής – Επιδημιολογίας – Προληπτικής Ιατρικής, Παθολόγος Θεοδώρα Ψαλτοπούλου και η Βιολόγος Αλεξάνδρα Σταυροπούλου (Θεραπευτική Κλινική Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ, Νοσοκομείο Αλεξάνδρα), αναφέρουν ότι το μεγαλύτερο ποσοστό των ανθρώπων που μολύνονται – περίπου 80% – δεν εμφανίζει καθόλου συμπτώματα.
Τα συμπτώματα που προκαλεί ο ιός του Δυτικού Νείλου
Περίπου ένας στους πέντε θα παρουσιάσει ήπια συμπτώματα όπως πυρετό, πονοκέφαλο, κόπωση, μυϊκούς πόνους ή ναυτία.
Πολύ μικρό ποσοστό, λιγότερο από 1%, θα εμφανίσει σοβαρές επιπλοκές που επηρεάζουν τον εγκέφαλο ή το νευρικό σύστημα, όπως εγκεφαλίτιδα, μηνιγγίτιδα ή οξεία χαλαρή παράλυση.
Τα άτομα τρίτης και τέταρτης ηλικίας, καθώς και όσοι έχουν εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα διατρέχουν σημαντικά αυξημένο κίνδυνο να παρουσιάσουν σοβαρές μορφές της νόσου και, σε ορισμένες περιπτώσεις, να καταλήξουν.
Το σημαντικότερο μέτρο είναι η πρόληψη
Δεν υπάρχει προς το παρόν ειδική θεραπεία ή εγκεκριμένο εμβόλιο για τον ιό του Δυτικού Νείλου. Η αντιμετώπιση βασίζεται στη φροντίδα των συμπτωμάτων και την υποστήριξη του οργανισμού. Επομένως, το σημαντικότερο μέτρο είναι η πρόληψη. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να αποφεύγουμε τα τσιμπήματα, ιδιαίτερα τους καλοκαιρινούς και φθινοπωρινούς μήνες, όταν ο ιός κυκλοφορεί περισσότερο.
Η χρήση εντομοαπωθητικών, τα μακρυμάνικα ρούχα, η απομάκρυνση των στάσιμων νερών από αυλές και μπαλκόνια και η συμμετοχή σε προγράμματα καταπολέμησης κουνουπιών από τους δήμους είναι μερικοί από τους βασικούς τρόπους προστασίας.
Η επιτήρηση του ιού και η έγκαιρη διάγνωση είναι επίσης κρίσιμες, ιδιαίτερα για τα άτομα που εμφανίζουν πυρετό ή νευρολογικά συμπτώματα μέσα στο καλοκαίρι. Οι γιατροί συστήνουν ειδικές εξετάσεις αίματος και εγκεφαλονωτιαίου υγρού για την ανίχνευση του ιού. Σε άτομα με σοβαρή ανοσοκαταστολή μπορεί να χρειαστούν πιο εξειδικευμένες διαγνωστικές μέθοδοι.
Δεν μεταδίδεται από άτομο σε άτομο. Αν και τα περισσότερα περιστατικά είναι ήπια, ένα σημαντικό ποσοστό των ασθενών που νοσηλεύονται χρειάζεται μακροχρόνια αποκατάσταση, ενώ αρκετοί εμφανίζουν χρόνιες συνέπειες όπως κόπωση, αδυναμία ή διαταραχές μνήμης και διάθεσης.
Ο ιός του Δυτικού Νείλου έχει πια εγκατασταθεί σε πολλές περιοχές του κόσμου και αποτελεί μια υπαρκτή απειλή, ιδιαίτερα για τις ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού. Η ενημέρωση και η ατομική εγρήγορση, μέσω της πρόληψης και της έγκαιρης αντιμετώπισης, είναι τα ισχυρότερα μέσα που διαθέτουμε μέχρι να υπάρξει αποτελεσματική θεραπεία ή εμβόλιο.
Τι γίνεται στην Ελλάδα
Η εμφάνιση περιστατικών λοίμωξης από τον ιό, σε ετήσια σχεδόν βάση από το 2010 και μετά, υποδηλώνει ότι ο ιός του Δυτικού Νείλου έχει εγκατασταθεί και στη χώρα μας, όπως και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες.
Ως εκ τούτου, θεωρούνταν πιθανή και αναμενόμενη η επανεμφάνιση περιστατικών και κατά την τρέχουσα περίοδο 2025, κατά την περίοδο κυκλοφορίας των κουνουπιών, τόσο σε γνωστές όσο και -πιθανά- σε νέες περιοχές.
Ιός του Δυτικού Νείλου-35 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους το 2024- Προφυλαχθείτε από τα κουνούπια
Ο ΕΟΔΥ είχε ήδη ενημερώσει τους επαγγελματίες υγείας πανελλαδικά για την ανάγκη εγρήγορσής τους για την έγκαιρη διάγνωση περιστατικών, καθώς και το κοινό σχετικά με την αναμενόμενη επανεμφάνιση περιστατικών στη χώρα μας κατά την τρέχουσα περίοδο κυκλοφορίας των κουνουπιών και τα συνιστώμενα μέτρα προστασίας.
Την περίοδο 2025, μέχρι τις 16/07/2025, έχουν καταγραφεί και διερευνηθεί κρούσματα λοίμωξης από τον ιό του Δυτικού Νείλου στην Ελλάδα σε τρεις Δήμους της χώρας, σε τρεις Περιφερειακές Ενότητες, και συγκεκριμένα στις Περιφερειακές Ενότητες: Δυτικής Αττικής, Πειραιώς και Νήσων.
Θεωρείται πιθανή και αναμενόμενη η διάγνωση περαιτέρω κρουσμάτων το ερχόμενο διάστημα.
Η επιδημιολογική επιτήρηση της νόσου, η έγκαιρη εφαρμογή κατάλληλων ολοκληρωμένων προγραμμάτων καταπολέμησης κουνουπιών και η λήψη μέτρων ατομικής προστασίας από τα κουνούπια αποτελούν τα πλέον ενδεδειγμένα μέτρα για τον έλεγχο της νόσου.
Στο πλαίσιο αυτό, κρίνεται αναγκαία αφενός η εγρήγορση των επαγγελματιών υγείας και αφετέρου η συνεχιζόμενη εγρήγορση των τοπικών και εθνικών αρχών.
Ο ΕΟΔΥ διενεργεί ενισχυμένη επιδημιολογική επιτήρηση της νόσου, διερευνά άμεσα τα περιστατικά, και βρίσκεται σε συνεχή επικοινωνία και συνεργασία με τις αρμόδιες εθνικές, περιφερειακές και τοπικές αρχές, με στόχο την έγκαιρη εφαρμογή στοχευμένων μέτρων απόκρισης και πρόληψης.
Καθώς η επιδημιολογία του ιού καθορίζεται από πολλούς παράγοντες, οι περιοχές κυκλοφορίας του ιού και οι πιθανές περιοχές καταγραφής κρουσμάτων σε κάθε περίοδο μετάδοσης δεν μπορούν να προβλεφθούν με ασφάλεια. Ως εκ τούτου, ο ΕΟΔΥ συνιστά την τήρηση ατομικών μέτρων προστασίας από τα κουνούπια, σε όλη την επικράτεια, καθόλη την περίοδο κυκλοφορίας των κουνουπιών.