«90-70-90 έως το 2030»: Το φιλόδοξο σχέδιο του ΠΟΥ για να εξαλειφθεί ο Καρκίνος του Τραχήλου της Μήτρας. Η Ελλάδα δεν αναμένεται να πετύχει 90% εμβολιαστική κάλυψη μέχρι το 2030.
Ο φετινός εορτασμός της Παγκόσμιας Ημέρας Εξάλειψης του Καρκίνου του Τραχήλου της Μήτρας (17 Νοεμβρίου) έχει θέμα «Δράση Τώρα: Εξάλειψη του Καρκίνου του Τραχήλου της Μήτρας» και καλεί για ενωμένη και αποφασιστική δράση ώστε να επιτευχθούν οι στόχοι 90-70-90 έως το 2030:
- 90% των κοριτσιών να εμβολιάζονται κατά του HPV έως τα 15 έτη.
- 70% των γυναικών να υποβάλλονται σε έλεγχο με τεστ υψηλής απόδοσης μέχρι την ηλικία των 35 ετών και ξανά στα 45.
- 90% των γυναικών με παθήσεις του τραχήλου να λαμβάνουν θεραπεία.
Η εξάλειψη είναι εφικτή αν δράσουμε τώρα, μαζί- διασφαλίζοντας ότι κάθε κορίτσι προστατεύεται μέσω του εμβολιασμού κατά του HPV και κάθε γυναίκα έχει πρόσβαση σε πρόληψη, έλεγχο και φροντίδα, τονίζει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας με αφορμή τη σημερινή Ημέρα. Η επέτειος βασίζεται σε ένα παγκόσμιο κίνημα που ξεκίνησε στις 17 Νοεμβρίου 2020, όταν 194 χώρες δεσμεύτηκαν να εξαλείψουν τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας και ο ΠΟΥ παρουσίασε μια ολοκληρωμένη στρατηγική για την επιτάχυνση αυτής της προσπάθειας.
Ο τέταρτος πιο συχνός καρκίνος στις γυναίκες
Ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας είναι ο τέταρτος πιο συχνός καρκίνος στις γυναίκες παγκοσμίως, με περίπου 660.000 νέα κρούσματα και περίπου 350.000 θανάτους το 2022.
Τα υψηλότερα ποσοστά εμφάνισης και θνησιμότητας από καρκίνο του τραχήλου της μήτρας εμφανίζονται σε χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος. Αυτό αντανακλά σημαντικές ανισότητες που οφείλονται στην έλλειψη πρόσβασης σε εθνικό εμβολιασμό κατά του HPV, σε υπηρεσίες προσυμπτωματικού ελέγχου και θεραπείας, καθώς και σε κοινωνικοοικονομικούς παράγοντες.
Ο ιός των ανθρώπινων θηλωμάτων (HPV) είναι μια κοινή σεξουαλικά μεταδιδόμενη λοίμωξη που μπορεί να επηρεάσει το δέρμα, την περιοχή των γεννητικών οργάνων και τον λαιμό. Η ενίσχυση της ευαισθητοποίησης του κοινού, η πρόσβαση σε πληροφορίες και υπηρεσίες είναι το κλειδί για την πρόληψη και τον έλεγχο σε όλη τη διάρκεια της ζωής.
Κονδυλώματα & HPV: Πώς θα αναγνωρίσετε τα πρώτα σημάδια και τι να κάνετε
Ο εμβολιασμός στην ηλικία των 9-14 ετών είναι ένας εξαιρετικά αποτελεσματικός τρόπος πρόληψης της λοίμωξης από τον ιό HPV, του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας και άλλων μορφών καρκίνου που σχετίζονται με τον HPV, τονίζει ο ΠΟΥ.
Από το 2023, υπάρχουν 6 εμβόλια κατά του HPV διαθέσιμα παγκοσμίως. Σύμφωνα με τον ΠΟΥ κατά προτεραιότητα, τα εμβόλια κατά του HPV θα πρέπει να χορηγούνται σε όλα τα κορίτσια ηλικίας 9-14 ετών, πριν γίνουν σεξουαλικά ενεργά. Ορισμένες χώρες έχουν επίσης επιλέξει να εμβολιάζουν και τα αγόρια για να μειώσουν περαιτέρω την επικράτηση του HPV στην κοινότητα και να αποτρέψουν τους καρκίνους στους άνδρες που προκαλούνται από τον HPV.
Σύμφωνα με έρευνα που δημοσιεύθηκε τον Ιούνιο του 2025 η παγκόσμια εμβολιαστική κάλυψη έναντι του HPV παραμένει σημαντικά χαμηλότερη από τον στόχο του 90%.
HPV στην Ευρώπη και στην Ελλάδα
Στην ευρωπαϊκή περιφέρεια του ΠΟΥ, με στοιχεία του 2020 το φορτίο του HPV:
- 66.821 νέες διαγνώσεις και 30.608 θάνατοι
- 10,1 κρούσματα ανά 100.000 γυναίκες
- 3,8 θάνατοι ανά 100.000 γυναίκες
HPV: Ένας καρκίνος που μπορεί να προληφθεί μέσω εμβολιασμού
Στην Ελλάδα, κάθε χρόνο καταγράφονται περίπου 1.100 νέα περιστατικά και 443 θάνατοι από HPV-σχετιζόμενους καρκίνους στη χώρα μας. Δηλαδή σχεδόν 3 νέες διαγνώσεις και >1 θάνατος την ημέρα.
Με βάση ανάλυση δεδομένων της ΗΔΙΚΑ αναφορικά με τα συνταγογραφούμενα εμβόλια έναντι του HPV για την περίοδο 2017-2021, η μέση εμβολιαστική κάλυψη στα κορίτσια εκτιμάται στο 55,4% για τις ηλικίες 11-18, και στο 43,8% για τις ηλικίες 11-14.
Τι ισχύει στην Ελλάδα
- για αγόρια και κορίτσια στην ηλικία 9–11 ετών. Εμβολιασμός αναπλήρωσης από 12 έως 18 ετών17. Ο εμβολιασμός αναπλήρωσης για ηλικίες 15-18 ετών, αποζημιώνεται μέχρι και 31/12/2026.
- εμβολιασμός ομάδων αυξημένου κινδύνου 19 – 45 ετών.
- επιπλέον, μέσω του Προγράμματος «ΠΡΟΛΑΜΒΑΝΩ» προσφέρονται δωρεάν προληπτικές εξετάσεις σε όλες τις γυναίκες από 21 έως 65 ετών που δεν έχουν διαγνωσθεί με ΚΤΜ, διαθέτουν ΑΜΚΑ, είτε είναι ασφαλισμένες, είτε ανασφάλιστες.
Η Ελλάδα δεν αναμένεται να πετύχει τον στόχο του 90% εμβολιαστικής κάλυψης μέχρι το 2030, όπως προτείνει ο ΠΟΥ.
Σύμφωνα με μοντέλο η εξάλειψη στην Ελλάδα μπορεί να επιτευχθεί έως το 2047, αν:
- η εμβολιαστική κάλυψη φτάσει το 90% εντός πενταετίας,
και η συμμετοχή στον προσυμπτωματικό έλεγχο (τεστ ΠΑΠ/HPV DNA) φτάσει το 75% έως το 2028