Απαιτείται πλέγμα οικονομικών κινήτρων, επιστημονικής υποστήριξης και διοικητικής αναδιάρθρωσης αναφέρει ο ΠΙΣ
Η ιατρική κάλυψη των νησιών και των δυσπρόσιτων περιοχών της χώρας αναδείχθηκε σε μείζον εθνικό ζήτημα κατά την Ολομέλεια των Προέδρων Ιατρικών Συλλόγων, που πραγματοποιήθηκε στις 20 Σεπτεμβρίου 2025 στη Ρόδο.
Στο επίκεντρο βρέθηκαν τα κίνητρα που πρέπει να δοθούν από την πολιτεία, προκειμένου να διασφαλιστεί ισότιμη και ποιοτική φροντίδα υγείας για τους νησιώτες και τους κατοίκους απομακρυσμένων περιοχών.
«Η ιατρική κάλυψη των νησιών του Αιγαίου συνιστά εθνικό ζήτημα στρατηγικής σημασίας. Απαιτείται ένα συνδυαστικό πλέγμα οικονομικών κινήτρων, επιστημονικής υποστήριξης και διοικητικής αναδιάρθρωσης. Μόνον έτσι θα εξασφαλιστεί ισότιμη και ποιοτική φροντίδα υγείας στους νησιώτες». Αυτό ήταν το βασικό συμπέρασμα της Ολομέλειας των Προέδρων Ιατρικών Συλλόγων.
Ο Πρόεδρος του ΠΙΣ, Αθανάσιος Εξαδάκτυλος, παρουσίασε στους συμμετέχοντες την εισήγηση για τη νησιωτικότητα σε συνάρτηση με τις υπηρεσίες υγείας. Ακολούθησε εμπεριστατωμένος διάλογος με τους εκπροσώπους των φορέων που συμμετείχαν στην Ολομέλεια, καθώς και τους προέδρους των Ιατρικών Συλλόγων όλης της χώρας.
Οι προτάσεις του ΠΙΣ για τη στελέχωση του ΕΣΥ
Όπως τονίστηκε, η γεωγραφία της νησιωτικότητας, η τουριστική ανάπτυξη και οι μεταναστευτικές ροές αυξάνουν εκθετικά τις ανάγκες. Παράλληλα, η κοινωνική και επιστημονική ανασφάλεια, αλλά και οι μεγάλες ελλείψεις σε υποδομές λειτουργούν αποτρεπτικά για την επιλογή εργασίας στην παραμεθόριο.
«Η υποστελέχωση είναι δραματική. Η λειτουργία πολλών δομών υγείας Νοσοκομείων και Κέντρων Υγείας σε άγονες περιοχές της νησιωτικής χώρας είναι οριακή, λόγω και της σοβαρής έλλειψης ιατρικού προσωπικού και επιβάλλεται να επικαιροποιηθούν τα κίνητρα για την στελέχωσή τους», ανέφεραν οι ομιλητές.
Σημείωσαν ότι η οργάνωση και στελέχωση των υπηρεσιών υγείας στις νησιωτικές και δυσπρόσιτες περιοχές αποτελεί πάντα ένα διαρκές και ιδιαίτερο πρόβλημα για τα συστήματα υγείας. Η τελευταία αναθεώρηση των κινήτρων έγινε τον Οκτώβριο του 2024 και έκτοτε καλύφθηκαν τα 2/3 των θέσεων ιατρών που προκηρύχτηκαν. Ο ΠΙΣ που εισηγήθηκε το σύνολο των μέτρων που υιοθετήθηκαν, εξέφρασε εξαρχής την άποψη ότι η αναπροσαρμογή του επιδόματος αγόνου είναι χαμηλή και ότι η υποχρεωτική παραμονή στις θέσεις αυτές επί 3ετια θα πρέπει να συμπληρωθεί με κίνητρα παραμονής για να ισορροπηθούν οι παρενέργειες της.
Ως γνωστόν, η χώρα μας διαθέτει την υψηλότερη αναλογία ιατρών προς πληθυσμό στην Ευρώπη. Το κύριο όμως χαρακτηριστικό παραμένει η ανισοκατανομή του ιατρικού προσωπικού, ιδιαίτερα εις βάρος των νησιωτικών περιοχών. Η ανισομέρεια αυτή επιβαρύνει σοβαρά το Εθνικό Σύστημα Υγείας και υπονομεύει την ισότιμη πρόσβαση των πολιτών στις υπηρεσίες υγείας.
ΠΙΣ: Χειρότερο ισοζύγιο προσλήψεων-αποχωρήσεων γιατρών το 2025 σε σχέση με το 2024
Σύμφωνα με στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ:
Σήμερα υπηρετούν συνολικά 68.752 ιατροί στην Ελλάδα.
Στο Βόρειο Αιγαίο, σε 12 κατοικήσιμα νησιά, υπηρετούν μόλις 769 ιατροί (1,1%).
Στο Νότιο Αιγαίο, σε 52 κατοικημένα νησιά (Δωδεκάνησα:24 νησιά- 206.831 κάτοικοι/ Κυκλάδες: 28 νησιά- 122.738 κάτοικοι), υπηρετούν 1.309ιατροί (1,9%).
Στα Ιόνια Νησιά υπηρετούν 1.038 (1,5%)
ΠΙΣ: Κίνητρα διοικητικά, οικονομικά επιστημονικά
Διοικητικές Παρεμβάσεις
Αναδιάρθρωση της κατάταξης των αγόνων νησιωτικών περιοχών και θέσπιση διαβαθμισμένων κινήτρων.
Προτείνεται η παρακάτω κατάταξη των αγόνων:
Κατηγορίες άγονων περιοχών.
- Άγονα 1 ηπειρωτικής χώρας
- Άγονα 2 ηπειρωτικής χώρας
- Νησιά 1 (διαθέτουν Νοσοκομείο)
- · Νησιά 2 (διαθέτουν Κέντρο Υγείας ή Κέντρο Υγείας- Νοσοκομείο)
- Νησιά 3 (διαθέτουν μόνο ιατρείο)
Από τα νησιά εξαιρούνται η Κρήτη και η Εύβοια.
Ανασχεδιασμός της 2ης ΥΠΕ.
Είναι δυσλειτουργικό η 2η ΥΠΕ να έχει ευθύνη τόσο για τη Δυτική Αττική και τον Πειραιά όσο και για όλα τα νησιά του Αιγαίου. Οι Υγειονομικές Περιφέρειες πρέπει να ευθυγραμμιστούν με τα όρια των Διοικητικών Περιφερειών.
Επικουρικά θα βοηθήσει ο Σχεδιασμός Υγειονομικού Χάρτη που αφορά όλη τη χώρα, με βάση τις κοινωνικές ανάγκες και τις γεωγραφικές συνθήκες καθώς και την Πιλοτική εφαρμογή καινοτόμων προγραμμάτων σε νησιά με «κλειστούς πληθυσμούς»
Σύμφωνα με τον ΠΙΣ οι θέσεις που πρόκειται να κενωθούν λόγω συνταξιοδότησης ή μετάθεσης πρέπει να προκηρύσσονται ένα έτος νωρίτερα και οι προκηρύξεις πρέπει να παραμένουν ανοικτές, έως την κάλυψη της θέσης.
Ενίσχυση της Πρωτοβάθμιας Περίθαλψης, καθώς και των Κινητών Ομάδων Υγείας (ΚΟΜΥ)
Οικονομικά Κίνητρα
Το κόστος ζωής και μετακίνησης είναι αυξημένο στα νησιά σε σχέση με την ξηρά και αυτό αφορά και το κόστος στέγασης και το κόστος σίτισης και το κόστος εισιτηρίων. Το υψηλό κόστος ζωής στα νησιά καθιστά απαραίτητα ισχυρά οικονομικά κίνητρα, ώστε να υποστηριχθεί η κάλυψη των θέσεων, τονίζει ο ΠΙΣ και προτείνει:
Επίδομα αγόνου
Η τελευταία προσαύξηση αγόνου κρίνεται ατελέσφορη (αφορά 300€ μικτά το μήνα σε όλες τις ειδικότητες και 600€ σε ορισμένες). Στον ιδρυτικό νόμο του ΕΣΥ (άρθρο 30, παράγραφος 8, νόμος 1397/1983) προβλεπόταν η σταδιακή αύξηση του μισθολογίου των γιατρών ανά έτος με κλιμάκωση από 8% ως 50% των μηνιαίων αποδοχών ανάλογα με την περιοχή και τα έτη παραμονής.
Προτείνεται Επίδομα ως εξής:
- Άγονα 1 à 20% προσαύξηση των αποδοχών.
- Άγονα 2 à 35%
- Νησιά 1 à 60%
- Νησιά 2 à 80%
- Νησιά 3 à 120%
Φορολογική ελάφρυνση εφόσον υπάρχει μόνιμη εγκατάσταση (αγορά κατοικίας, εγκατάσταση οικογένειας).
Φορολογικές ελαφρύνσεις (αφορολόγητες ή μειωμένος κατά 50% φόρος στις αποδοχές από μισθό).
- Πλήρης αποζημίωση εφημεριών χωρίς πλαφόν για ιατρούς.
- Αφορολόγητες πρόσθετες εφημερίες (οι οποίες άλλωστε πραγματοποιούνται λόγω των ιατρικών κενών).
- Κατάργηση ανώτατης οροφής (πλαφόν) εφημεριών
- Εφάπαξ «bonus εγκατάστασης» με την ανάληψη υπηρεσίας.
Στέγαση
Παροχή στέγης ή επιδόματος ικανού να εξασφαλίσει τουλάχιστον το ήμισυ της δαπάνης.
Επιπλέον επιδότηση της αγοράς στέγης σε ποσοστό 30% της αντικειμενικής αξίας του ακινήτου και άτοκη δανειοδότηση. Προϋπόθεση η παραμονή στο νοσοκομείο για 12 χρόνια. Σε περίπτωση πρόωρης αποχώρησης επιστροφή των ευεργετημάτων. Αφορά μόνο τα νησιά και περιοχές με μείωση πληθυσμού (πχ Βόρειος Έβρος).
Επίσης ο ΠΙΣ προτείνει:
- Δωρεάν αεροπορικά/ακτοπλοϊκά εισιτήρια για τον ιατρό και την οικογένεια (τουλάχιστον 3 φορές τον χρόνο).
- Επιδόματα 24ώρης διαθεσιμότητας για το νοσηλευτικό και παραϊατρικό προσωπικό.
Επιστημονικά κίνητρα
- Πρόσβαση σε βιβλιοθήκες απεριόριστη (μέσω συνδρομών των Νοσοκομείων).
- Αποζημίωση και πλήρη κάλυψη των εξόδων για 2 πανελλήνια συνέδρια κάθε χρόνο και 1 διεθνές κάθε 2 χρόνια.
- Απόσπαση για ένα μήνα κάθε έτος σε πανεπιστημιακή κλινική της ειδικότητας του για επιστημονική ενημέρωση ή σε προκαθορισμένες κλινικές του ΕΣΥ.
- Προτεραιότητα σε δωρεάν μεταπτυχιακά της ημεδαπής και έκπτωση 60% στα επι πληρωμή. Αντίστοιχη επιδότηση για μεταπτυχιακά εξωτερικού εξ’ αποστάσεως και αντίστοιχες εκπαιδευτικές άδειες.
Οικογένεια
- Συνυπηρέτηση συζύγων και συντρόφων. Προτεραιοποίηση στις προσλήψεις.
- Εισαγωγή τέκνων στα ΑΕΙ με τις ευνοϊκές ρυθμίσεις των Ελλήνων του εξωτερικού εφόσον προέρχονται από σχολεία των περιοχών. (Μόνο για νησιά μικρότερα των 20.000 κατοίκων και άγονα σε περιοχές με μείωση πληθυσμού).
- Φροντίδα για τα παιδιά των εργαζομένων στο νοσοκομείο από το νοσοκομείο.
Κατάργηση ανεξέλεγκτης δράσης ΜΚΟ
- Δημιουργία οργανωμένων ιατρικών ομάδων με σαφές πλαίσιο αδειοδότησης.
- Καθορισμός των αναγκών και οργάνωση τακτικών επισκέψεων ιατρών που θα συμπληρώνουν τον ενιαίο ηλεκτρονικό φάκελο υγείας των ασθενών.
Κέντρο Επιχειρήσεων Υγείας Νησιωτικής Ελλάδας (ΕΚΕΠΥ)
Ανάγκη για εξειδικευμένους τοπικούς συντονιστές, ώστε να αποφεύγεται η διάσπαση των ρόλων από γιατρούς δευτεροβάθμιας της Αθήνας. Με αυτόν τον τρόπο θα επιτυγχάνεται:
- Διοικητική και οικονομική αυτοτέλεια.
- Έλεγχος και συντονισμός αεροδιακομιδών.
- Δημιουργία ολοκληρωμένης τηλεϊατρικής με τα τοπικά δίκτυα Αιγαίου.
Τηλεϊατρική
Η λειτουργία τηλεϊατρικής σε νησιά αποτελεί αδήριτη ανάγκη, ώστε να μειωθούν οι αναίτιες κοστοβόρες αεροδιακομιδές και να αυξηθεί το αίσθημα ασφάλειας των κατοίκων. Η τηλεϊατρική πρέπει να λειτουργήσει με αυστηρό κανονιστικό πλαίσιο, σύμφωνα με όσα έχουν αποφασιστεί σε προηγούμενη Ολομέλεια.
Ενίσχυση ΕΚΑΒ και Αεροδιακομιδών
Υπάρχει επιτακτική ανάγκη για ενίσχυση και σταθερότητα στο ΕΚΑΒ και τις δομές επειγόντων.
- Βάσεις σε Σύρο, Ρόδο, ίδρυση στο Βόρειο Αιγαίο.
- Προκήρυξη θέσεων ιατρών (σήμερα δεν υπηρετεί κανείς στο Αιγαίο — καλύπτονται από Αθήνα).
- Σε μικρά νησιά χωρίς νοσοκομεία: τα ασθενοφόρα να υπάγονται στην ΥΠΕ και τα ΚΥ, όχι στο ΕΚΑΒ.
- Μόνιμο προσωπικό σε όλες τις βάρδιες, με ενίσχυση θερινής περιόδου.