Οι σύλλογοι ασθενών ζητούν να διαφυλαχθεί ο εθελοντικός χαρακτήρας της αιμοδοσίας. Προειδοποιούν ότι η συλλογή πλάσματος με ιδιωτικά κριτήρια υπονομεύει τη δημόσια αιμοδοσία.
Αντιδράσεις στον χώρο των ασθενών προκαλούν οι πρόσφατες αναφορές σχετικά με τη δυνατότητα συλλογής πλάσματος αίματος στην Ελλάδα στο πλαίσιο επενδυτικών πρωτοβουλιών. Για το θέμα της συλλογής και διαχείρισης πλάσματος έχει καταθέσει προτάσεις και ο ΣΦΕΕ, ενώ το θέμα που αναμένεται να τεθεί προς συζήτηση και στο επικείμενο Συνέδριο Συλλόγων Ασθενών, έχει κινητοποιήσει συλλόγους ασθενών.
Η Ελληνική Ομοσπονδία Θαλασσαιμίας (ΕΟΘΑ) , ο Σύλλογος Πασχόντων από Μεσογειακή Αναιμία (ΠΑΣΠΑΜΑ) και ο Πανελλήνιος Σύλλογος Πασχόντων από Ανοσοανεπάρκεια «Γαλληνός» εκφράζουν την κατηγορηματική αντίθεσή τους σε οποιαδήποτε προσπάθεια εμπορευματοποίησης του ανθρώπινου αίματος και των παραγώγων του.
ΣΦΕΕ: Ανάγκη για νέο πλαίσιο συλλογής πλάσματος αίματος στην Ελλάδα
«Η αιμοδοσία είναι πράξη αλτρουισμού και κοινωνικής αλληλεγγύης, που οφείλει να παραμείνει εθελοντική και δωρεάν», τονίζουν, υπογραμμίζοντας ότι «το ανθρώπινο αίμα, υπό οποιαδήποτε μορφή —ερυθρά, αιμοπετάλια ή πλάσμα— δεν μπορεί και δεν πρέπει να αποτελεί αντικείμενο οικονομικής συναλλαγής ή κέρδους».
Η Ελληνική Ομοσπονδία Θαλασσαιμίας (ΕΟΘΑ) εκφράζει την κατηγορηματική της αντίθεση για τις θέσεις του Συνδέσμου Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων Ελλάδας (ΣΦΕΕ), τονίζοντας τα εξής: «μας προβληματίζει το γεγονός ότι αποκρύπτονται τα πραγματικά στοιχεία για τη συλλογή πλάσματος στην Ελλάδα, καθώς στο Position Paper αναφέρει ότι «η συλλογή πλάσματος για παραγωγή φαρμάκων είναι μηδενική». Σε μια χώρα που συλλέγει από εθελοντές αιμοδότες περισσότερα από 120.000 λίτρα πλάσματος ετησίως, που το Εθνικό Κέντρο Αιμοδοσίας πουλάει έναντι 3,5 εκατομμυρίων ευρώ περίπου 65.000 λίτρα πλάσματος πριν ένα μήνα (Οκτώβριο/2025), δεν πρέπει να λέγεται ότι υπάρχει αδυναμία συλλογής πλάσματος, αλλά να ζητείται η αξιοποίησή του για παραγωγή φαρμάκων».
Οι σύλλογοι προσθέτουν ότι «κάθε προσπάθεια εισαγωγής οικονομικών κινήτρων με την υιοθέτηση πρακτικών- όπως αποζημίωση για καύσιμα, βιολογική καταπόνηση, απώλεια χρόνου ή άλλες παροχές – αλλοιώνει τον εθελοντικό χαρακτήρα της δωρεάς, θέτει σοβαρά ζητήματα ασφάλειας.
Υπονομεύει τη δημόσια εμπιστοσύνη χωρίς να μπορεί να εξασφαλίσει την επάρκεια των προϊόντων πλάσματος για τους Έλληνες ασθενείς, αφού η εταιρεία που θα κλασματοποιεί το πλάσμα έχει εκ των πραγμάτων τη δυνατότητα με βάση τους κανόνες της ελεύθερης αγοράς να διαθέσει τα παραγόμενα προϊόντα όπου εκείνη επιθυμεί, όπως εξάλλου έχει συμβεί και στις ελάχιστες χώρες που το εφάρμοσαν».
Όπως καταγγέλλουν οι σύλλογοι ασθενών, «η ίδρυση κέντρων συλλογής πλάσματος, έξω από το σύστημα αιμοδοσίας, αποτελεί απειλή για την επάρκεια των λοιπών παραγώγων αίματος (ερυθρά, αιμοπετάλια) αφού ο αιμοδοτικός πληθυσμός στον οποίο απευθύνονται είναι κοινός, ενώ η απαιτούμενη συχνότητα προσφοράς, ώστε η συλλογή πλάσματος να είναι οικονομικά συμφέρουσα για το ιδιωτικό κέντρο συλλογής, είναι απαγορευτική για οποιαδήποτε άλλη προσφορά (ερυθρά ή αιμοπετάλια)».
Μάλιστα η ΕΟΘΑ θεωρεί ότι το Εθνικό Κέντρο Αιμοδοσίας (ΕΚΕΑ) μπορεί να συλλέξει, να επεξεργαστεί και να διαχειριστεί σήμερα τις ποσότητες αίματος και των παραγώγων του που έχουν ανάγκη όλοι οι ασθενείς της χώρας μας, από οποιαδήποτε πάθηση, χάρη στον εκσυγχρονισμό του.
Περίπου 300.000 ασθενείς στην Ευρώπη βασίζονται σε φάρμακα που προέρχονται από ανθρώπινο πλάσμα
Τι αναφέρει ο νέος Ευρωπαϊκός Κανονισμός
Ο νέος Ευρωπαϊκός Κανονισμός 2024/1938, ο οποίος ισχύει άμεσα στην χώρα μας, για τις ουσίες ανθρώπινης προέλευσης (ΟΑΠ) αναφέρει με σαφήνεια, εκτιμώντας τους υποβόσκοντες κινδύνους:
- Ότι τα κράτη μέλη ενθαρρύνονται να ενισχύσουν τη δημιουργία δημόσιων κέντρων δωρεάς και να προωθήσουν τις εθελοντικές και μη αμειβόμενες δωρεές ΟΑΠ, συμβάλλοντας στην επίτευξη ευρωπαϊκής αυτάρκειας σε κρίσιμες ουσίες όπως το πλάσμα.
- Ότι τα κράτη μέλη καλούνται να αυξήσουν την ικανότητα συλλογής και τη βάση των δοτών, μέσα από μη κερδοσκοπικά και δημόσια προγράμματα πλασμαφαίρεσης, διασφαλίζοντας σταθερή πρόσβαση σε θεραπείες που βασίζονται σε προϊόντα από ΟΑΠ κρίσιμης σημασίας.
Τέλος επισημαίνει τον κίνδυνο τα εμπορικά συμφέροντα να υπερισχύσουν των αναγκών των ασθενών, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε ελλείψεις ή να επηρεάσει την ποιότητα και ασφάλεια των ΟΑΠ. Για τον λόγο αυτό, τα κράτη μέλη οφείλουν να λάβουν τα απαραίτητα μέτρα ώστε να περιοριστεί ο κίνδυνος ελλείψεων και να εξασφαλιστεί η συνεχής, αξιόπιστη παροχή προϊόντων που προέρχονται από ΟΑΠ κρίσιμης σημασίας.
«Σε αυτή την κατεύθυνση είναι περισσότερο από προφανές ότι η μόνη εθνική στρατηγική και πολιτική δέσμευση για την ισότιμη πρόσβαση των ασθενών στις θεραπείες τους θα πρέπει να είναι η “Στρατηγική Κατεύθυνση του Ε.ΚΕ.Α.” για την αξιοποίηση του παραγόμενου πλάσματος από το ολικό αίμα, ολοκληρώνοντας την Κεντρική Διαχείριση Αίματος, συγκεντρώνοντας με αυτό τον τρόπο σημαντικές ποσότητες και ταυτόχρονα κατάλληλης ποιότητας πλάσμα για κλασματοποίηση», αναφέρουν οι σύλλογοι ασθενών.
Καλούν την Πολιτεία να διαφυλάξει το δημόσιο και εθελοντικό χαρακτήρα της αιμοδοσίας και να απορρίψει κάθε σχέδιο ιδιωτικοποίησης της συλλογής πλάσματος.