Τι θα γινόταν αν οι βιολογικοί μηχανισμοί που προκαλούν την πολλαπλή σκλήρυνση ενεργοποιούνταν χρόνια πριν από την κλινική διάγνωση; Αυτό προτείνει μια ομάδα του Brain Institute στο Παρίσι σε μια νέα μελέτη που δημοσιεύτηκε στο Neurology.
Οι ερευνητές δείχνουν ότι, σε πληθυσμιακή κλίμακα, η συχνότητα ορισμένων κοινών διαταραχών σχετίζεται με τη διάγνωση της πολλαπλής σκλήρυνσης πέντε χρόνια αργότερα. Αυτά τα αποτελέσματα περιγράφουν μια πρόδρομη φάση της νόσου, αλλά σε αυτό το στάδιο, δεν επιτρέπουν την ανάπτυξη μιας τεχνικής έγκαιρης ανίχνευσης.
Τι είναι η πολλαπλή σκλήρυνση
Η πολλαπλή σκλήρυνση είναι μια νευρολογική ασθένεια στην οποία το ανοσοποιητικό σύστημα επιτίθεται στη μυελίνη, το προστατευτικό περίβλημα των νευρικών ινών, η οποία παίζει κρίσιμο ρόλο στη διάδοση των νευρικών ερεθισμάτων μεταξύ του εγκεφάλου και των περιφερικών οργάνων.
Στη Γαλλία, 120.000 άτομα προσβάλλονται από πολλαπλή σκλήρυνση, η διαχείριση της οποίας έχει βελτιωθεί σημαντικά τα τελευταία δέκα χρόνια. Δυστυχώς, δεν υπάρχει ακόμα καμία διαθέσιμη θεραπεία και καμία θεραπευτική λύση για το 15% των ασθενών με προοδευτική μορφή της νόσου.
«Μία από τις μεγαλύτερες δυσκολίες στην πολλαπλή σκλήρυνση είναι ότι δεν παρατηρούμε μια αυστηρή αντιστοιχία μεταξύ της σοβαρότητας των βλαβών στις νευρικές ίνες και των συμπτωμάτων των ασθενών. Αυτό περιορίζει σημαντικά την ικανότητά μας να προβλέψουμε την πορεία της νόσου», δήλωσε η καθηγήτρια Céline Louapre, νευρολόγος στο νοσοκομείο Pitié-Salpêtrière και επικεφαλής του κέντρου κλινικών ερευνών του Brain Institute.
«Η πρόκληση σήμερα είναι να εντοπιστεί η ασθένεια όσο το δυνατόν νωρίτερα, πολύ πριν οι βλάβες είναι ορατές στην μαγνητική τομογραφία, με την ελπίδα να καθυστερήσει η εμφάνιση της αναπηρίας».
Τι δείχνουν οι έρευνες για την πολλαπλή σκλήρυνση
Αρκετές μελέτες έχουν ήδη υποδείξει ότι, σε ορισμένους ασθενείς, υπήρχαν ανεπαίσθητα συμπτώματα έως και δέκα χρόνια πριν από τη διάγνωση. Αυτό που απέμεινε ήταν να ποσοτικοποιηθεί αυτό το φαινόμενο σε πληθυσμιακή κλίμακα για να οριστεί αυστηρά μια «πρόδρομη φάση» της πολλαπλής σκλήρυνσης κατά πλάκας, δηλαδή μια περίοδος κατά την οποία η ασθένεια επικρατεί διακριτικά.
Επιπλέον, η καλύτερη κατανόηση των πρώιμων συμπτωμάτων της πολλαπλής σκλήρυνσης θα μπορούσε να βοηθήσει τους ερευνητές να εντοπίσουν την ακριβή στιγμή που ξεκινά η φλεγμονώδης διαδικασία που προκαλεί βλάβες στο κεντρικό νευρικό σύστημα.
Για το σκοπό αυτό, η καθηγήτρια Céline Louapre, συνοδευόμενη από τους Octave Guinebretière και Thomas Nedelac, συνέκρινε τα δεδομένα υγείας 20.174 ασθενών με πολλαπλή σκλήρυνση, 54.790 ασθενών χωρίς πολλαπλή σκλήρυνση και 37.814 ασθενών που έπασχαν από δύο αυτοάνοσα νοσήματα που, όπως και η πολλαπλή σκλήρυνση, επηρεάζουν κυρίως γυναίκες και νεαρούς ενήλικες -συγκεκριμένα 30,47 ασθενείς με νόσο του Crohn και 7.337 με λύκο.
Χρησιμοποιώντας ανώνυμα ιατρικά αρχεία από το Δίκτυο Βελτίωσης Υγείας του Ηνωμένου Βασιλείου (THIN), η ομάδα ανέλυσε την πορεία της υγείας αυτών των ασθενών, εστιάζοντας στη συχνότητα 113 κοινών συμπτωμάτων και ασθενειών πέντε χρόνια πριν και πέντε χρόνια μετά τη διάγνωση. Μια παρόμοια περίοδος αναφοράς χρησιμοποιήθηκε για ασθενείς ελέγχου χωρίς αυτοάνοση νόσο.
Τα 5 συμπτώματα της πολλαπλής σκλήρυνσης που ανακάλυψαν οι επιστήμονες
Οι ερευνητές παρατήρησαν ότι πέντε συμπτώματα συνδέθηκαν σημαντικά με μια μεταγενέστερη διάγνωση πολλαπλής σκλήρυνσης:
- κατάθλιψη,
- σεξουαλικές διαταραχές,
- δυσκοιλιότητα,
- κυστίτιδα
- άλλες λοιμώξεις του ουροποιητικού συστήματος
«Αυτή η συσχέτιση ήταν αρκετά ισχυρή σε στατιστικό επίπεδο για να δηλώσουμε ότι αυτά είναι πρώιμα κλινικά προειδοποιητικά σημάδια, πιθανώς σχετιζόμενα με βλάβη στο νευρικό σύστημα, σε ασθενείς που αργότερα θα διαγνωστούν με πολλαπλή σκλήρυνση», εξηγεί η Δρ. Louapre. «Η υπερεκπροσώπηση αυτών των συμπτωμάτων παρέμεινε και μάλιστα αυξήθηκε τα πέντε χρόνια μετά τη διάγνωση».
Τα συμπτώματα είναι κοινά και σε άλλα αυτοάνοσα νοσήματα
Ωστόσο, αυτά τα πέντε συμπτώματα εμφανίστηκαν επίσης στην πρόδρομη φάση του λύκου και της νόσου του Crohn, πράγμα που σημαίνει ότι δεν είναι εξειδικευμένα στην πολλαπλή σκλήρυνση. Το πιο σημαντικό, είναι επίσης ευρέως διαδεδομένα σε υγιή άτομα.
«Αυτά τα σημάδια από μόνα τους δεν θα είναι αρκετά για να κάνουμε μια έγκαιρη διάγνωση, αλλά σίγουρα θα μας βοηθήσουν να κατανοήσουμε καλύτερα τους μηχανισμούς της πολλαπλής σκλήρυνσης -η οποία έχει πολλές αιτίες – και να ανασυνθέσουμε τη φυσική της ιστορία», προσθέτει. «Τέλος, αυτά τα νέα δεδομένα υποστηρίζουν την ιδέα ότι η ασθένεια ξεκινά πολύ πριν από την εμφάνιση των κλασικών νευρολογικών συμπτωμάτων».
Μόνο μια μικρή μερίδα ανθρώπων που αντιμετωπίζουν κατάθλιψη, σεξουαλικά προβλήματα, δυσκοιλιότητα και λοιμώξεις του ουροποιητικού συστήματος θα διαγνωστεί με αυτοάνοση νόσο λίγα χρόνια αργότερα. Αλλά σε πληθυσμούς με συγκεκριμένο κίνδυνο -σε ορισμένες οικογενείς μορφές πολλαπλής σκλήρυνση, για παράδειγμα- αυτά τα σημάδια θα βοηθήσουν στην έγκαιρη προειδοποίηση και ίσως οδηγήσουν σε θεραπευτική παρέμβαση.