Η παρακεταμόλη και η ιβουπροφαίνη είναι αξιόπιστα παυσίπονα που υπάρχουν σε κάθε –ή σχεδόν σε κάθε– σπίτι — όμως ο συνδυασμός τους με ορισμένα άλλα φάρμακα μπορεί να προκαλέσει αντιδράσεις. Ο Βρετανικός οργανισμός υγείας έχει εκδώσει προειδοποιήσεις για πιθανές επικίνδυνες αλληλεπιδράσεις. Ποιοι συνδυασμοί φαρμάκων είναι απαγορευτικοί και γιατί προκαλούν αιμορραγία, προβλήματα στα νεφρά και άλλες σοβαρές παρενέργειες;
Πώς η κανέλα αλληλεπιδρά με τα φάρμακα – Τι πρέπει να προσέχετε
Παρακεταμόλη και ιβουπροφαίνη: Με ποια φάρμακα αλληλεπιδρούν και ποιες οι παρενέργειες
Πολλοί στρέφονται σε κοινά παυσίπονα χωρίς συνταγή, όπως η παρακεταμόλη και η ιβουπροφαίνη, για να ανακουφιστούν από πονοκεφάλους, πόνους περιόδου, πόνους στη μέση ή συμπτώματα κρυολογήματος. Αν και αυτά τα φάρμακα είναι γενικά ασφαλή όταν χρησιμοποιούνται σωστά, το NHS προειδοποιεί ότι ο συνδυασμός τους με ορισμένα άλλα φάρμακα μπορεί να προκαλέσει σοβαρές παρενέργειες – όπως αυξημένο κίνδυνο αιμορραγίας ή προβλήματα στα νεφρά.
Αν λαμβάνετε τακτικά φάρμακα, ειδικά για την αρτηριακή πίεση, τις θρομβώσεις, την επιληψία ή λοιμώξεις, είναι σημαντικό να συμβουλευτείτε τον γιατρό ή τον φαρμακοποιό σας πριν πάρετε αυτά τα παυσίπονα. Ακόμη και τα φυτικά συμπληρώματα ή τα φάρμακα για το κρυολόγημα μπορούν μερικές φορές να προκαλέσουν επικίνδυνες αλληλεπιδράσεις.
Τύποι αλληλεπιδράσεων φαρμάκων και πώς συμβαίνουν
Οι αλληλεπιδράσεις φαρμάκων συμβαίνουν όταν ένα φάρμακο επηρεάζει τον τρόπο που λειτουργεί ένα άλλο – είτε το εξασθενεί, το ενισχύει ή προκαλεί παρενέργειες. Αυτές οι αλληλεπιδράσεις μπορεί να εμφανιστούν όταν τα φάρμακα λαμβάνονται ταυτόχρονα ή συνδυάζονται με συγκεκριμένα τρόφιμα, ποτά ή φυτικά προϊόντα.
Σύμφωνα με το άρθρο του 2024 με τίτλο «A Review on Drug Interaction», αυτά τα αποτελέσματα μπορεί να οδηγήσουν σε μη αποτελεσματικές θεραπείες ή ακόμη και να προκαλέσουν βλάβες. Υπάρχουν δύο κύριοι τύποι: κάποιες αλληλεπιδράσεις αλλάζουν τον τρόπο με τον οποίο το σώμα χειρίζεται το φάρμακο (όπως πώς απορροφάται, διασπάται ή αποβάλλεται), και άλλες αλλάζουν τον τρόπο με τον οποίο το φάρμακο δρα στον οργανισμό.
Όσοι παίρνουν πολλά φάρμακα, όπως οι ηλικιωμένοι, διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο. Οι υγειονομικές αρχές όπως η FDA και το NHS τονίζουν τη σημασία της έγκαιρης αναγνώρισης και πρόληψης αυτών των αλληλεπιδράσεων. Ιδού πώς συνήθως συμβαίνουν:
- Απορρόφηση: Ένα φάρμακο μπορεί να μπλοκάρει την απορρόφηση άλλου στο στομάχι (π.χ., αντιόξινα).
- Μεταβολισμός: Ορισμένα τρόφιμα, όπως το γκρέιπφρουτ, μπορεί να εμποδίσουν το σώμα να διασπάσει συγκεκριμένα φάρμακα.
- Απέκκριση: Φάρμακα μπορεί να «ανταγωνίζονται» για να αποβληθούν, οδηγώντας σε συσσώρευση.
- Προσθετικά ή ισχυρά αποτελέσματα: Δύο φάρμακα με παρόμοια δράση μπορεί να προκαλέσουν υπερβολική αντίδραση (π.χ., αλκοόλ + υπνωτικά).
- Αντίθετες επιδράσεις: Ένα φάρμακο μπορεί να ακυρώσει τη δράση του άλλου.
Παρακεταμόλη
Σύμφωνα με το NHS, η παρακεταμόλη «δεν είναι κατάλληλη» για ορισμένα άτομα. Αυτό περιλαμβάνει άτομα που παίρνουν τακτικά βαρφαρίνη, ένα φάρμακο που προλαμβάνει τις θρομβώσεις. Αν αυτό ισχύει για εσάς, θα πρέπει να μιλήσετε με τον ιατρό σας πριν πάρετε παρακεταμόλη, αναφέρει ο οργανισμός υγείας. «Η παρακεταμόλη μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο αιμορραγίας αν λαμβάνετε τακτικά βαρφαρίνη», προσθέτει το NHS σύμφωνα με το Express.
Ωστόσο, είναι ασφαλές να λαμβάνετε χαμηλή δόση παρακεταμόλης με βαρφαρίνη. Το NHS συνεχίζει «Είναι ασφαλές να παίρνετε παρακεταμόλη ενώ είστε σε θεραπεία με βαρφαρίνη. Αλλά να παίρνετε τη χαμηλότερη δόση που ελέγχει τον πόνο σας. Η λήψη περισσότερων από τέσσερα δισκία των 500mg σε διάστημα 24 ωρών για περισσότερες από μερικές ημέρες μπορεί να επιβραδύνει την πήξη του αίματος. Αυτό σας θέτει σε κίνδυνο αιμορραγίας».
Είναι επίσης δυνητικά επικίνδυνο να παίρνετε το παυσίπονο μαζί με άλλα φάρμακα που περιέχουν παρακεταμόλη. Αυτό οφείλεται στον κίνδυνο υπερδοσολογίας. Όμως η ιβουπροφαίνη, η ασπιρίνη και η κωδεΐνη είναι άλλα παυσίπονα που δεν περιέχουν παρακεταμόλη και είναι ασφαλή να λαμβάνονται μαζί της. Το NHS προσθέτει ότι θα πρέπει να μιλήσετε με τον γιατρό σας πριν πάρετε παρακεταμόλη εάν λαμβάνετε φαρμακευτική αγωγή για την επιληψία ή τη φυματίωση (TB), καθώς αυτό μπορεί επίσης να είναι επικίνδυνο.
Ιβουπροφαίνη
«Η ιβουπροφαίνη δεν ταιριάζει καλά με ορισμένα φάρμακα», προειδοποιεί η ιστοσελίδα του NHS. Ο οργανισμός υγείας προτρέπει τους ανθρώπους να αποφεύγουν τη λήψη ιβουπροφαίνης ταυτόχρονα με άλλα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα (ΜΣΑΦ).
Αυτά περιλαμβάνουν την ασπιρίνη, τη δικλοφαινάκη, τη σελεκοξίμπη και τη ναπροξένη – και η ταυτόχρονη λήψη τους μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο παρενεργειών όπως αιμορραγία στο στομάχι ή προβλήματα στα νεφρά. «Τα ΜΣΑΦ χρησιμοποιούνται επίσης σε φάρμακα που μπορείτε να αγοράσετε από φαρμακεία, όπως φάρμακα για τον βήχα και το κρυολόγημα», αναφέρει το NHS.
«Πριν πάρετε οποιοδήποτε άλλο φάρμακο, ελέγξτε την ετικέτα για να δείτε αν περιέχει ασπιρίνη, ιβουπροφαίνη ή άλλα ΜΣΑΦ». Για τη δική σας ασφάλεια, θα πρέπει επίσης να ενημερώσετε τον γιατρό σας αν λαμβάνετε κάποιο από τα παρακάτω φάρμακα πριν ξεκινήσετε οποιοδήποτε είδος ιβουπροφαίνης:
- Φάρμακα που βοηθούν στην πρόληψη των θρομβώσεων, όπως η βαρφαρίνη
- Φάρμακα για την υψηλή αρτηριακή πίεση
- Στεροειδή φάρμακα όπως betamethasone, dexamethasone, hydrocortisone ή prednisolone
- Αντιβιοτικά όπως ciprofloxacin, levofloxacin, moxifloxacin, norfloxacin ή ofloxacin
- Αντικαταθλιπτικά όπως citalopram, fluoxetine, fluvoxamine, venlafaxine, paroxetine ή sertraline
- Φάρμακα για τον διαβήτη όπως gliclazide, glimepiride, glipizide ή tolbutamide
Ποια κοινά φάρμακα αυξάνουν τον κίνδυνο για Αλτσχάιμερ κατά 46% – Τα παίρνει πολύς κόσμος
Θα πρέπει επίσης να αποφεύγετε τη λήψη ιβουπροφαίνης με συμπληρώματα διατροφής ginkgo biloba καθώς μπορεί να «αυξήσουν την πιθανότητα αιμορραγίας». Το NHS προσθέτει ότι θα πρέπει να δείτε γιατρό το συντομότερο δυνατό εάν έχετε πάρει ιβουπροφαίνη και εμφανίσετε:
- Μαύρα κόπρανα ή αίμα στον εμετό – αυτά μπορεί να είναι σημάδια αιμορραγίας στο στομάχι
- Πρησμένοι αστράγαλοι, αίμα στα ούρα ή καθόλου ούρηση – αυτά μπορεί να είναι σημάδια προβλήματος στα νεφρά
Πηγές: Express, ASCPT, NHS Specialist Pharmacy Service, Journal of Young Pharmacists, FDA, ResearchGate