Οι καρδιακές προσβολές συχνά χτυπούν ξαφνικά, αλλά πολλοί άνθρωποι βιώνουν διακριτικά προειδοποιητικά σημάδια εβδομάδες πριν από το περιστατικό. Η αναγνώριση αυτών των συμπτωμάτων μπορεί να σώσει ζωές, επιτρέποντας την άμεση ιατρική φροντίδα και την πρόληψη σοβαρής βλάβης.
Έμφραγμα μυοκαρδίου: Ποιοι βρίσκονται στην ομάδα υψηλού κινδύνου – Ποια είναι τα σημάδια
Ποια είναι τα συμπτώματα του εμφράγματος που μπορεί να εμφανιστούν έναν μήνα πριν το επεισόδιο
Ένα έμφραγμα συμβαίνει όταν η παροχή αίματος στην καρδιά μπλοκάρεται ξαφνικά, δημιουργώντας μια απειλητική για τη ζωή κατάσταση έκτακτης ανάγκης. Στο Ηνωμένο Βασίλειο, περίπου 100.000 άτομα νοσηλεύονται κάθε χρόνο λόγω εμφράγματος – δηλαδή μία εισαγωγή κάθε πέντε λεπτά, σύμφωνα με το British Heart Foundation. Στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, σχεδόν 800.000 Αμερικανοί υφίστανται έμφραγμα κάθε χρόνο, όπως αναφέρει το Medical News Today.
Επιπλέον, πάνω από 7,6 εκατομμύρια άνθρωποι στο Ηνωμένο Βασίλειο ζουν με καρδιαγγειακές παθήσεις, οι οποίες ευθύνονται για το ένα τέταρτο όλων των θανάτων στη χώρα, με αποτέλεσμα περισσότερους από 170.000 θανάτους ετησίως ή περίπου 480 ημερησίως. Στην Ελλάδα καταγράφηκαν πάνω από 48.000 θάνατοι από καρδιακή νόσο το 2021, συμπεριλαμβανομένης και της καρδιακής προσβολής.
Πόσο συχνά αγνοούνται τα σημάδια του εμφράγματος; Πόσοι δεν ζητούν ιατρική βοήθεια εγκαίρως;
Είναι εξαιρετικά σύνηθες να αγνοούνται τα συμπτώματα του εμφράγματος – και πολλοί ασθενείς καθυστερούν ή αποφεύγουν να ζητήσουν ιατρική βοήθεια, με αποτέλεσμα να υπάρξουν σοβαρές συνέπειες.
Σύμφωνα με το άρθρο του 2019 με τίτλο «Prevalence and Predictors of Delay in Seeking Emergency Care in Patients Who Call 9‑1‑1 for Chest Pain», ένας στους τέσσερις ασθενείς με πόνο στο στήθος – και το 14% όσων είχαν επιβεβαιωμένο οξύ στεφανιαίο σύνδρομο – περίμεναν πάνω από 12 ώρες πριν αναζητήσουν ιατρική φροντίδα.
Η μελέτη εντόπισε επίσης αρκετούς παράγοντες που σχετίζονται με αυτήν την καθυστέρηση, όπως ιστορικό καπνίσματος, διαβήτη και εμφάνιση δύσπνοιας, άτυπων συμπτωμάτων και διαταραχών του καρδιακού ρυθμού.
Άλλες μελέτες δείχνουν ότι περίπου το 30–40% των εμφραγμάτων του μυοκαρδίου συμβαίνουν χωρίς πόνο στο στήθος, ιδίως σε ηλικιωμένους και γυναίκες, που συχνά παρουσιάζουν άτυπα συμπτώματα όπως δύσπνοια, κόπωση, ναυτία ή πόνο στη γνάθο. Επιπλέον, η έρευνα δείχνει ότι το 60–70% των ασθενών καθυστερούν να ζητήσουν θεραπεία, με το 30–62% να περιμένει πάνω από μία ώρα, ιδιαίτερα όταν αποδίδουν σε λανθασμένη αιτία τα συμπτώματά τους. Κύριοι παράγοντες περιλαμβάνουν:
Αυτές οι καθυστερήσεις μπορεί να αποβούν θανατηφόρες – όσο περισσότερος χρόνος διαμεσολαβεί μέχρι τη θεραπεία, τόσο χειρότερες οι εκβάσεις.
Τι μπορεί να προκαλέσει έμφραγμα;
Η πιο συνηθισμένη αιτία είναι η διακοπή της παροχής αίματος στην καρδιά. Η στεφανιαία νόσος βρίσκεται στην κορυφή της λίστας αιτιών των εμφραγμάτων. Πρόκειται για μία πάθηση κατά την οποία οι στεφανιαίες αρτηρίες – άκρως σημαντικά αγγεία για την καρδιά – μπλοκάρονται από αποθέσεις λιπιδίων όπως η χοληστερίνη και άλλες ουσίες, γνωστές ως αρτηριακή πλάκα.
Τυπικά πριν από ένα έμφραγμα, μία από αυτές τις πλάκες αποκολλάται, προκαλώντας σχηματισμό θρόμβου που εμποδίζει τη ροή του αίματος προς την καρδιά, πυροδοτώντας έτσι το επεισόδιο.
Οι ειδικοί προειδοποιούν: Πότε η κόπωση είναι σύμπτωμα σιωπηλής καρδιακής προσβολής
Παράγοντες όπως η διατροφή και ο τρόπος ζωής μπορούν να αυξήσουν τον κίνδυνο εμφάνισης στεφανιαίας νόσου:
- κάπνισμα
- διατροφή πλούσια σε λιπαρά
- διαβήτης
- υψηλή χοληστερίνη
- υψηλή αρτηριακή πίεση (υπέρταση)
- υπέρβαρο ή παχυσαρκία.
Συμπτώματα εμφράγματος
- πόνος στο στήθος
- πόνος σε άλλα σημεία του σώματος: μπορεί να μοιάζει σαν ο πόνος να εξαπλώνεται από το στήθος στα χέρια (συνήθως το αριστερό, αλλά μπορεί και στα δύο), στη γνάθο, στον αυχένα, στην πλάτη και στο στομάχι
- αισθήματα ζάλης ή ίλιγγος
- εφίδρωση
- δύσπνοια
- ναυτία ή τάση για έμετο
- έντονο άγχος (παρόμοιο με κρίση πανικού)
- βήχας ή συριγμός.
Ο πόνος στο στήθος μπορεί να είναι αρκετά έντονος, αν και για κάποιους είναι πιο ήπιος. Η NHS τον περιγράφει ως «κάτι παρόμοιο με δυσπεψία». Ωστόσο, υπάρχουν προειδοποιητικά σημάδια εμφράγματος που μπορεί να εμφανιστούν μέχρι και ένα μήνα πριν το συμβάν. Αυτά τα συμπτώματα διαφέρουν από άνδρες και γυναίκες.
Έρευνα του 2003 με περισσότερες από 500 γυναίκες που επέζησαν από έμφραγμα έδειξε ότι τα πιο συχνά συμπτώματα που ανέφεραν έναν μήνα πριν από το καρδιακό επεισόδιο ήταν:
- ασυνήθιστα επίπεδα κόπωσης
- διαταραχές ύπνου
- δύσπνοια
Ωστόσο, μόνο περίπου το ένα τέταρτο αυτών ανέφερε πόνο στο στήθος. Άλλα πρώιμα προειδοποιητικά σημάδια στις γυναίκες μπορεί να περιλαμβάνουν:
- ζάλη ή ίλιγγο
- πόνο στον αυχένα και τη γνάθο (συχνά χωρίς πόνο στο στήθος)
- πόνο στην άνω πλάτη
- πίεση στο στήθος
- έμετο ή ναυτία
- αίσθηση καψίματος ή δυσπεψίας
- δυσφορία ή μούδιασμα στο ένα ή και στα δύο χέρια.
Οι άνδρες μπορεί επίσης να παρουσιάσουν αυτά τα συμπτώματα, αλλά ο ξαφνικός κρύος ιδρώτας καταγράφεται επιπλέον ως σημάδι για αυτή την πληθυσμιακή ομάδα. Φυσικά, είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι όλα αυτά τα συμπτώματα μπορεί να είναι ενδείξεις και πολλών άλλων παθήσεων. Δεν σημαίνουν απαραίτητα ότι έχετε καρδιακή νόσο. Παρόλα αυτά, εάν νιώθετε ότι έχετε κάποιο από αυτά τα συμπτώματα, επικοινωνήστε άμεσα με τον γιατρό σας. Καλύτερα να μην είναι τίποτα, παρά να είναι κάτι σοβαρό και να εντοπιστεί καθυστερημένα.
Η εξέταση αίματος που προβλέπει έμφραγμα και εγκεφαλικό 10 χρόνια πριν εκδηλωθούν
Πώς να προλάβετε το έμφραγμα
Ο τρόπος ζωής είναι το πιο ισχυρό όπλο για την πρόληψη του εμφράγματος. Συγκεκριμένα, θα πρέπει να:
- τρώτε υγιεινά και ισορροπημένα
- μην καπνίζετε
- προσπαθείτε να διατηρείτε την αρτηριακή σας πίεση σε υγιή επίπεδα.
Πάντα να προτιμάτε τις εξατομικευμένες συστάσεις του γιατρού σας οι οποίες προορίζονται για εσάς.