Ένας θρόμβος μπορεί να γίνει επικίνδυνος χωρίς προειδοποίηση, φράσσοντας τη ροή αίματος και προκαλώντας επείγοντα ιατρικά περιστατικά όπως καρδιακές προσβολές, εγκεφαλικά επεισόδια ή πνευμονική εμβολή. Η αναγνώριση των πρώιμων συμπτωμάτων είναι ένα από τα πιο σημαντικά βήματα που μπορείτε να κάνετε για να προστατεύσετε τον εαυτό σας αλλά και τους οικείους σας. Ποια συμπτώματα μπορεί να σχετίζονται με τη θρόμβωση;
Η θρόμβωση μπορεί να προληφθεί-Κάθε 6 δευτερόλεπτα χάνεται μία ζωή
Θρόμβωση: Τι είναι, ποιοι διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο και τι να κάνετε αν νομίζετε ότι έχετε θρόμβο
Οι θρόμβοι σχηματίζονται φυσικά για να σταματήσουν την αιμορραγία μετά από έναν τραυματισμό, αλλά όταν εμφανίζονται χωρίς σαφή αιτία ή δεν διαλύονται, μπορούν να γίνουν επικίνδυνοι, φράζοντας τα αιμοφόρα αγγεία και οδηγώντας σε επείγουσες καταστάσεις όπως καρδιακές προσβολές, εγκεφαλικά επεισόδια, εν τω βάθει φλεβική θρόμβωση ή πνευμονική εμβολή. Η κατανόηση του τι είναι οι θρόμβοι, των προβλημάτων που μπορούν να προκαλέσουν και ποιοι είναι πιο πιθανό να τους αναπτύξουν μπορεί να σας βοηθήσει να αναγνωρίσετε έγκαιρα τα προειδοποιητικά σημάδια και να προστατεύσετε την υγεία σας.
Τι είναι;
Είναι ένα συσσωμάτωμα κυττάρων και πρωτεΐνης στο αίμα σας. Ένας θρόμβος βοηθά να επιβραδυνθεί η αιμορραγία όταν τραυματίζεστε. Συνήθως διαλύεται καθώς επουλώνεστε. Αλλά αν δεν διαλυθεί, ή αν σχηματιστεί όταν δεν χρειάζεται, μπορεί να φράξει ή να μπλοκάρει εντελώς ένα αιμοφόρο αγγείο.
Τι προβλήματα μπορεί να προκαλέσει;
Ένας θρόμβος μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρά προβλήματα και ακόμη και θάνατο. Σε μια αρτηρία, μπορεί να σας προκαλέσει καρδιακή προσβολή ή εγκεφαλικό. Αν συμβεί σε φλέβα, μπορεί να προκαλέσει πόνο και πρήξιμο. Ένας θρόμβος βαθιά μέσα στο σώμα ονομάζεται εν τω βάθει φλεβική θρόμβωση (DVT). Ένας θρόμβος στους πνεύμονες είναι πνευμονική εμβολή. Και τα δύο είναι επείγοντα ιατρικά περιστατικά.
Ποιοι μπορεί να κινδυνεύουν περισσότερο;
Κάποιος μπορεί να είναι πιο επιρρεπής αν σπάσει ένα κόκαλο ή τραβήξει άσχημα έναν μυ. Αλλά μερικές φορές ίσως να μην γνωρίζει γιατί συνέβη ή καν ότι έχει. Υπάρχουν όμως ενδείξεις. Οι πιθανότητες κάποιου για θρόμβο είναι μεγαλύτερες αν:
- Αναρρώνει μετά από χειρουργείο ή χρειάστηκε να καθίσει πολλές ώρες σε πτήση ή σε αναπηρικό αμαξίδιο
- Είναι υπέρβαρος ή παχύσαρκος
- Έχει διαβήτη ή υψηλή χοληστερίνη
- Είναι άνω των 60 ετών
Αίτια
Οι θρόμβοι συμβαίνουν για πολλούς διαφορετικούς λόγους και πρόσφατες μελέτες δείχνουν ότι τόσο τα γονίδιά μας όσο και ο τρόπος ζωής μας παίζουν ρόλο. Σύμφωνα με εργασία του 2025 με τίτλο «Red blood cell aggregation within a blood clot», οι ερευνητές βρήκαν ότι τα ερυθρά αιμοσφαίρια μπορούν να συσσωματώνονται μέσα σε έναν θρόμβο και να τον κάνουν να συρρικνωθεί πάνω από 20% μέσα σε μία ώρα, ακόμη και χωρίς αιμοπετάλια. Συμπεραίνουν ότι τα ίδια τα ερυθρά αιμοσφαίρια μπορούν να δημιουργήσουν αρκετή μηχανική δύναμη ώστε να συστέλλουν έναν θρόμβο, κάτι που δείχνει ότι έχουν ενεργό ρόλο στη συμπεριφορά του θρόμβου.
Άλλες έρευνες έχουν εντοπίσει προηγουμένως άγνωστους γενετικούς κινδύνους, ενώ παράγοντες όπως η παχυσαρκία, η φλεγμονή και μεγάλα διαστήματα ακινησίας εξακολουθούν να έχουν σημασία. Οι επιστήμονες μαθαίνουν επίσης περισσότερα για το πώς σχηματίζονται οι θρόμβοι, πώς αλλάζουν με τον χρόνο και γιατί μερικές φορές αποκολλώνται.
- Νέες μελέτες δείχνουν ότι άγνωστες έως τώρα γενετικές παραλλαγές μπορούν να αυξήσουν σημαντικά τον κίνδυνο θρόμβων
- Η παχυσαρκία και η χρόνια φλεγμονή αυξάνουν τις πιθανότητες σχηματισμού θρόμβου
- Η ακινησία, όπως μετά από χειρουργείο ή μεγάλο ταξίδι, παραμένει σημαντικός παράγοντας
- Νεότεροι ενήλικες επηρεάζονται όλο και περισσότερο, ακόμη και χωρίς κλασικούς παράγοντες κινδύνου
- Νέες μελέτες δείχνουν πώς η δομή και η μηχανική ενός θρόμβου επηρεάζουν το αν θα παραμείνει σταθερός ή θα διαλυθεί
Γιατί η καθιστική εργασία μπορεί να προκαλέσει θρόμβωση – Πώς να προστατευτείτε
Συμπτώματα που μπορεί να σχετίζονται με έναν θρόμβο
Πρήξιμο
Όταν ένας θρόμβος επιβραδύνει ή σταματά τη ροή αίματος, μπορεί να συσσωρευτεί στο αγγείο και να το κάνει να πρηστεί. Αν συμβεί στη γάμπα ή στο κάτω μέρος του ποδιού σας, συχνά είναι σημάδι εν τω βάθει φλεβικής θρόμβωσης. Αλλά μπορείτε επίσης να έχετε θρόμβο στα χέρια ή στην κοιλιά σας. Ακόμη και μετά την αποδρομή του, ένα στα τρία άτομα εξακολουθεί να έχει πρήξιμο και μερικές φορές πόνο και πληγές από τη βλάβη στο αιμοφόρο αγγείο.
Αλλαγές στο χρώμα του δέρματος
Αν ένας θρόμβος φράξει τις φλέβες στα χέρια ή στα πόδια σας, μπορεί να αλλάξουν χρώμα και να γίνουν μπλε ή κόκκινα. Το δέρμα σας μπορεί επίσης να παραμείνει αποχρωματισμένο από τη βλάβη στα αιμοφόρα αγγεία. Η πνευμονική εμβολή μπορεί να κάνει το δέρμα σας ωχρό, μπλε και υγρό.
Πόνος
Ξαφνικός, έντονος πόνος στο στήθος μπορεί να σημαίνει ότι ο θρόμβος έχει αποκολληθεί και έχει προκαλέσει πνευμονική εμβολή. Ή μπορεί να είναι σημάδι ότι ένας θρόμβος στην αρτηρία σας προκάλεσε καρδιακή προσβολή. Αν συμβεί αυτό, μπορεί επίσης να νιώσετε πόνο στο χέρι, ειδικά στο αριστερό. Ένας θρόμβος συχνά πονά στο σημείο όπου βρίσκεται, όπως στη γάμπα, στην κοιλιά ή κάτω από τον λαιμό.
Δυσκολία στην αναπνοή
Αυτό είναι σοβαρό σύμπτωμα. Μπορεί να είναι σημάδι ότι έχετε θρόμβο στον πνεύμονα ή την καρδιά. Η καρδιά σας μπορεί επίσης να εμφανίσει αυξημένους παλμούς ή μπορεί να νιώσετε εφίδρωση ή λιποθυμία.
Πού μπορεί να σχηματιστεί;
Πνεύμονας
Ένας θρόμβος μπορεί να σας δώσει διαφορετικά συμπτώματα ανάλογα με το πού βρίσκεται. Η πνευμονική εμβολή μπορεί να προκαλέσει αυξημένους καρδιακούς παλμούς, πόνο στο στήθος, βήχα με αίμα και δύσπνοια. Πηγαίνετε αμέσως στο νοσοκομείο. Μπορεί επίσης να μην εμφανίσει καθόλου σημάδια.
Καρδιά
Μπορεί να μοιάζει με θρόμβο στον πνεύμονα. Αλλά αν πρόκειται για καρδιακή προσβολή, μπορεί επίσης να νιώσετε ναυτία και ζάλη μαζί με τον πόνο στο στήθος. Σε κάθε περίπτωση, καλέστε τα επείγοντα ή πηγαίνετε αμέσως στο νοσοκομείο.
Εγκέφαλος
Η πίεση αυξάνεται όταν το αίμα δεν μπορεί να κυκλοφορήσει φυσιολογικά. Μια σοβαρή απόφραξη μπορεί μερικές φορές να οδηγήσει σε εγκεφαλικό. Χωρίς οξυγόνο από το αίμα, τα εγκεφαλικά κύτταρα αρχίζουν να πεθαίνουν μέσα σε λεπτά. Ένας θρόμβος στον εγκέφαλο μπορεί να προκαλέσει πονοκεφάλους, σύγχυση, επιληπτικές κρίσεις, προβλήματα ομιλίας και αδυναμία, μερικές φορές μόνο στη μία πλευρά του σώματος.
Κοιλιά
Συχνά δεν εμφανίζει καθόλου συμπτώματα. Οι φραγμένες φλέβες στο στομάχι ή τον οισοφάγο, έναν σωλήνα που το συνδέει με τον λαιμό σας, μπορεί να υποστούν ρήξη. Αυτό μπορεί να προκαλέσει έντονο πόνο. Μπορεί να συνοδευθεί από ακούσιες κενώσεις του εντέρου ή εμετό με αίμα και τα κόπρανα μπορεί να φαίνονται μαύρα και να μυρίζουν ασυνήθιστα άσχημα.
Νεφροί
Ονομάζεται επίσης θρόμβωση νεφρικής φλέβας, αυτοί οι θρόμβοι συνήθως αναπτύσσονται αργά και κυρίως σε ενήλικες. Πιθανότατα δεν θα έχετε συμπτώματα εκτός αν ένα κομμάτι αποκολληθεί και φράξει τον πνεύμονα. Σπάνια, ειδικά σε παιδιά, μπορεί να συμβεί γρήγορα και να προκαλέσει ναυτία, πυρετό και εμετό. Μπορεί επίσης να έχετε αίμα στα ούρα και να πηγαίνετε λιγότερο συχνά στην τουαλέτα.
Θρόμβωση: Η συνήθεια που πρέπει να σταματήσετε άμεσα για να προστατευτείτε, σύμφωνα με καρδιολόγους
Τι να κάνετε αν υποψιάζεστε ότι έχετε
Δείτε τον γιατρό σας ή πηγαίνετε αμέσως στα επείγοντα. Ένας θρόμβος μπορεί να είναι θανατηφόρος και δεν θα ξέρετε με βεβαιότητα ότι έχετε έναν μέχρι να εξεταστείτε. Ο γιατρός σας μπορεί να σας δώσει φάρμακο που διαλύει τον θρόμβο ή να εισάγει χειρουργικά έναν λεπτό σωλήνα στο σημείο του θρόμβου για να τον διαλύσει.
Πηγές: WebMD, LUND University, MDPI, ScienceDirect, Global RPh, ARXIV, ASH