Για δισεκατομμύρια ανθρώπους η έλλειψη ασφαλούς τουαλέτας συνδέεται με θανατηφόρες ασθένειες. Πόσα προβλήματα υγείας συνδέονται με τη χρήση της για όλους εμάς που έχουμε την πολυτέλεια μιας ασφαλούς τουαλέτας;
Πηγαίνετε συχνά στην τουαλέτα το βράδυ; Τι σημαίνει αυτό για την υγεία σας
19 Νοεμβρίου, Παγκόσμια Ημέρα Τουαλέτας: Ποιες διαταραχές ούρησης ή κένωσης σχετίζονται με την τουαλέτα;
Για εκατοντάδες εκατομμύρια ανθρώπους, η τουαλέτα αποτελεί άγνωστη λέξη παρά το γεγονός ότι η αποχέτευση, όπως και η πρόσβαση σε καθαρό νερό, αποτελούν ανθρώπινο δικαίωμα. Κάθε άνθρωπος πρέπει να έχει πρόσβαση σε τουαλέτα ασφαλή, υγιεινή και ιδιωτική. Ασφαλής τουαλέτα είναι αυτή που συνδέεται με αποχετευτικό σύστημα διαχείρισης αποβλήτων με ασφάλεια. Τα μη ασφαλή αποχετευτικά συστήματα συνδέονται με θανατηφόρες ασθένειες. Ειδικότερα για τις γυναίκες, η έλλειψη ασφαλούς τουαλέτας αυξάνει τον κίνδυνο κακοποίησης, προβλημάτων υγείας και αξιοπρεπούς διαβίωσης. Η καθολική πρόσβαση σε ασφαλή αποχετευτικά συστήματα αποτελεί έναν από τους βασικούς στόχους του ΟΗΕ για το 2030.
Οι 3,5 δισεκατομμύρια άνθρωποι που εξακολουθούν να ζουν χωρίς ασφαλώς διαχειριζόμενες υπηρεσίες αποχέτευσης και οι 419 εκατομμύρια άνθρωποι που αφοδεύουν σε υπαίθριους χώρους υπονομεύουν όχι μόνο την αδυναμία επίτευξης του συγκεκριμένου στόχου, αλλά και συναφών κρίσιμων στόχων που αφορούν στην υγεία, την ισότητα, τη διατροφή, την εκπαίδευση, τη βιωσιμότητα, την προστασία του περιβάλλοντος, των θεμελιωδών δικαιωμάτων του ανθρώπου.
Πώς συνδέεται η Παγκόσμια Ημέρα Τουαλέτας με τον ανεπτυγμένο κόσμο που έχει την πολυτέλεια να διαθέτει ασφαλείς τουαλέτες;
Για όλους εμάς τους επιστήμονες που αποτελούμε μέρος της διεπιστημονικής ομάδας που ασχολείται με προβλήματα υγείας που συνδέονται με την ούρηση και την κένωση του εντέρου, η παγκόσμια ημέρα τουαλέτας μας υπενθυμίζει πόσες διαταραχές ούρησης ή κένωσης σχετίζονται με την τουαλέτα, πώς καθόμαστε στην τουαλέτα και πόσο επηρεάζει τις διαταραχές αυτές, πόσο χρόνο αφιερώνουμε στην τουαλέτα και πόσα δε γνωρίζουμε για τον χώρο που ένας μέσος άνθρωπος θα περάσει 2 περίπου χρόνια της ζωής του.
Η ακράτεια ούρων, η επιτακτική ανάγκη για ούρηση, η συχνουρία, νυκτουρία, η αδυναμία έναρξης της ούρησης, η διακεκομμένη ούρηση, το ανεπαρκές άδειασμα της κύστης, η δυσκοιλιότητα, η ακράτεια κοπράνων, ο πόνος κατά την κένωση, αποτελούν καθημερινότητα για εκατομμύρια ανθρώπους που αντιμετωπίζουν δυσλειτουργίες ούρησης και κένωσης. Σε πρόσφατη έρευνα του 2023, 1 στους 12 ανθρώπους παγκοσμίως αντιμετωπίζουν προβλήματα κένωσης, με αυξημένη συχνότητα στις γυναίκες και στους ηλικιωμένους, ενώ σύμφωνα με στοιχεία του 2024, 423 εκατομμύρια ενήλικες ηλικίας άνω των 20 ετών αντιμετωπίζουν κάποιου είδους ακράτειας ούρων, πολύ πιο συχνές στις γυναίκες και τους ηλικιωμένους.
«Κάθε πότε πρέπει να πηγαίνω τουαλέτα;» – Οι φυσιολογικές κενώσεις εντέρου, σύμφωνα με ειδικό
Πόσα είδη ακράτειας ούρων εντοπίζονται;
Στην ακράτεια ούρων εντοπίζονται τέσσερις κύριοι τύποι. Η ακράτεια προσπάθειας που εντοπίζεται σε γυναίκες και άνδρες και εκδηλώνεται όταν αυξάνεται η ενδοκοιλιακή πίεση, όπως για παράδειγμα κατά το φτάρνισμα ή τον έντονο βήχα. Η ακράτεια επιτακτικού τύπου, κατά την οποία γυναίκες και άνδρες νιώθουν αιφνίδια επιθυμία για ούρηση την οποία δεν μπορούν να συγκρατήσουν. Η ακράτεια μικτού τύπου, που συμπεριλαμβάνει τις δύο προηγούμενες και εμφανίζεται κυρίως στις γυναίκες και η ακράτεια από υπερπλήρωση, που εμφανίζεται στους άνδρες, κατά την οποία τα ούρα που παράγονται αποβάλλονται συνεχώς σε μικρές ποσότητες, σα να «υπερχειλίζουν» στην ουροδόχο κύστη.
Ποιες είναι οι κύριες αιτίες εμφάνισης αυτών των δυσλειτουργιών ούρησης;
Οι αίτιες διαφέρουν σε γυναίκες και άνδρες. Στις γυναίκες οφείλεται συνήθως σε αδυναμία ή μη επαρκή δύναμη του σφιγκτήρα της ουρήθρας, σε ανεπαρκή στήριξη της ουρήθρας, σε πρόπτωση της ουροδόχου κύστης, στο σύνδρομο υπερδραστήριας κύστης και σε μυϊκή αδυναμία των μυών του πυελικού εδάφους. Πίσω από τις αιτίες αυτές είναι η ηλικία, η εμμηνόπαυση, το ουρογεννητικό σύνδρομο μετά την αιφνίδια εμμηνόπαυση για τη θεραπεία καρκίνου μαστού, η εγκυμοσύνη και η λοχεία, οι ακτινοβολίες στην περιοχή της πυέλου, οι επεμβάσεις στην περιοχή της πυέλου, όπως η υστερεκτομή. Στους άνδρες οι αιτίες είναι διαφορετικές. Συνήθως οφείλεται σε αφαίρεση για καρκίνο του προστάτη και εμφανίζεται λίγες εβδομάδες μετά τη χειρουργική επέμβαση.
Ορισμένοι ασθενείς επιτυγχάνουν τον έλεγχο της ούρησης τους σταδιακά και άλλοι χρειάζονται βοήθεια για να το καταφέρουν. Πιθανές αιτίες και στους άνδρες αναφέρονται το σύνδρομο της υπερδραστήριας κύστης, νευρολογικές παθήσεις, διόγκωση του προστάτη ή αδυναμία πλήρους αδειάσματος της ουροδόχου κύστης. Αξίζει να σημειώσουμε ότι γυναίκες και άνδρες έχουν υιοθετήσει λανθασμένες συνήθειες στην τουαλέτα, οι οποίες επιβαρύνουν τις δυσλειτουργίες ούρησης. Για παράδειγμα εξωθούν παρατεταμένα και βίαια για να ξεκινήσει η ούρηση ή να αδειάσει εντελώς η κύστη ή βιάζονται πολύ χωρίς να αφήνουν τον απαραίτητο χρόνο ούτε για την ούρηση αλλά ούτε και για την κένωση.
Ποιες είναι οι αιτίες όσον αφορά στις δυσλειτουργίες κένωσης;
Η δυσκοιλιότητα και η ακράτεια κοπράνων, γνωστή και ως πρωκτική ακράτεια έχουν πολλές αιτίες, πέραν από την αντίληψη που έχει ο περισσότερος κόσμος, ότι συνδέεται με τη διατροφή, την έλλειψη άσκησης και το στρες. Για την αναζήτηση των αιτιών της δυσλειτουργίας του εντέρου θα πρέπει να απευθυνόμαστε σε χειρουργό εντέρου, ο οποίος γνωρίζει καλά τη φυσιολογία του και μπορεί να υποδείξει τις απαραίτητες εξετάσεις που θα εξακριβώσουν την αιτιολογία και θα υποδείξουν την ανάλογη θεραπεία. Η φυσικοθεραπεία διαχειρίζεται τόσο την ακράτεια ούρων όσο και την ακράτεια κοπράνων με ολιστική φροντίδα, αφού προηγηθεί ιατρική γνωμάτευση και εντοπισμός των αιτιών.
Πώς επεμβαίνει η φυσικοθεραπεία πυελικού εδάφους;
Στην περίπτωση της ακράτειας, αδιάφορα αν αφορά γυναίκα ή άνδρα, η συντηρητική θεραπευτική προσέγγιση είναι ίδια και εξαρτάται από τα ατομικά χαρακτηριστικά, και το ιατρικό ιστορικό του κάθε ασθενή. Σε αυτήν συγκαταλέγεται η απώλεια βάρους εάν το άτομο είναι υπέρβαρο, η διαχείριση της πρόσληψης υγρών και της ούρησης με καταγραφή της ούρησης σε ημερολόγια, οι ασκήσεις πυελικού εδάφους, ο περιορισμός τροφών που ερεθίζουν την ουροδόχο κύστη.
Οι ασκήσεις ενδυνάμωσης του πυελικού εδάφους βελτιώνουν σημαντικά τόσο την ακράτεια προσπάθειας όσο και την ακράτεια επιτακτικού τύπου, ενώ τα θετικά αποτελέσματα από την στοχευμένη άσκηση των μυών του πυελικού εδάφους και την επανεκπαίδευση της συμπεριφοράς της κύστης εξασφαλίζονται όταν τις επιβλέπει ανά τακτά χρονικά διαστήματα ειδικός φυσικοθεραπευτής πυελικού εδάφους.
Δυσκοιλιότητα: Η στάση στην τουαλέτα που σας λύνει αμέσως το πρόβλημα
Η ίδια συντηρητική θεραπευτική προσέγγιση επιλέγεται και για την ακράτεια κοπράνων;
Οι μύες του πυελικού εδάφους που βρίσκονται στο κάτω μέρος της λεκάνης, στηρίζουν σε γυναίκες και άνδρες τα όργανα της πυέλου. Την κύστη, τη μήτρα και το έντερο στις γυναίκες και την κύστη, τον προστάτη, την ουρήθρα και το έντερο στους άνδρες. Οι θεραπευτικές ασκήσεις των μυών του πυελικού εδάφους, γνωστές ως Kegel’s, καθώς ενδυναμώνουν τους μύες των σφιγκτήρων του πρωκτού, ο ασθενής αποκτά τον έλεγχο τους και τη μυϊκή ενδυνάμωση της πυέλου. Επιπλέον, με το πρόγραμμα κρατήματος, μία τεχνική που μαθαίνει στον ασθενή να αυξάνει σταδιακά τον χρόνο αντίστασης στην επείγουσα ανάγκη για εκκένωση του εντέρου, επιτυγχάνεται σταδιακά και με ασφάλεια η αποκατάσταση του προβλήματος.