Η βιολογία λέει «όσο νωρίτερα, τόσο το καλύτερο». Η ζωή, όμως, δεν υπακούει πάντα στο ρολόι της φύσης. Αν και η γονιμότητα κορυφώνεται στα 20 και αρχίζει να μειώνεται μετά τα 30, πολλές γυναίκες επιλέγουν –ή αναγκάζονται– να καθυστερήσουν τη μητρότητα. Τι σημαίνει αυτό για την πιθανότητα σύλληψης και για την υγεία της μητέρας και του παιδιού; Και ποια είναι τελικά η καλύτερη ηλικία για να γίνει κανείς γονιός;
Ο μήνας που γεννηθήκατε επηρεάζει τον κίνδυνο για παχυσαρκία – Πότε γεννιούνται οι αδύνατοι
Υπάρχει η «καλύτερη ηλικία» για να μείνει μια γυναίκα έγκυος; Η απάντηση των ειδικών
Τεχνικά μπορείτε να μείνετε έγκυος από την πρώτη σας περίοδο κατά την εφηβεία μέχρι και το τέλος της εμμηνόπαυσης αργότερα στη ζωή σας. Αλλά με τόσο πολύ χρόνο ενδιάμεσα, πότε είναι η καλύτερη στιγμή για να αποκτήσετε ένα μωρό;
Τα μέγιστα αναπαραγωγικά χρόνια, όταν μια γυναίκα έχει τα περισσότερα διαθέσιμα ωάρια, είναι ανάμεσα στα τέλη της εφηβείας και μέχρι τα 30. Μόλις φτάσετε τα 30, η γονιμότητά σας (η ικανότητά σας να μείνετε έγκυος) αρχίζει να μειώνεται.
Ωστόσο, δεν είναι πάντα ιδανικό να μείνετε έγκυος όσο το δυνατόν νωρίτερα. Ανάλογα με την ψυχική και σωματική σας υγεία, τα οικονομικά, την καριέρα και άλλους στόχους ζωής, ίσως θελήσετε να περιμένετε να αποκτήσετε ένα μωρό μέχρι να έρθει η κατάλληλη στιγμή για εσάς. Ο χρόνος απόκτησης παιδιών είναι μοναδικός για κάθε γονέα.
Η γυναικολόγος της Κλινικής του Κλίβελαντ, Jacqueline Zuponcic, εξηγεί γιατί η ηλικία είναι μόνο ένας παράγοντας που επηρεάζει τον οικογενειακό σας προγραμματισμό και τι συμβαίνει βιολογικά καθώς μεγαλώνετε.
Γιατί η γονιμότητα αλλάζει με την ηλικία
Οι γυναίκες γεννιούνται με ένα αναπαραγωγικό σύστημα που περιέχει όλα τα ωάρια που θα παράγουν ποτέ κατά τη διάρκεια ολόκληρης της αναπαραγωγικής τους ζωής -και ο αριθμός και η ποιότητα αυτών των ωαρίων μειώνεται με την πάροδο του χρόνου.
Κατά τη γέννηση, μια μέση γυναίκα έχει περίπου 1 εκατομμύριο ωάρια. Αυτός ο αριθμός στη συνέχεια μειώνεται σε περίπου 300.000 στην εφηβεία και συνεχίζει να μειώνεται σταδιακά μέχρι το μηδέν όταν δεν έχετε πλέον έμμηνο κύκλο (εμμηνόπαυση). Εάν ξεκινήσετε να προσπαθείτε για εγκυμοσύνη στην ηλικία των 35 ή 40 ετών, εργάζεστε με λιγότερα ωάρια που φιλοξενούνται στις ωοθήκες για αρκετές δεκαετίες.
«Βιολογικά, δεν μπορούμε να περιμένουμε ότι αυτά τα ωάρια θα είναι τόσο υψηλής ποιότητας όσο ήταν όταν ήμασταν κάτω των 35 ετών. Με την ηλικία, ο μικροσκοπικός μηχανισμός μέσα στην ωοθήκη που είναι υπεύθυνος για να διασφαλίσει ότι κάθε ωάριο λαμβάνει τη σωστή ποσότητα DNA δεν είναι τόσο καλός», εξηγεί η Δρ. Zuponcic.
ΔΕΠΥ και αυτισμός: Η διατροφή στην εγκυμοσύνη που αυξάνει τον κίνδυνο κατά 122%
«Είναι πιο συνηθισμένο να παράγονται ωάρια, καθώς μεγαλώνουμε, που έχουν πάρα πολύ ή πολύ λίγο γενετικό υλικό. Αυτό αυξάνει την πιθανότητα να αποκτήσετε παιδί με γενετική διαταραχή και μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο αποβολής».
Είναι πιο δύσκολο να μείνετε έγκυος καθώς μεγαλώνετε;
Η εγκυμοσύνη στην προχωρημένη μητρική ηλικία των 35 ετών και άνω μπορεί να αυξήσει τους κινδύνους και να δυσκολέψει τη σύλληψη. Αλλά είναι σημαντικό να προσπαθήσετε να μην αφήσετε αυτούς τους όρους να σας καταβάλουν εάν μείνετε έγκυος αργότερα στη ζωή σας. Δεν είναι αδύνατο ή ακόμα και ασυνήθιστο να μείνετε έγκυος μετά τα 35.
«Δεν υπάρχει τίποτα μαγικό στην ηλικία των 35, αλλά οι κίνδυνοι της εγκυμοσύνης αυξάνονται καθώς μεγαλώνετε. Για πολλούς, γίνεται πιο δύσκολο για τις γυναίκες να επιτύχουν μια εγκυμοσύνη και τα ποσοστά αποβολών αυξάνονται επίσης», διευκρινίζει η Δρ. Zuponcic.
Γενικά, η εγκυμοσύνη σε οποιαδήποτε ηλικία είναι μια βιολογικά πολύπλοκη διαδικασία που εξαρτάται από τη συνολική υγεία και ευεξία. Εάν εφαρμόζετε υγιεινές συνήθειες, όπως η παρακολούθηση του βάρους, η αποχή από το κάπνισμα, η σωστή διατροφή και η άσκηση, μπορεί κάλλιστα να είστε σε θέση να αποκτήσετε παιδιά στα τέλη της τέταρτης δεκαετίας (μετά τα 37) ή στις αρχές της πέμπτης (40 και άνω).
Εάν υπάρχουν ανησυχίες για πιθανές επιπλοκές, οι γιατροί θα συνεργαστούν μαζί σας για να διασφαλίσουν ότι η ψυχική και σωματική σας υγεία υποστηρίζεται καθ’ όλη τη διάρκεια της εγκυμοσύνης σας, ώστε να μειωθεί όσο το δυνατόν περισσότερο ο κίνδυνος επιπλοκών.
«Εάν σκέφτεστε να μείνετε έγκυος, επισκεφθείτε τον γιατρό σας για μια κατ’ ιδίαν συζήτηση σχετικά με τους προσωπικούς σας παράγοντες κινδύνου, την κατάσταση της υγείας σας και τυχόν συγκεκριμένες ανησυχίες που έχετε σχετικά με την εγκυμοσύνη», συμβουλεύει η Δρ. Zuponcic.
Κίνδυνοι κατά την εγκυμοσύνη σε προχωρημένη ηλικία
Τόσο εσείς όσο και το βρέφος σας αντιμετωπίζετε πιθανούς κινδύνους για την υγεία σας όταν μια εγκυμοσύνη συμβαίνει σε προχωρημένη ηλικία. Πιθανοί κίνδυνοι για την υγεία της μητέρας περιλαμβάνουν:
- Διαβήτης κύησης
- Υψηλή αρτηριακή πίεση
- Αποβολή
Οι κίνδυνοι για την ανάπτυξη του εμβρύου μπορεί να περιλαμβάνουν:
- Γενετικές ανωμαλίες
- Γενετικές διαταραχές όπως το σύνδρομο Down
- Χαμηλό βάρος γέννησης
- Πρόωρος τοκετός
- Εισαγωγή στη μονάδα εντατικής θεραπείας νεογνών
Πλεονεκτήματα της αναμονής
Τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων των ΗΠΑ (CDC) αναφέρουν ότι οι μητέρες στις ΗΠΑ περιμένουν περισσότερο για να αποκτήσουν το πρώτο τους παιδί, με το ποσοστό γεννήσεων για τις γυναίκες στα τέλη της δεκαετίας των 30 και άνω να αυξάνεται δραματικά τα τελευταία 20 χρόνια. Η μέση ηλικία των μητέρων που γεννούν για πρώτη φορά στις ΗΠΑ είναι τώρα 30 έτη, από την ηλικία των 27 ετών το 1990.
Ορισμένες μελέτες έχουν υποδείξει μια πιθανή σύνδεση μεταξύ των τοκετών σε προχωρημένη ηλικία και της θνησιμότητας, καθώς οι γυναίκες που έχουν γεννήσει αργότερα στη ζωή τους τείνουν να ζουν περισσότερο.
Ορισμένα πλεονεκτήματα της αναμονής για μια εγκυμοσύνη μπορεί να περιστρέφονται γύρω από τη διασφάλιση ότι έχετε επαρκείς πόρους, ασφάλεια και μια σταθερή βάση για την οικογένειά σας. Οι πολιτισμικές επιπτώσεις του να γίνετε γονέας είναι επίσης σημαντικές.
Επιλόχειος κατάθλιψη: Τα σημάδια που κρύβουν συχνά οι μητέρες – Δεν πρέπει να τα αγνοήσετε
Αλλά οι οικογένειες έχουν όλες τις μορφές και τα μεγέθη, και μια επίσκεψη σε έναν μαιευτήρα/γυναικολόγο μπορεί να σας βοηθήσει να χαράξετε τα επόμενα βήματα για την ανάπτυξη του παιδιού σας. Αυτά τα βήματα θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν φυσική σύλληψη, τράπεζες σπέρματος, ωάρια δότριας, εξωσωματική γονιμοποίηση και παραπομπή γονιμότητας.
Πηγές: Cleveland Clinic, CDC, Census, Annals of Epidemiology