Μπορεί η νόσος Αλτσχάιμερ να θεωρείται μια ασθένεια της τρίτης ηλικίας, αλλά τα επιστημονικά δεδομένα δείχνουν ότι όλα ξεκινούν πολύ νωρίτερα -ίσως και δεκαετίες πριν εμφανιστούν τα πρώτα συμπτώματα. Νέα μελέτη δείχνει ότι τα πρώτα σημάδια του Αλτσχάιμερ στον εγκέφαλο μπορούν να εμφανιστούν ακόμα και στην ηλικία των 20 ετών. Τι πρέπει, λοιπόν, να γνωρίζετε για να προστατεύσετε τον εγκέφαλό σας καθώς μεγαλώνετε;
Το Αλτσχάιμερ ξεκινά από τη γλώσσα: Τα 5 σημάδια που πρέπει να προσέξετε
Τα πρώτα σημάδια του Αλτσχάιμερ στον εγκέφαλο ξεκινούν από την ηλικία των 20 ετών
Όταν σκέφτεστε τη νόσο Αλτσχάιμερ, πιθανότατα σας έρχεται στο μυαλό η εικόνα ενός ηλικιωμένου ατόμου. Αυτό είναι λογικό, επειδή τα συμπτώματα συνήθως αρχίζουν να εμφανίζονται μετά την ηλικία των 65 ετών. Αλλά νέα έρευνα υποδηλώνει ότι η νευροεκφυλιστική ασθένεια μπορεί τελικά να επηρεάσει τη γνωστική λειτουργία ενός ατόμου δεκαετίες πριν από τη διάγνωση.
Η πρωτοποριακή μελέτη, η οποία δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Lancet Regional Health – Americas, εγείρει πολλά ερωτήματα σχετικά με τους πρώιμους βιοδείκτες για τη νόσο Αλτσχάιμερ και με το πώς μπορείτε να διατηρήσετε τον εγκέφαλό σας υγιή, ξεκινώντας από νεότερη ηλικία. Δείτε τι διαπίστωσε η μελέτη, καθώς και τι θέλουν οι νευρολόγοι να έχετε κατά νου.
Μεταξύ 24-44 αρχίζουν να εμφανίζοναι οι πρώτοι βιοδείκτες του Αλτσχάιμερ
Στο πλαίσιο της μελέτης, οι ερευνητές ανέλυσαν δεδομένα από τα Κύματα IV και V της Εθνικής Διαχρονικής Μελέτης για την Υγεία των Εφήβων και των Ενηλίκων, η οποία είναι μια μακροπρόθεσμη μελέτη υγείας που παρακολουθεί εφήβους από τα μέσα της δεκαετίας του ’90.
Οι ερευνητές πραγματοποίησαν μια σειρά από συνεντεύξεις στο σπίτι, γνωστικά τεστ και φυσικές εξετάσεις και συνέλεξαν δείγματα αίματος από χιλιάδες συμμετέχοντες ηλικίας 20 και 30 ετών. Συνολικά, 1.112 συμμετέχοντες στη μελέτη που πραγματοποίησαν συνεντεύξεις στο σπίτι έλαβαν γνωστικές εργασίες όπως άμεση ανάκληση λέξεων, καθυστερημένη ανάκληση λέξεων και αντίστροφη αριθμητική έκταση.
Παρείχαν επίσης ένα δείγμα για γενετικό έλεγχο. Στη συνέχεια, οι ερευνητές συνέδεσαν αυτές τις βαθμολογίες με τις βαθμολογίες Παραγόντων Καρδιαγγειακού Κινδύνου, Γήρανσης και Επίπτωσης Άνοιας (CAIDE) σε 529 άτομα.
Οι ερευνητές ανακάλυψαν ότι ορισμένοι παράγοντες κινδύνου και βιοδείκτες που συνδέονται με τη νόσο Αλτσχάιμερ μπορεί να επηρεάσουν τη γνωστική λειτουργία ενός ατόμου ξεκινώντας από τα μέσα της τρίτης δεκαετίας της ζωής (μετά τα 20) και συνεχίζοντας. «Οι βασικοί παράγοντες κινδύνου για τη νόσο Αλτσχάιμερ συνδέονται με τη γνωστική λειτουργία ήδη από την ηλικία 24-44 ετών, υπογραμμίζοντας την ανάγκη για έγκαιρη πρόληψη», τόνισαν οι ερευνητές.
5 τρόποι για να έχετε υγιή εγκέφαλο μέχρι τα γεράματα
Τι είδους βιοδείκτες βρήκε η μελέτη;
Η μελέτη επικεντρώθηκε σε διαφορετικούς παράγοντες, συμπεριλαμβανομένου του σκορ CAIDE. Η λίστα περιελάμβανε πράγματα όπως:
- η ηλικία,
- η εκπαίδευση,
- το φύλο,
- η συστολική αρτηριακή πίεση (ο κορυφαίος αριθμός σε μια ένδειξη αρτηριακής πίεσης),
- ο δείκτης μάζας σώματος,
- η χοληστερόλη,
- η σωματική δραστηριότητα και
- η παραλλαγή του γονιδίου APOE ε4, ένας γενετικός παράγοντας κινδύνου για τη νόσο Αλτσχάιμερ.
Οι ερευνητές ανακάλυψαν επίσης ότι οι βιοδείκτες ATN (αμυλοειδές, tau, νευροεκφυλισμός) και το ανοσοποιητικό σύστημα που συνδέονται με τη νόσο Αλτσχάιμερ μπορεί να υπάρχουν και να σχετίζονται με τη γνωστική λειτουργία σε άτομα νεότερα των 40 ετών.
«Υπάρχει κάποια εξέταση για να διαπιστωθεί εάν διατρέχω κίνδυνο;»
«Όταν βλέπω νεότερους ασθενείς που ανησυχούν για την εμφάνιση άνοιας σε μεγαλύτερη ηλικία, διαστρωματώνω τον κίνδυνο και κάνω τις ίδιες εξετάσεις που θα έκανα σε έναν 80χρονο που ανησυχεί ότι έχει άνοια», εξηγεί ο Clifford Segil, νευρολόγος στο Κέντρο Υγείας Providence Saint John’s της Καλιφόρνια.
Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να διεξαχθούν εξετάσεις αίματος για να εντοπιστούν αναστρέψιμες αιτίες απώλειας μνήμης, όπως εξετάσεις θυρεοειδούς και ελέγχου των επιπέδων βιταμινών όπως η Β12. «Θα λάμβανα επίσης μια δομική εικόνα του εγκεφάλου για να δω αν το άτομο έχει υποστεί σιωπηλά εγκεφαλικά επεισόδια ή ατροφία», προσθέτει ο Δρ. Segil.
Σύμφωνα με τον ίδιο, το μόνο διαθέσιμο τεστ για τη νόσο Αλτσχάιμερ σε νεότερους ανθρώπους θα ήταν να ελεγχθούν τα επίπεδα APOE 4, το οποίο θεωρείται ο ισχυρότερος γενετικός παράγοντας κινδύνου για τη νόσο Αλτσχάιμερ. «Αλλά αν αυτό το τεστ είναι θετικό σε έναν νεαρό ασθενή θα ήταν δύσκολο να πούμε ότι έχει κάποια κλινική σημασία», συμπληρώνει ο Δρ. Segil.
Τι μπορείτε να κάνετε για να προστατεύσετε την υγεία του εγκεφάλου σας πριν από τα 30
Υπάρχουν μερικά πράγματα που μπορείτε να κάνετε τώρα για να βεβαιωθείτε ότι θα έχετε πιο υγιή εγκέφαλο καθώς μεγαλώνετε. «Εκτός από την υγιεινή διατροφή, την άσκηση, την αποφυγή του καπνίσματος και τον περιορισμό της κατανάλωσης αλκοόλ, είναι καλή ιδέα να χρησιμοποιείτε δυναμικά τον εγκέφαλό σας», τονίζει ο Amit Sachdev, ιατρικός διευθυντής στο Τμήμα Νευρολογίας στο Πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν.
«Αυτό επιτυγχάνεται καλύτερα μέσω της προσωπικής επένδυσης στην εκπαίδευση αλλά και μέσω της κοινωνικοποίησης και της ανθρώπινης αλληλεπίδρασης. Η προσπάθεια για την εύρεση και καλλιέργεια νέων φίλων και ενδιαφερόντων στη νεότητα βοηθά στην ανάπτυξη αυτών των παλιών σχέσεων που είναι τόσο σημαντικές αργότερα στη ζωή», συμπληρώνει.
Αλτσχάιμερ: Πρωτοποριακή εξέταση αίματος δείχνει τη νόσο στα αρχικά στάδια
Ο Δρ. Segil συνιστά επίσης να διατηρείτε το σώμα και το μυαλό σας απασχολημένα για να διατηρήσετε την υγεία του εγκεφάλου σας. Σε κάθε περίπτωση, εάν ανησυχείτε για τον κίνδυνο άνοιας ή εάν έχετε οικογενειακό ιστορικό της νόσου, επικοινωνήστε με τον γιατρό σας, ο οποίος θα είναι σε θέση να σας προσφέρει εξατομικευμένη καθοδήγηση.
Πηγές: Women’s Health, Lancet Regional Health – Americas, Current Alzheimer Research