Κοινός ιός από φυτά που μολύνει τα μαυρομάτικα φασόλια επανασχεδιάζεται ως ισχυρή θεραπεία κατά του καρκίνου. Πρώιμες μελέτες δείχνουν ότι μπορεί να ενεργοποιήσει το ανοσοποιητικό σύστημα ώστε να καταστρέψει τους όγκους και ακόμη και να αποτρέψει την εξάπλωσή τους.
Φυτικός ιός μετατρέπεται σε επαναστατική ανοσοθεραπεία – Τι δείχνει η νέα μελέτη
Ιός που είναι γνωστός για το ότι μολύνει τα μαυρομάτικα φασόλια αναδεικνύεται τώρα ως απρόσμενος σύμμαχος στη μάχη κατά του καρκίνου. Επιστήμονες από το University of California San Diego αναφέρουν ότι ο cowpea mosaic virus (CPMV) μπορεί να πυροδοτήσει μια ισχυρή ανοσοαπόκριση που βοηθά το σώμα να αναγνωρίσει και να καταστρέψει τα καρκινικά κύτταρα.
Σε μελέτες σε ζώα, ενέσεις με CPMV απευθείας σε όγκους δεν εξάλειψαν μόνο την αρχική ανάπτυξη, αλλά εκπαίδευσαν και το ανοσοποιητικό σύστημα να επιτίθεται σε καρκινικά κύτταρα που είχαν εξαπλωθεί, αναδεικνύοντάς το ως προοπτική για ανοσοθεραπεία χαμηλού κόστους και μακράς διάρκειας.
Cowpea mosaic virus: Τι είναι και πώς επηρεάζει φυτά και ζωντανούς οργανισμούς
Ο cowpea mosaic virus (CPMV) είναι ένας φυτικός ιός που συνήθως μολύνει όσπρια όπως τα αμπελοφάσουλα, προκαλώντας κηλίδωση των φύλλων, παραμόρφωση και μειωμένη ανάπτυξη, αλλά τα τελευταία χρόνια οι επιστήμονες τον έχουν μετατρέψει σε ένα ισχυρό εργαλείο για την ανοσοθεραπεία του καρκίνου και το σχεδιασμό εμβολίων. Αν και δεν μπορεί να πολλαπλασιαστεί σε ανθρώπους ή ζώα, το σταθερό πρωτεϊνικό του περίβλημα διεγείρει έντονα το ανοσοποιητικό σύστημα, καθιστώντας τον ασφαλή και αποτελεσματικό σε προκλινικές και πρώιμες κτηνιατρικές δοκιμές.
Σύμφωνα με μελέτη του 2022 με τίτλο «Cowpea Mosaic Virus Outperforms Other Members of the Secoviridae as In Situ Vaccine for Cancer Immunotherapy», οι ερευνητές έδειξαν ότι η έγχυση CPMV απευθείας σε δερματικούς όγκους μελανώματος σε ποντίκια ήταν πολύ πιο αποτελεσματική από άλλους παρόμοιους φυτικούς ιούς, με όλα τα πειραματόζωα να επιβιώνουν. Η μελέτη διαπίστωσε ότι ο CPMV προκάλεσε ισχυρότερη και πιο μακρόχρονη ανοσοαπόκριση, βοηθώντας το σώμα να καταπολεμήσει τον καρκίνο πιο αποτελεσματικά.
Άλλες πρόσφατες μελέτες δείχνουν ότι μπορεί να παραχθεί σε μεγάλη κλίμακα, να αποθηκευτεί μακροχρόνια χωρίς να χάνει τη δραστικότητά του και να συνδυαστεί με άλλες θεραπείες για ισχυρότερα αποτελέσματα.
Πρόσφατες έρευνες του 2024–2025 δείχνουν ότι:
- Μολύνει μόνο φυτά, προκαλώντας συμπτώματα μωσαϊκού αλλά χωρίς να προκαλεί βλάβη σε ανθρώπους.
- Δρα ως ενισχυτικό του ανοσοποιητικού όταν εγχέεται σε όγκους, σκοτώνοντας καρκινικά κύτταρα και εμποδίζοντας τη μετάσταση.
- Ασφαλής σε σκύλους με καρκίνους όπως μελάνωμα και σάρκωμα – βρίσκονται σε εξέλιξη κλινικές δοκιμές.
- Έχουν αναπτυχθεί μέθοδοι παραγωγής μεγάλης κλίμακας για ιατρική χρήση.
- Χρησιμοποιείται σε νέα εξατομικευμένα αντικαρκινικά εμβόλια με μακροχρόνια προστασία σε ποντίκια.
Γιατί καταπολεμά τον καρκίνο αυτός ο συγκεκριμένος ιός από φυτά ενώ άλλοι όχι
«Είναι συναρπαστικό το γεγονός ότι ο CPMV – και όχι άλλοι φυτικοί ιοί – διεγείρει μια αντικαρκινική απόκριση», δήλωσε η Γερμανο-αμερικανή βιοϊατρική μηχανικός και συγγραφέας της μελέτης, Nicole Steinmetz, σύμφωνα με το Science Daily.
«Αυτή η εργασία μας δίνει μια εικόνα για το πώς λειτουργεί τόσο καλά ο CPMV», δήλωσε ο πρώτος συγγραφέας της μελέτης Anthony Omole, υποψήφιος διδάκτωρ χημικής και νανομηχανικής στο εργαστήριο της Steinmetz. «Αυτό που μας ενθουσίασε περισσότερο είναι ότι, αν και τα ανθρώπινα ανοσοκύτταρα δεν μολύνονται από τον CPMV, ανταποκρίνονται σε αυτόν και επαναπρογραμματίζονται σε ενεργοποιημένη κατάσταση, η οποία τελικά τα εκπαιδεύει να εντοπίζουν και να εξουδετερώνουν τα καρκινικά κύτταρα».
Ένα βασικό ερώτημα για τη μετάβαση του CPMV σε θεραπείες για καρκινοπαθείς είναι: τι καθιστά αυτόν τον φυτικό ιό τόσο αποτελεσματικό στην καταπολέμηση του καρκίνου;
Για να το διερευνήσουν, ο Omole, η Steinmetz και οι συνεργάτες τους στο Nanotechnology Characterization Laboratory του National Cancer Institute πραγματοποίησαν σύγκριση μεταξύ του CPMV και του cowpea chlorotic mottle virus (CCMV), ενός παρόμοιου φυτικού ιού που δεν εμφανίζει αντικαρκινική δράση όταν εγχέεται απευθείας σε όγκους. Και οι δύο ιοί σχηματίζουν νανοσωματίδια παρόμοιου μεγέθους και απορροφώνται από τα ανθρώπινα ανοσοκύτταρα με παρόμοιο ρυθμό. Ωστόσο, μόλις εισέλθουν, έχουν διαφορετικά αποτελέσματα.
Πώς εκπαιδεύει το ανοσοποιητικό ο CPMV να καταπολεμήσει τον καρκίνο
Η ερευνητική ομάδα διαπίστωσε ότι ο CPMV διεγείρει τις ιντερφερόνες τύπου I, II και III – πρωτεΐνες με ευρέως γνωστές αντικαρκινικές ιδιότητες. «Αυτό είναι ιδιαίτερα ενδιαφέρον επειδή κάποια από τα πρώτα φάρμακα ανοσοθεραπείας για τον καρκίνο ήταν ανασυνδυασμένες ιντερφερόνες», σημείωσε ο Omole. Αντίθετα, ο CCMV διεγείρει ένα σύνολο προ-φλεγμονωδών ιντερλευκινών που δεν μεταφράζονται σε αποτελεσματική εξάλειψη των όγκων.
Μια άλλη διαφορά βρίσκεται στον τρόπο με τον οποίο το RNA αυτών των ιών επεξεργάζονται στα θηλαστικά κύτταρα. Το RNA του CPMV παραμένει περισσότερο και παραδίδεται στο ενδολυσοσώμα, όπου ενεργοποιούν τον υποδοχέα toll-like 7 (TLR7), ένα κρίσιμο στοιχείο για την ενεργοποίηση αντι-ιικών – και κυρίως – αντικαρκινικών ανοσολογικών αποκρίσεων. Το RNA του CCMV, αντίθετα, αποτυγχάνει να φτάσει σε αυτό το σημείο ενεργοποίησης.
Ο CPMV προσφέρει επίσης ένα μοναδικό πλεονέκτημα ως μια οικονομικά προσιτή ανοσοθεραπεία. Σε αντίθεση με πολλές άλλες θεραπείες που απαιτούν περίπλοκη και δαπανηρή παραγωγή, ο CPMV μπορεί να παραχθεί μέσω μοριακής γεωργίας. «Μπορεί να καλλιεργηθεί σε φυτά χρησιμοποιώντας ηλιακό φως, χώμα και νερό», δήλωσε ο Omole. Η ερευνητική ομάδα εργάζεται για να προωθήσει τον CPMV σε κλινικές δοκιμές.
Τα τρόφιμα που μπορεί να μειώνουν το ρίσκο για 6 καρκίνους, σύμφωνα με νέα μελέτη
«Η παρούσα μελέτη προσφέρει σημαντικές γνώσεις σχετικά με τον μηχανισμό δράσης του CPMV. Εργαζόμαστε εντατικά για τα επόμενα βήματα, ώστε να επιλεγεί ο πιο αποτελεσματικός υποψήφιος για αντικαρκινική δράση και ασφάλεια», δήλωσε η Steinmetz. «Αυτή είναι η κατάλληλη στιγμή και είμαστε έτοιμοι να προχωρήσουμε αυτή τη δουλειά πέρα από το εργαστήριο και προς τις κλινικές δοκιμές».
Πηγές: ScienceDaily, Cell Biomaterials, PMC, APS Journals, Nature Communications Biology, ACS Publications, Frontiers, PubMed, Nature Communications, PMC