Το σαγηνευτικό άρωμα της Κλεοπάτρας περιείχε ένα βότανο, ή πιο συγκεκριμένα ένα όμορφο μωβ λουλούδι. Αυτό το ευέλικτο βότανο έχει χαλαρωτικό άρωμα και μακρά ιστορία στη χρήση του για υγεία, ευεξία και ομορφιά. Μπορεί να βελτιώνει τη διάθεση, να προάγει τον ύπνο να καταπραΰνει τους δερματικούς ερεθισμούς, μεταξύ άλλων. Ποιο είναι;
Ποιο είναι το σαγηνευτικό άρωμα της Κλεοπάτρας και ποια τα οφέλη του για την υγεία
Αν έχετε περπατήσει ποτέ στον διάδρομο με αρωματικά κεριά ή αποσμητικά χώρου, το πιθανότερο είναι ότι έχετε προσέξει πολλά αρώματα με λεβάντα. Πέρα από τα έντονα μωβ άνθη της, αυτό το πολυετές φυτό είναι γνωστό όχι μόνο για το χαλαρωτικό του άρωμα, αλλά και για τα πιθανά οφέλη του για την υγεία.
«Αυτό το χαρακτηριστικό άρωμα προέρχεται από το έλαιο του άνθους, το οποίο έχει φαρμακευτικές ιδιότητες. Όμως και το ίδιο το άνθος έχει φαρμακευτικές ιδιότητες», εξηγεί η ειδικός στην ολιστική ιατρική Dr. Yufang Lin, σύμφωνα με το Cleveland Clinic.
Μπορείτε να την αναγνωρίσετε από τα ψηλά στελέχη της, τα στενά πράσινα φύλλα και τα έντονα άνθη της. Είναι εύκολη στην καλλιέργεια, είτε σε κήπο είτε σε περβάζι παραθύρου, γεγονός που την καθιστά αγαπημένη επιλογή για αρχάριους λάτρεις της κηπουρικής. Το χαλαρωτικό της άρωμα είναι ένας από τους λόγους που είναι τόσο δημοφιλής, καθώς χρησιμοποιείται συχνά σε λάδια μασάζ, αιθέρια έλαια, κεριά και διαχυτές.
Τοπική εφαρμογή λεβάντας: Τι επίδραση έχει σε δέρμα και μαλλιά
Σύμφωνα με τη μελέτη του 2025 με τίτλο «BEYOND THE LAVENDER: INTRODUCTION, CHEMICAL CONSTITUENTS, USES, AND MARKETED PRODUCTS», η λεβάντα περιέχει φυσικές ενώσεις όπως η λιναλοόλη και ο οξικός λιναλυλεστέρας που της προσδίδουν θεραπευτικά και καταπραϋντικά αποτελέσματα. Η μελέτη επισημαίνει ότι αυτές οι ιδιότητες καθιστούν τη λεβάντα κοινό συστατικό σε προϊόντα για το δέρμα, τα μαλλιά και τη συνολική φροντίδα του σώματος.
Άλλες πρόσφατες έρευνες δείχνουν ότι η λεβάντα, όταν εφαρμόζεται στο δέρμα ή το τριχωτό της κεφαλής, μπορεί να έχει αρκετά χρήσιμα αποτελέσματα. Οι επιστήμονες ενδιαφέρονται ιδιαίτερα για τον ρόλο της στην προστασία του δέρματος από φθορές και στην υποστήριξη της ανάπτυξης των μαλλιών – αν και τα πιο ισχυρά δεδομένα προέρχονται από εργαστηριακές και ζωικές μελέτες. Οι ανθρώπινες μελέτες είναι λιγότερες, αλλά μέχρι στιγμής τα αποτελέσματα είναι ενθαρρυντικά.
- Υγεία του δέρματος: Νανοσωματίδια λεβάντας βοήθησαν στην προστασία του δέρματος από την ηλιακή ακτινοβολία και μείωσαν τη φλεγμονή.
- Ανακούφιση από δερματίτιδα: Το αιθέριο έλαιο λεβάντας μπορεί να μειώσει τα συμπτώματα της ατοπικής δερματίτιδας.
- Επούλωση πληγών: Μπορεί να επιταχύνει την επούλωση και να ενισχύσει την παραγωγή κολλαγόνου, αν και η υπερβολική χρήση μπορεί να ερεθίσει το δέρμα.
- Ανάπτυξη μαλλιών (σε ζώα): Το αιθέριο έλαιο λεβάντας αύξησε το πάχος και την ανάπτυξη των τριχοθυλακίων.
- Ανάπτυξη μαλλιών (σε ανθρώπους): Ασθενείς με γυροειδή αλωπεκία έδειξαν καλύτερη επανέκφυση μαλλιών με ένα μείγμα ελαίων που περιελάμβανε λεβάντα.
Ποια είναι η καλύτερη μορφή λεβάντας για χρήση;
Η σύντομη απάντηση είναι ότι εξαρτάται. «Αν χρησιμοποιείτε λεβάντα για τη βελτίωση της διάθεσης, η αρωματοθεραπεία με αιθέριο έλαιο είναι η κατάλληλη επιλογή», προτείνει η Dr. Lin. «Αν τη χρησιμοποιείτε για μυϊκό πόνο ή πόνους στο σώμα, εφαρμόστε λάδι μασάζ με έγχυση λεβάντας απευθείας στην περιοχή της ενόχλησης».
Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε λεβάντα στις εξής μορφές:
- Αιθέριο έλαιο
- Εκχύλισμα
- Φυτό (άνθος, στέλεχος και φύλλα)
- Τσάι
Ωστόσο, προσθέτει ότι το τσάι λεβάντας ίσως να έχει τη μεγαλύτερη αξία. «Η διαδικασία παρασκευής του είναι από μόνη της μια μορφή αυτοφροντίδας. Σας βάζει σε μια νοοτροπία “χρόνου για τον εαυτό”. Έπειτα, καθώς το πίνετε, απολαμβάνετε τόσο την αρωματοθεραπεία όσο και το βοτανικό μέρος της λεβάντας».
Διατροφική αξία
- Θερμίδες: 4,8
- Ολικά λιπαρά: 0,1g – 0% της ΣΗΠ
- Κορεσμένα λιπαρά: 0g – 0% της ΣΗΠ
- Τρανς λιπαρά: 0g
- Πολυακόρεστα λιπαρά: 0,1g
- Μονοακόρεστα λιπαρά: 0g
- Χοληστερίνη: 0mg – 0% της ΣΗΠ
- Νάτριο: 3,5mg – 0% της ΣΗΠ
- Σύνολο υδατανθράκων: 0,9g – 0% της ΣΗΠ
- Φυτικές ίνες: 0,4g – 1% της ΣΗΠ
- Σάκχαρα: 0,1g
- Πρωτεΐνη: 0,4g
- Βιταμίνη D: 0mcg – 0% της ΣΗΠ
- Ασβέστιο: 22mg – 2% της ΣΗΠ
- Σίδηρος: 0,9mg – 5% της ΣΗΠ
- Κάλιο: 38,7mg – 1% της ΣΗΠ
Λεβάντα: Οφέλη για την υγεία
Η λεβάντα θεωρείται εδώ και καιρό ένα πολυεργαλείο στον κόσμο των βοτανικών θεραπειών για την υγεία. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι τα μέρη του φυτού περιέχουν διαφορετικές χημικές ενώσεις που μπορούν να επηρεάσουν θετικά το σώμα σας. Από την ικανότητά της να βελτιώνει τη διάθεση μέχρι τη μείωση των συμπτωμάτων του κολικού, η Dr. Lin αναφέρει μια εκλεκτική λίστα με πιθανά οφέλη της λεβάντας:
1. Υποστηρίζει τον ύπνο
Λόγω του χαλαρωτικού της αρώματος, πολλοί άνθρωποι βρίσκουν όφελος στη χρήση αρωμάτων με λεβάντα πριν τον ύπνο ως μορφή αρωματοθεραπείας. Μελέτη του 2019 προτείνει μάλιστα ότι η λεβάντα μπορεί να βελτιώσει τα επίπεδα μελατονίνης στο σώμα, υποστηρίζοντας έναν καλύτερο ύπνο.
2. Μειώνει τον πόνο και τη φλεγμονή
Ένα ακόμη όφελος της λεβάντας που έχει μελετηθεί είναι οι αντιφλεγμονώδεις ιδιότητές της. «Μία από τις χημικές ενώσεις της λεβάντας είναι τα φλαβονοειδή, τα οποία βρίσκονται επίσης σε λαχανικά και φρούτα, καθώς και η κουμαρίνη. Και οι δύο έχουν αντιφλεγμονώδη και αντιοξειδωτική δράση», εξηγεί η Dr. Lin.
Η λεβάντα μπορεί επίσης να βοηθήσει στην ανακούφιση από πόνους. Μελέτη του 2012 διαπίστωσε ότι η εισπνοή αιθέριου ελαίου λεβάντας για 15 λεπτά μπορεί να βοηθήσει στη μείωση του πόνου από ημικρανία.
3. Βοηθά στη διάθεση, το άγχος και την κατάθλιψη
Υπάρχει λόγος που η λεβάντα έχει τη φήμη ως φυτό χαλάρωσης. «Η λεβάντα είναι γνωστή για την ικανότητά της να ηρεμεί το νευρικό σύστημα, να βελτιώνει τη διάθεση και ακόμη και να μειώνει την αρτηριακή πίεση», τονίζει η Dr. Lin. «Για παράδειγμα, το αιθέριο έλαιο λεβάντας περιέχει σημαντικές ενώσεις όπως η λιναλοόλη, η οποία έχει αποδειχθεί ότι μειώνει το άγχος και την πίεση του αίματος. Η έρευνα συνδέει τη χρήση της λεβάντας με λιγότερο άγχος και κατάθλιψη», προσθέτει.
Τυχαιοποιημένη δοκιμή του 2020 διαπίστωσε ότι η εισπνοή αιθέριου ελαίου λεβάντας για 30 λεπτά βοήθησε στη βελτίωση των επιπέδων άγχους, κατάθλιψης και στρες σε ηλικιωμένους. Μελέτη του 2023 διαπίστωσε επίσης ότι οι άνθρωποι ένιωθαν λιγότερο άγχος πριν από μαγνητική τομογραφία μετά από αρωματοθεραπεία με λεβάντα.
4. Ανακουφίζει από τον πόνο της περιόδου
Ένα ακόμη πιθανό όφελος της λεβάντας είναι η μείωση του πόνου της εμμήνου ρύσεως. Σε μελέτη του 2016, γυναίκες που μύριζαν λεβάντα για 30 λεπτά την ημέρα κατά τις πρώτες τρεις ημέρες της περιόδου τους, ανέφεραν λιγότερο πόνο μετά από δύο μήνες. Άλλες έρευνες έχουν επίσης συνδέσει την εφαρμογή αιθέριου ελαίου λεβάντας στην κοιλιακή χώρα με μείωση του πόνου της περιόδου.
5. Σκοτώνει βλαβερούς ιούς και βακτήρια
Η λεβάντα μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί ως φυσικό καθαριστικό. «Πριν αποκτήσουμε αντισηπτικά, οι άνθρωποι χρησιμοποιούσαν λεβάντα για να καθαρίζουν τους θαλάμους των νοσοκομείων», αναφέρει η Dr. Lin. «Χρησιμοποιείται ακόμη για τις αντιμικροβιακές και αντιιικές της ιδιότητες». Επιπλέον, μελέτη διαπίστωσε ότι το αιθέριο έλαιο λεβάντας βοήθησε στην επούλωση πληγών, βελτιώνοντας την ικανότητα του δέρματος να παράγει κολλαγόνο μετά από χειρουργείο.
6. Μειώνει τα συμπτώματα του κολικού
Μελέτη του 2012 διαπίστωσε ότι το αρωματικό μασάζ με αιθέριο έλαιο λεβάντας ήταν αποτελεσματικό στη μείωση των συμπτωμάτων κολικού στα βρέφη, συμπεριλαμβανομένης της μείωσης της διάρκειας του κλάματος. Μην κάνετε μασάζ στο μωρό σας με αιθέριο έλαιο λεβάντας χωρίς να συμβουλευθείτε παιδίατρο.
Πώς μπορείτε να τη χρησιμοποιήσετε
Η λεβάντα διατίθεται σε πολλές μορφές και μπορεί να βοηθήσει σε διάφορα ζητήματα υγείας. Δείτε πώς μπορείτε να χρησιμοποιήσετε τις διαφορετικές μορφές λεβάντας:
Ως αιθέριο έλαιο
Οι δυνατότητες χρήσης του αιθέριου ελαίου λεβάντας είναι απεριόριστες. Τα αιθέρια έλαια είναι συμπυκνωμένα εκχυλίσματα φυτών. Επειδή είναι τόσο ισχυρά, χρησιμοποιήστε τα με φειδώ και προσοχή.
Η Dr. Lin προτείνει να δοκιμάσετε μερικές σταγόνες αιθέριου ελαίου λεβάντας σε:
- Μπάνια
- Απεσταγμένο νερό για να φτιάξετε σπρέι για τον χώρο ή το σώμα
- Λάδι μασάζ
Αν σκοπεύετε να χρησιμοποιήσετε αιθέριο έλαιο λεβάντας στο δέρμα σας, η Dr. Lin επισημαίνει τη σημασία της αραίωσης με άλλο έλαιο. Καλές επιλογές είναι έλαια στα οποία δεν είστε αλλεργικοί, όπως:
Για να φτιάξετε το μείγμα σας:
- Προσθέστε αρκετό αιθέριο έλαιο στο βασικό έλαιο, ώστε να είναι μεταξύ 1% (έξι σταγόνες αιθέριου ελαίου ανά 30ml) και 2% (δώδεκα σταγόνες αιθέριου ελαίου ανά 30ml) του συνολικού μείγματος.
- Ανακινήστε το.
- Εφαρμόστε το οπουδήποτε, εκτός από την περιοχή γύρω από τα μάτια.
Πιθανές παρενέργειες και κίνδυνοι
Αν και οι ειδικοί θεωρούν τη λεβάντα γενικά ασφαλή, η Dr. Lin επισημαίνει τρεις προειδοποιήσεις:
- Η αρωματοθεραπεία με λεβάντα δεν είναι για όλους: Κάποιοι τη βρίσκουν χαλαρωτική, ενώ άλλοι μπορεί να έχουν αρνητικούς συναισθηματικούς συνειρμούς με το άρωμα.
- Πιθανός κίνδυνος πρόωρης ανάπτυξης στήθους: Μικρή μελέτη συνέδεσε την έκθεση σε αιθέριο έλαιο λεβάντας με πρόωρη ανάπτυξη στήθους σε παιδιά, αν και μεταγενέστερες έρευνες αμφισβήτησαν αυτά τα ευρήματα.
- Η κατανάλωση αιθέριου ελαίου λεβάντας μπορεί να είναι επιβλαβής: Σε αντίθεση με το τσάι λεβάντας ή τη χρήση σε τρόφιμα, τα συμπυκνωμένα αιθέρια έλαια μπορεί να ερεθίσουν το στόμα και τον λαιμό και να προκαλέσουν τοξικές επιδράσεις.
Πηγές: Cleveland Clinic, Nutritionix, Nature, ScienceDirect, Journal of Integrative Dermatology, PMC, International Journal of Novel Research and Development