Μεγάλη σουηδική μελέτη υποστηρίζει ότι εκείνοι που καταναλώνουν λιπαρά τυριά και κρέμα γάλακτος τακτικά, ενδέχεται να έχουν χαμηλότερο κίνδυνο άνοιας. Τα νέα δεδομένα αμφισβητούν τις παγιωμένες ανησυχίες γύρω από τα γαλακτοκομικά με πλήρη λιπαρά. Τα ευρήματα υπογραμμίζουν ότι δεν επηρεάζουν όλες οι τροφές την υγεία του εγκεφάλου με τον ίδιο τρόπο.
Άνοια: Ειδικοί προειδοποιούν για 5 κοινές συνήθειες που μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο
Τυριά και κρέμα με υψηλά λιπαρά συνδέονται με χαμηλότερο κίνδυνο άνοιας, σύμφωνα με νέα μελέτη
Άτομα που κατανάλωναν τακτικά τυριά και κρέμα με υψηλότερα λιπαρά είχαν χαμηλότερο κίνδυνο εμφάνισης άνοιας σε βάθος 25 ετών, ενώ τα γαλακτοκομικά χαμηλών λιπαρών και άλλα γαλακτοκομικά τρόφιμα δεν έδειξαν σαφή συσχέτιση, σύμφωνα με μεγάλη σουηδική μελέτη σχεδόν 28.000 ατόμων που δημοσιεύθηκε στο Neurology, το ιατρικό περιοδικό της American Academy of Neurology. Όσοι κατανάλωναν 50 γραμμάρια την ημέρα ή περισσότερα τυριού με υψηλά λιπαρά — περίπου το ένα τρίτο του φλιτζανιού — είχαν χαμηλότερο συνολικό κίνδυνο άνοιας, συμπεριλαμβανομένης της αγγειακής άνοιας. Παράλληλα, άτομα που κατανάλωναν κατά μέσο όρο τουλάχιστον 20 γραμμάρια κρέμας γάλακτος με υψηλά λιπαρά — περίπου μιάμιση κουταλιά της σούπας — εμφάνισαν επίσης χαμηλότερο κίνδυνο.
Η μελέτη δεν διαπίστωσε παρόμοια οφέλη για τυριά χαμηλών λιπαρών, κρέμα γάλακτος χαμηλών λιπαρών ή βούτυρο. Επίσης, η κατανάλωση γάλακτος, είτε με πλήρη ή με χαμηλά λιπαρά, δεν συνδέθηκε με χαμηλότερο κίνδυνο άνοιας. «Το τυρί είναι προϊόν ζύμωσης, η οποία παράγει βιοδραστικές ενώσεις που ενδέχεται να επηρεάζουν τη φλεγμονή και τα αιμοφόρα αγγεία», δήλωσε σύμφωνα με το ABC News η κύρια συγγραφέας Emily Sonestedt από το Lund University. «Η κρέμα γάλακτος χρησιμοποιείται συνήθως σε σπιτικά μαγειρεμένα φαγητά και δεν καταναλώνεται σε μεγάλες ποσότητες μόνη της. Η κατανάλωση γάλακτος, αντίθετα, διαφέρει περισσότερο ανάμεσα στα διατροφικά πρότυπα και δεν περιλαμβάνει την ίδια διαδικασία ζύμωσης», πρόσθεσε.
Είναι τα τυριά με υψηλά λιπαρά κακά για την υγεία μας; Αυξάνουν τον κίνδυνο για ορισμένες ασθένειες;
Τα τυριά με υψηλά λιπαρά συχνά θεωρούνται ανθυγιεινά επειδή περιέχουν κορεσμένα λιπαρά. Ωστόσο, πρόσφατη επιστημονική έρευνα δεν υποστηρίζει ξεκάθαρα αυτή την άποψη. Μεγάλες μελέτες που παρακολουθούν άτομα για πολλά χρόνια δείχνουν ότι η κατανάλωση τυριού — ακόμη και με πλήρη λιπαρά — δεν αυξάνει σταθερά τον κίνδυνο καρδιοπάθειας και μπορεί να συνδέεται με ουδέτερο ή ακόμη και χαμηλότερο κίνδυνο για ορισμένες παθήσεις.
- Μεγάλες μετα-αναλύσεις δεν βρίσκουν αυξημένο κίνδυνο καρδιοπάθειας ή εγκεφαλικού με την κατανάλωση τυριού, παρά την περιεκτικότητά του σε λιπαρά.
- Ορισμένες μακροχρόνιες μελέτες συσχετίζουν την κατανάλωση τυριού με χαμηλότερο κίνδυνο σακχαρώδους διαβήτη τύπου 2.
- Τα λιπαρά των γαλακτοκομικών από το τυρί ενδέχεται να δρουν διαφορετικά από άλλα κορεσμένα λιπαρά, πιθανώς λόγω του ασβεστίου, των πρωτεϊνών και της ζύμωσης.
- Ελεγχόμενες μελέτες επιβεβαιώνουν ότι τα κορεσμένα λιπαρά μπορούν να αυξήσουν την LDL χοληστερίνη, όμως η πραγματική κατανάλωση τυριού δεν μεταφράζεται σε υψηλότερο κίνδυνο ασθένειας.
Οι ρίζες της άνοιας ίσως βρίσκονται στην παιδική ηλικία – Τι έδειξαν πρόσφατες μελέτες
Γιατί έχει σημασία το είδος των γαλακτοκομικών που καταναλώνετε
Η προέλευση και η ποιότητα των γαλακτοκομικών φαίνεται να παίζουν επίσης ρόλο, δήλωσε σύμφωνα με την ίδια πηγή ο Dr. Richard Isaacson, νευρολόγος με ειδίκευση στην πρόληψη της άνοιας στο Institute for Neurodegenerative Disease. «Δεν είναι όλα τα τυριά ίδια», είπε. «Το τι τρώει η αγελάδα καθορίζει τι περιέχει το γάλα — και αυτό με τη σειρά του καθορίζει τι περιέχει το τυρί». Ο Isaacson εξήγησε ότι τα γαλακτοκομικά από αγελάδες που τρέφονται με γρασίδι, ειδικά όταν το κάνουν σε όλη τους τη ζωή, συνήθως περιέχουν υψηλότερα επίπεδα ωμέγα-3 λιπαρών οξέων.
«Τα ωμέγα-3 λιπαρά οξέα είναι κατά προτίμηση προστατευτικά για τον εγκέφαλο», είπε ο Isaacson, προσθέτοντας ότι αυτό ισχύει ιδιαίτερα για άτομα με αυξημένο κίνδυνο γνωστικής έκπτωσης. Το 15-20% των ανθρώπων που φέρουν τουλάχιστον ένα αντίγραφο μιας γενετικής παραλλαγής γνωστής ως APOE ε4 δεν ωφελήθηκαν από καμία μορφή κατανάλωσης γαλακτοκομικών, σύμφωνα με τη μελέτη.
«Το γεγονός ότι παρατηρήσαμε πιο καθαρή συσχέτιση με την αγγειακή άνοια, και με τη νόσο Αλτσχάιμερ μόνο σε άτομα χωρίς την παραλλαγή APOE ε4, δείχνει ότι ο μηχανισμός μπορεί να σχετίζεται περισσότερο με αγγειακούς και μεταβολικούς παράγοντες παρά με τις βασικές αμυλοειδείς διεργασίες», δήλωσε η Sonestedt.
Η απουσία οφέλους στους φορείς του APOE ε4 αναδεικνύει την αυξανόμενη κατανόηση ότι οι διατροφικές οδηγίες για την υγεία του εγκεφάλου ενδέχεται να χρειάζεται να εξατομικεύονται. «Οι άνθρωποι που φέρουν το γονίδιο APOE ε4 είναι πιο ευαίσθητοι στα κορεσμένα λιπαρά σε σύγκριση με όσους δεν το φέρουν», είπε ο Isaacson. Πρόσθεσε ότι, ενώ τα κορεσμένα λιπαρά σε μέτριες ποσότητες μπορεί να είναι ανεκτά για ορισμένους ανθρώπους, άλλοι — ιδιαίτερα όσοι έχουν υψηλό γενετικό κίνδυνο άνοιας — ίσως χρειάζεται να είναι πιο προσεκτικοί.
«Δεν υπάρχει μία λύση που να ταιριάζει σε όλους για την πρόληψη της νόσου Αλτσχάιμερ», τόνισε ο Isaacson. Ωστόσο, τα ευρήματα αυτά δεν αποδεικνύουν ότι η κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων τυριού και κρέμας γάλακτος με υψηλά λιπαρά προλαμβάνει την άνοια, προειδοποίησε η Sonestedt. «Πρόκειται για μια παρατηρησιακή μελέτη. Το τυρί και η κρέμα γάλακτος μπορεί απλώς να αποτελούν δείκτες ευρύτερων διατροφικών προτύπων και παραγόντων τρόπου ζωής. Αυτό δεν είναι πράσινο φως για δραματική αύξηση της κατανάλωσης», είπε.
Οι 9 κορυφαίες ιατρικές έρευνες για το 2025 που αλλάζουν το τοπίο της υγείας
«Δεν θα συνιστούσα μεγάλες διατροφικές αλλαγές με βάση μία μόνο μελέτη. Όμως, οι άνθρωποι που απολαμβάνουν το τυρί ή χρησιμοποιούν κρέμα γάλακτος στη μαγειρική δεν χρειάζεται να ανησυχούν για αυτά τα τρόφιμα όταν καταναλώνονται σε μέτριες ποσότητες», δήλωσε η Sonestedt. Μην αλλάζετε τη διατροφή σας χωρίς να συμβουλευθείτε τον γιατρό σας.
Πηγές: ABC News, Neurology Journals, PubMed, MDPI, PLOS Medicine, Nature