Το να νυστάζετε μετά το φαγητό μπορεί να σχετίζεται με το σάκχαρο. Αυτή η έντονη κόπωση μετά από ένα μεγάλο γεύμα δεν έχει να κάνει μόνο με το ότι έχετε χορτάσει — μπορεί να μια αντίδραση του μεταβολισμού σας που να επηρεάζει τα επίπεδα ενέργειάς σας.
Πότε μπορεί να ευθύνεται το υψηλό σάκχαρο για τη νύστα μετά από ένα γεύμα
Οι περισσότεροι έχουν νιώσει αυτό η απογευματινή κούραση ή τη έντονη υπνηλία που ακολουθεί ένα μεγάλο γεύμα. Το τι τρώτε, το πόσο τρώτε και ακόμη και το πότε τρώτε, παίζουν ρόλο – γιατί τα γεύματα που είναι πλούσια σε επεξεργασμένους υδατάνθρακες και ζάχαρη προκαλούν γρήγορη άνοδο στο σάκχαρο του αίματος, η οποία ακολουθείται από απότομη πτώση. Αυτές οι διακυμάνσεις μπορούν να σας κάνουν να νιώθετε ασυνήθιστα κουρασμένοι – και αν συμβαίνουν συχνά, μπορεί να δείχνουν ακόμη και κάποιο υποκείμενο πρόβλημα, όπως ο διαβήτης.
Μπορεί να επηρεαστεί η νύστα από το τι τρώμε;
Ναι — πρόσφατες έρευνες δείχνουν ότι το τι τρώτε μπορεί να επηρεάζει τόσο το πόσο νυστάζετε κατά τη διάρκεια της ημέρας όσο και το πόσο καλά κοιμάστε τη νύχτα. Σύμφωνα με μελέτη του 2025 με τίτλο «Processed Food Consumption and Sleep Quality in School-Aged Children: Insights from a Cross-Sectional Study», τα παιδιά που κατανάλωναν καθημερινά περισσότερα γλυκά σνακ είχαν χειρότερες συνήθειες ύπνου. Η μελέτη διαπίστωσε επίσης ότι όσο μεγαλύτερο ήταν το ποσοστό των θερμίδων από υπερ-επεξεργασμένες τροφές, τόσο χαμηλότερη ήταν η ποιότητα ύπνου.
Ορισμένες τροφές και διατροφές φαίνεται να μειώνουν τη μεταγευματική υπνηλία και να βελτιώνουν την εγρήγορση, ενώ άλλες μπορεί να την επιδεινώνουν:
- Οι φυτικές διατροφές (πλούσιες σε φυτικές ίνες και μη επεξεργασμένες τροφές) μπορούν να μειώσουν τη μεταγευματική υπνηλία και να ενισχύσουν την εγρήγορση.
- Τα υγιεινά λιπαρά (όπως τα ωμέγα-3 και ωμέγα-6) συνδέονται με λιγότερη υπνηλία μέσα στη μέρα, ενώ η τυραμίνη (που υπάρχει σε ζυμωμένες/παλαιωμένες τροφές) σχετίζεται με περισσότερη υπνηλία.
- Τα φρούτα και τα λαχανικά βελτιώνουν την ποιότητα του ύπνου τη νύχτα και μειώνουν τη διακοπή του ύπνου.
- Το πρόχειρο φαγητό (υψηλό σε ζάχαρη και κορεσμένα λιπαρά) μπορεί να μειώσει τον βαθύ, «αποκαταστατικό» ύπνο, οδηγώντας σε περισσότερη κόπωση.
Δυσκολεύεστε να κοιμηθείτε ανάσκελα; Πότε μπορεί να είναι σύμπτωμα καρδιακής ανεπάρκειας
Ενδείξεις ότι η νύστα μετά το φαγητό ίσως σχετίζεται με διαβήτη
Σύμφωνα με το CDC, περίπου το 10% των Αμερικανών έχουν διαβήτη — και οι περισσότεροι από αυτούς έχουν διαβήτη τύπου 2. Σύμφωνα με εκτιμήσεις του International Diabetes Federation, περίπου 873.800 Έλληνες ενήλικες 20-79 ετών έπασχαν από διαβήτη το 2024. Ο διαβήτης τύπου 2 είναι μια σοβαρή πάθηση που μπορεί να εμφανιστεί όσο μεγαλώνετε, αλλά ολοένα και περισσότεροι νεότεροι διαγιγνώσκονται.
Η κόπωση μετά το φαγητό είναι μόνο ένα από τα συμπτώματα του διαβήτη. Μπορεί να χρειάζεται να ελέγξετε για διαβήτη αν παρατηρείτε επίσης συχνή ανάγκη για ούρηση, αυξημένη δίψα, θολή όραση, πληγές που αργούν να επουλωθούν ή μυρμήγκιασμα στα χέρια ή στα πόδια. Ακόμη και αν νιώθετε κουρασμένοι μετά το φαγητό, μπορεί παράλληλα και να πεινάτε. Κάποιοι μπορεί να έχουν και ανεξήγητη απώλεια βάρους.
Τα συμπτώματα του διαβήτη τύπου 2 μπορεί να χρειαστούν χρόνια για να εμφανιστούν, γι’ αυτό είναι σημαντικό να παρακολουθείτε τα επίπεδα σακχάρου σας αν ανήκετε σε ομάδα κινδύνου.
Παράγοντες κινδύνου είναι:
- το να είστε υπέρβαροι
- να ασκείστε λιγότερο από τρεις φορές την εβδομάδα ή
- να είστε άνω των 45 ετών.
Ο κίνδυνος αυξάνεται επίσης αν έχετε οικογενειακό ιστορικό διαβήτη τύπου 2 ή αν είχατε διαγνωστεί με διαβήτη κύησης κατά την εγκυμοσύνη. Ορισμένες εθνοτικές ομάδες, όπως οι Αφροαμερικανοί, οι Ισπανόφωνοι/Λατινοαμερικανοί και οι Ιθαγενείς Αμερικανοί, έχουν επίσης υψηλότερο κίνδυνο ανάπτυξης διαβήτη τύπου 2.
Άλλοι λόγοι που μπορεί να νυστάζετε μετά το φαγητό
Το να νιώθετε νύστα μετά από ένα γεύμα δεν σημαίνει απαραίτητα ότι έχετε διαβήτη τύπου 2. Ας πάρουμε για παράδειγμα του δείπνου των Χριστουγέννων. Πολλοί κατηγορούν την τρυπτοφάνη στη γαλοπούλα για τη «ναρκωτική» επίδραση του γεύματος – αλλά έχετε παρατηρήσει πως νιώθετε το ίδιο και σε μπουφέ;
Η υπερφαγία και ιδιαίτερα η κατανάλωση τροφών με πολλά λιπαρά μπορεί να σας κάνει να νιώθετε κουρασμένοι και νωθροί. Το σώμα σας χρειάζεται ενέργεια για να χωνέψει όλο αυτό το φαγητό. Στέλνει περισσότερο αίμα στο πεπτικό σύστημα, και αυτό μπορεί να σας κάνει να νιώθετε υπνηλία.
Αν δεν πίνετε αρκετά υγρά, μπορεί επίσης να αισθάνεστε κουρασμένοι μετά από ένα γεύμα. Η αφυδάτωση γενικά προκαλεί κόπωση. Βεβαιωθείτε ότι τα υγρά που καταναλώνετε δεν περιέχουν καφεΐνη ή αλκοόλ, καθώς μπορούν να σας αφυδατώσουν περισσότερο. Και ναι, αυτό το λίγο αλκοόλ με το δείπνο μπορεί να συμβάλλει στο να αισθάνεστε πιο κουρασμένοι μετά το φαγητό.
Μπορεί επίσης να νιώθετε υπνηλία μετά το φαγητό αν είστε σχετικά ανενεργοί. Αντί να αποκοιμηθείτε στο γραφείο ή να καταρρεύσετε στον καναπέ μετά το φαγητό, δοκιμάστε να βγείτε για έναν σύντομο περίπατο πριν σας καταβάλει η νύστα. Ένας σύντομος περίπατος μπορεί να βοηθήσει στη σταθεροποίηση του σακχάρου στο αίμα, ώστε να μην νιώσετε αυτή την πτώση ενέργειας.
Βραδινό: Μετά από ποια ώρα δεν πρέπει να το τρώτε και γιατί;
Μετα-ανάλυση του 2022 που δημοσιεύτηκε στο Sports Medicine διαπίστωσε ότι το ελαφρύ περπάτημα μπορεί να μειώσει σημαντικά τα επίπεδα σακχάρου και ινσουλίνης, και πως ένας σύντομος περίπατος μετά το φαγητό μπορεί να περιορίσει τις αυξομειώσεις του σακχάρου στο αίμα.
Πηγές: Health Digest, PMC, Mass General Brigham, UChicago Medicine, Harvard Health Publishing, MDPI