Το τσάι της Νότιας Αφρικής μπορεί να προσφέρει πραγματικά οφέλη για την υγεία. Μπορεί να ενισχύσει την καρδιακή λειτουργία, να προάγει την ισορροπία του σακχάρου στο αίμα και να προστατεύσει το πεπτικό. Νέα έρευνα καταλήγει στα πιθανά οφέλη που έχει η κάθε ποικιλία του βοτάνου.
Ποιο είναι το τσάι της Νότιας Αφρικής και ποια τα οφέλη του για την υγεία
Το τσάι της Νότιας Αφρικής είναι ένα ρόφημα χωρίς καφεΐνη που παρασκευάζεται από τα φύλλα του φυτού rooibos (Aspalathus linearis), ενός θάμνου που ευδοκιμεί αποκλειστικά στα βουνά Cederberg του Δυτικού Ακρωτηρίου της Νότιας Αφρικής.
Αποτελεί μέρος της πολιτιστικής κληρονομιάς της χώρας, συλλεγόταν και καταναλωνόταν ως βοτανικό τσάι από τον λαό Khoisan. Σήμερα, το rooibos δεν γιορτάζεται μόνο ως παραδοσιακό ρόφημα αλλά και για τα αποδεδειγμένα οφέλη του στην υγεία: λειτουργεί ως ισχυρό αντιοξειδωτικό που προστατεύει τα κύτταρα του σώματος, δρα ως αντιφλεγμονώδες για την ανακούφιση από πρήξιμο και πόνο, και ενδέχεται να υποστηρίξει την υγεία της καρδιάς και του ήπατος, να ρυθμίσει το σάκχαρο του αίματος και να βελτιώσει την επιδερμίδα.
Διατροφική αξία
Για 1 μερίδα τσάι rooibos (249 g)
| Θρεπτικό συστατικό | Ποσότητα | % ΣΗΠ * |
|---|---|---|
| Θερμίδες | 63 | |
| Ολικά λιπαρά | 1 g | 2% |
| Κορεσμένα λιπαρά | 0 g | 0% |
| Τρανς λιπαρά | 0 g | |
| Χοληστερίνη | 0 mg | 0% |
| Νάτριο | 80 mg | 3% |
| Ολικοί υδατάνθρακες | 13 g | 5% |
| Υδατάνθρακες | 12 g | |
| Φυτικές ίνες | 0,5 g | 2% |
| Σάκχαρα | 9 g | |
| Πρωτεΐνη | 0,5 g |
* ΣΗΠ = Συνιστώμενη Ημερήσια Πρόσληψη.
Τσάι rooibos: Οφέλη για την υγεία
Το τσάι rooibos επηρεάζει την αρτηριακή πίεση και άλλες ζωτικές ενδειξεις του οργανισμού. Σύμφωνα με εργασία του 2023 με τίτλο «The health benefits of rooibos tea in humans (Aspalathus linearis)», η κατανάλωση rooibos βελτίωσε τα επίπεδα χοληστερίνης και σακχάρου στο αίμα. Η μελέτη έδειξε επίσης ενισχυμένα αντιοξειδωτικά αποτελέσματα που μπορούν να βοηθήσουν στην προστασία του οργανισμού.
Άλλες πρόσφατες έρευνες σχετικά με το rooibos και την αρτηριακή πίεση παρουσιάζουν περιορισμένα αλλά ενδιαφέροντα ευρήματα. Οι περισσότερες δοκιμές σε ανθρώπους αναφέρουν ελάχιστες έως καθόλου επιδράσεις στην αρτηριακή πίεση ή τον καρδιακό ρυθμό, ενώ εργαστηριακές και ζωικές μελέτες δείχνουν ότι το rooibos μπορεί να χαλαρώσει τα αιμοφόρα αγγεία και να επηρεάσει μηχανισμούς που σχετίζονται με τον έλεγχο της πίεσης.
- Μελέτες σε ανθρώπους: Δεν παρατηρήθηκαν σημαντικές αλλαγές στην αρτηριακή πίεση ή τον καρδιακό ρυθμό μετά την κατανάλωση rooibos.
- Μηχανιστικά στοιχεία: Εκχυλίσματα rooibos μείωσαν την πίεση σε ποντίκια μέσω αγγειακής χαλάρωσης (ενεργοποίηση διαύλων K_ATP).
- Μακροχρόνια δοκιμή: Έξι φλιτζάνια/ημέρα βελτίωσαν δείκτες χοληστερίνης και οξειδωτικού στρες, όχι όμως την πίεση.
- Ανασκοπήσεις: Συστηματικές αναλύσεις επισημαίνουν ενθαρρυντικά μεταβολικά αποτελέσματα αλλά ανεπαρκή στοιχεία για σταθερές αλλαγές στην πίεση.
Ποιες οι επιδράσεις του στην υγεία του εντέρου
Η εμπορική καλλιέργεια του rooibos ξεκίνησε στις αρχές του 20ού αιώνα. Η επιστημονική έρευνα για τα οφέλη του στην υγεία άρχισε τη δεκαετία του 1960, όταν αναφέρθηκαν για πρώτη φορά οι αντιοξειδωτικές του ιδιότητες. Έκτοτε, πολυάριθμες μελέτες έχουν διερευνήσει το θεραπευτικό του δυναμικό. Η Mariska Lilly, Ανώτερη Ερευνήτρια στο Cape Peninsula University of Technology, ανέφερε σε άρθρο της που αναρτήθηκε στο The Conversation ότι η πιο πρόσφατη έρευνά της δείχνει πως το rooibos μπορεί να προσφέρει ισχυρά οφέλη για την υγεία του εντέρου.
«Η μελέτη είχε στόχο να συγκρίνει τις αντιφλεγμονώδεις και προστατευτικές για το φραγμό επιδράσεις ενός υδατικού εκχυλίσματος από μη ζυμωμένο και ζυμωμένο rooibos σε εντερικά επιθηλιακά κύτταρα χοίρων. Χρησιμοποιήσαμε χοίρους επειδή τα έντερά τους μοιάζουν πολύ με τα ανθρώπινα. Δείξαμε ότι τα εκχυλίσματα rooibos ενίσχυσαν την επένδυση του εντέρου μέσω της επίδρασης σε πρωτεΐνες, και μείωσαν τη φλεγμονή», έγραψε.
Οι πεπτικές (γαστρεντερικές) διαταραχές όπως το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου (IBS), η δυσκοιλιότητα και η δυσπεψία επηρεάζουν πάνω από το 40% του παγκόσμιου πληθυσμού. Οι γυναίκες είναι πιο πιθανό να επηρεαστούν (49%) σε σύγκριση με τους άνδρες (36,6%). Αυτά τα στατιστικά αναδεικνύουν την ανάγκη για αυξημένη ευαισθητοποίηση, βελτιωμένη διάγνωση και αποτελεσματική διαχείριση του προβλήματος.
Πράσινο και κόκκινο rooibos: Ποιες οι διαφορές τους
Στη μελέτη, οι ερευνητές εξέτασαν πώς διάφορα εκχυλίσματα τσαγιού rooibos επηρεάζουν τα εντερικά κύτταρα στο εργαστήριο. Ήθελαν να διαπιστώσουν αν το rooibos μπορεί να προστατεύσει τον εντερικό φραγμό — το λεπτό στρώμα κυττάρων που εμποδίζει τις βλαβερές ουσίες ενώ επιτρέπει τη διέλευση θρεπτικών στοιχείων. Όταν αυτός ο φραγμός εξασθενεί («διαρρέον έντερο»), μπορεί να προκαλέσει διαταραχές όπως το IBS, τη φλεγμονώδη νόσο του εντέρου (IBD) και άλλα χρόνια προβλήματα.
Η μελέτη συνέκρινε δύο μορφές rooibos:
- Μη ζυμωμένο (πράσινο): λιγότερο επεξεργασμένο, με περισσότερα αντιοξειδωτικά
- Ζυμωμένο (κόκκινο): πιο διαδεδομένο, καταναλώνεται ευρέως
Και τα δύο προέρχονται από το φυτό Aspalathus linearis, αλλά η επεξεργασία αλλάζει τα πολυφαινολικά τους συστατικά — φυσικές ενώσεις με αντιοξειδωτικές και αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες. Η ασπαλαθίνη, μοναδική στο rooibos, είναι πιο άφθονη στο πράσινο τσάι. Η τριετής μελέτη δοκίμασε εκχυλίσματα rooibos σε εντερικά κύτταρα χοίρων. Μετά από 24 ώρες θεραπείας, αφαιρέθηκαν τα εκχυλίσματα και προστέθηκε μία βακτηριακή τοξίνη. Οι ερευνητές μέτρησαν στη συνέχεια δείκτες φλεγμονής και ανθεκτικότητα του εντερικού φραγμού.
Φλεγμονή και προστασία του εντέρου
Η έρευνα συμπέρανε ότι:
- Το ζυμωμένο (κόκκινο) rooibos καταπολεμά καλύτερα τη φλεγμονή. Καταπράυνε τις φλεγμονώδεις αντιδράσεις στα εντερικά κύτταρα το ίδιο αποτελεσματικά, ή και καλύτερα, από τη δεξαμεθαζόνη, ένα στεροειδές φάρμακο.
- Το μη ζυμωμένο (πράσινο) rooibos ενισχύει τον εντερικό φραγμό. Αύξησε τις προστατευτικές πρωτεΐνες, υποδηλώνοντας πιθανό ρόλο στην πρόληψη του «διαρρέοντος εντέρου».
- Οι διαφορές στα πολυφαινολικά συστατικά ίσως εξηγούν τα αποτελέσματα. Το πράσινο rooibos, πλούσιο σε ασπαλαθίνη, υποστήριξε τη δύναμη του φραγμού, ενώ το κόκκινο rooibos, με διαφορετικές πολυφαινόλες, ήταν πιο αποτελεσματικό στην καταπολέμηση της φλεγμονής.
Αν και είναι ήδη γνωστό πως το rooibos είναι πλούσιο σε αντιοξειδωτικά, η μελέτη είναι από τις πρώτες που δείχνει καθαρά πώς οι διαφορετικοί τύποι rooibos επηρεάζουν τη φλεγμονή και τον εντερικό φραγμό με διακριτούς τρόπους. Η κατανόηση αυτών των διαφορών μπορεί να βοηθήσει τους ανθρώπους να κάνουν πιο έξυπνες διατροφικές επιλογές και ενδεχομένως να δώσει στο rooibos ρόλο σε θεραπείες για το έντερο ή λειτουργικά τρόφιμα.
Πιθανές χρήσεις ως συμπληρώματα διατροφής ή θεραπείες
Η έρευνα de;ixnei ότι και οι δύο μορφές rooibos προσφέρουν μοναδικά οφέλη για την υγεία του εντέρου: το ζυμωμένο τσάι καταπολεμά τη φλεγμονή, ενώ το μη ζυμωμένο προστατεύει την επένδυση του εντέρου. Αυτό δείχνει πιθανά πεδία χρήσης σε συμπληρώματα διατροφής, θεραπείες για φλεγμονώδεις εντερικές νόσους ή λειτουργικά τρόφιμα. Αν και η μελέτη έγινε στο εργαστήριο και απαιτείται επιβεβαίωση σε ανθρώπους, το rooibos είναι ασφαλές, οικονομικό και καταναλώνεται ευρέως — γεγονός που το καθιστά μια χαμηλού κινδύνου επιλογή για την υποστήριξη της υγείας του εντέρου.
Συμβουλευθείτε τον γιατρό ή τον φαρμακοποιό σας αν σκοπεύετε να ξεκινήσετε μια νέα τροφή ή ένα νέο συμπλήρωμα διατροφής.
Πηγές: The Conversation, ScienceDirect, MDPI, Cambridge University Press, PubMed, ScienceDirect, ResearchGate, PMC, Eat This Much