Δύο άνθρωποι, εκ των οποίων και μια 45χρονη γιατρός, μοιράζονται την προσωπική τους ιστορία για τις ζαλάδες που τους ταλαιπωρούσαν χρόνια και επηρέαζαν την καθημερινότητά τους. Μέσω φυσικών θεραπειών, κατάφεραν να βρουν ανακούφιση και να επανακτήσουν την ποιότητα ζωής τους.
45χρονη με ζαλάδες βρήκε οριστική λύση με φυσική θεραπεία
Σύμφωνα με τη Mayo Clinic, η ζάλη είναι ένα σύμπτωμα που μπορεί να προκύπτει από διάφορες αιτίες, με τις συχνότερες να αφορούν προβλήματα στο σύστημα ισορροπίας του εσωτερικού αυτιού, διαταραχές της ροής αίματος προς τον εγκέφαλο, αλλά και επιδράσεις φαρμακευτικών σκευασμάτων ή ψυχολογικούς παράγοντες.
Συγκεκριμένα, περιστασιακά αίτια όπως ο καλοήθης παροξυσμικός ίλιγγος θέσης, η νόσος Meniere ή οι ημικρανίες συμβάλλουν στη δημιουργία ζάλης μέσω διαταραχής των σημάτων ισορροπίας που λαμβάνονται από τον εγκέφαλο. Επίσης, η μείωση της ροής του αίματος λόγω υπότασης, αναιμίας ή αρρυθμίας μπορεί να επηρεάσει την τροφοδοσία οξυγόνου του εγκεφάλου προκαλώντας ζάλη, ενώ η χρήση ορισμένων φαρμάκων και ψυχογενείς παράγοντες όπως η αγχώδης διαταραχή επίσης αποτελούν πιθανά αίτια.
Μετά την πτώση της Alex Donaldson από μια καρέκλα και το δυνατό χτύπημα στο κεφάλι της, κάτι που η ίδια περιγράφει ως ένα «γερό χτύπημα», οι γιατροί φοβήθηκαν ότι είχε τραυματίσει τον αυχένα της, αλλά εκείνη ανησυχούσε για κάτι άλλο.
Σχεδόν αμέσως, η Alex, 45 ετών, γιατρός και μητέρα δύο παιδιών από το Hertfordshire, παρουσίασε τόσο έντονη ζάλη που έκανε την καθημερινότητά της σχεδόν αδύνατη.
«Τις πρώτες εβδομάδες ταλαιπωρήθηκα τόσο πολύ που δεν μπορούσα να οδηγήσω», αναφέρει η Alex στη DailyMail.
«Αν κρατούσα το κεφάλι μου ακίνητο, ήμουν εντάξει, καθώς η ζάλη εμφανιζόταν μόνο όταν κουνιόμουν. Το είπα στον γιατρό μου αλλά το απέδωσε σε διάσειση και μου είπε ότι ήταν προσωρινό – μου σύστησαν απλώς να ξεκουραστώ».
«Αλλά δεν πέρασε. Δεν μπορούσα να δουλέψω επειδή έδειχνα αγχωμένη – και όταν ένας γιατρός φαίνεται αγχωμένος, ανησυχεί και ο ασθενής».
Λίγες εβδομάδες μετά την πτώση τον Οκτώβριο του περασμένου έτους, η Alex παραπέμφθηκε σε ειδικό για διαταραχές ισορροπίας, ο οποίος διέγνωσε καλοήθη παροξυσμικό ίλιγγο θέσης (BPPV), έναν από τους πιο συχνούς τύπους ιλίγγου, που μπορεί να προκαλέσει αίσθηση ζάλης ή περιστροφής.
Πώς προκύπτει ο παροξυσμικός ίλιγγος θέσης;
Ο συγκεκριμένος ίλιγγος είναι τόσο συχνός που, σύμφωνα με την Εταιρεία Meniere’s, μια φιλανθρωπική οργάνωση που προσφέρει υποστήριξη σε άτομα με ζάλη ή διαταραχές ισορροπίας, εκτιμάται ότι το 50% από εμάς θα τον βιώσουμε κάποια στιγμή στη ζωή μας.
Η πάθηση προκύπτει όταν κρύσταλλοι (που αποτελούνται από ανθρακικό ασβέστιο) που βρίσκονται στο εσωτερικό αυτί χαλαρώνουν, συνήθως λόγω κάποιου τραυματισμού όπως μια πτώση, αν και μπορεί επίσης να συμβεί στο πλαίσιο της φυσικής γήρανσης.
Αυτοί οι μικροσκοπικοί κρύσταλλοι συνήθως βρίσκονται σε ένα είδος ζελέ στο εσωτερικό αυτί, αλλά αν αποκολληθούν, μπορούν να πέσουν σε έναν από τους ημικυκλικούς σωλήνες του αυτιού (που σχηματίζουν τον λαβύρινθο, ο οποίος ενημερώνει τον εγκέφαλο για την κίνηση του σώματος).
Αυτοί οι σωλήνες περιέχουν υγρό και λεπτές τρίχες που ανταποκρίνονται στην κίνηση του κεφαλιού και κοντινά νεύρα στέλνουν σήματα στον εγκέφαλο για να διατηρηθεί η αίσθηση ισορροπίας.
Η παρουσία των κρυστάλλων μπορεί να οδηγήσει σε μπερδεμένα σήματα προς τον εγκέφαλο ότι κάποιος κινείται, ακόμα κι αν είναι τελείως ακίνητος, προκαλώντας μια ανησυχητική αίσθηση ζάλης.
Ονομάζεται «παροξυσμικός» επειδή η αίσθηση της ζάλης εμφανίζεται γενικά σε σύντομες, έντονες εξάρσεις που διαρκούν έως και ένα λεπτό.
Ίλιγγος και ζάλη: Αυτά τα συμπτώματα δεν πρέπει να τα αγνοήσετε
Μπορεί να συμβεί και από ελαφρύ χτύπημα
Αν και ο ίλιγγος θέσης της Alex προκλήθηκε από σοβαρό τραύμα, ο Dr Diego Kaski, νευρολόγος στο National Hospital of Neurology and Neurosurgery στο Λονδίνο, ο οποίος ειδικεύεται στις διαταραχές ισορροπίας, αναφέρει ότι μπορεί να εμφανιστεί ακόμη και μετά από σχετικά ελαφρύ χτύπημα στο κεφάλι.
«Έχω δει ανθρώπους να παθαίνουν ίλιγγο είτε μετά από πτώση από στέγη είτε απλώς πέφτοντας προς τα πίσω χωρίς σοβαρό τραυματισμό», αναφέρει στη Daily Mail.
«Οι κρύσταλλοι δεν αποκολλώνται εύκολα, αλλά δεν χρειάζεται να πάθεις διάσειση για να συμβεί. Είναι πιο συχνό σε μεγαλύτερους σε ηλικία ανθρώπους, επειδή το ζελέ στο οποίο κάθονται οι κρύσταλλοι φθείρεται με την ηλικία, κάνοντας ευκολότερη την αποκόλλησή τους. Και παρότι λέγεται “καλοήθης”, μπορεί να προκαλέσει πτώση λόγω της ζάλης και οι πτώσεις μπορεί να αποβούν μοιραίες».
Ο ίλιγγος αυτός διαγιγνώσκεται με μια ειδική δοκιμή, γνωστή ως δοκιμασία Dix-Hallpike, κατά την οποία ένας γιατρός μετακινεί γρήγορα το κεφάλι του ασθενούς από τη μία πλευρά στην άλλη για να εντοπίσει τη θέση των αποκολλημένων κρυστάλλων.
Ήταν μετά από αυτή τη δοκιμασία από τον Dr Kaski που η Alex διαγνώστηκε.
Θυμάται: «Οι κινήσεις ήταν πολύ γρήγορες και απλώς περιλάμβαναν τη μετακίνηση του κεφαλιού μου για να δούμε ποια πλευρά είχε το πρόβλημα, τελικά ανακαλύψαμε ότι, επειδή ο τραυματισμός μου ήταν τόσο ισχυρός, είχαν επηρεαστεί και τα δύο αυτιά».
Δεν απαιτείται θεραπεία σε όλους όσοι αναπτύσσουν την πάθηση, καθώς μπορεί να υποχωρήσει αυτόματα, είτε επειδή οι κρύσταλλοι βγαίνουν από τον ημικυκλικό σωλήνα είτε επειδή διαλύονται ή αποσυντίθενται.
Ωστόσο, κάποιοι χρειάζονται θεραπεία που περιλαμβάνει διάφορες χειροκίνητες τεχνικές, με σκοπό να επανατοποθετηθούν οι κρύσταλλοι πίσω στον σωστό σωλήνα.
34 ενδείξεις ότι η εμμηνόπαυση πλησιάζει
Χειρισμός Semont και Epley – Οι δυο θεραπευτικές λύσεις
Ο Dr Kaski ξεκίνησε τη θεραπεία της Alex με τον χειρισμό Semont. Αυτό περιλάμβανε το να κάθεται στην άκρη του κρεβατιού και μετά να ξαπλώνει με το κεφάλι γυρισμένο προς τη μία πλευρά και στη συνέχεια να αλλάζει πλευρά.
«Ο Dr Kaski έκανε τον χειρισμό Semont δύο φορές», αναφέρει η Alex.
«Ένιωθα τρομερή ζάλη καθ’ όλη τη διάρκεια και, παρόλο που κράτησε μόλις λίγα λεπτά, ένιωσα απόλυτα εξαντλημένη μετά. Την επόμενη μέρα πρέπει να προχωράς αργά και να αφήνεις τον εγκέφαλο να μάθει να εμπιστεύεται αυτό που βλέπει, το πρόβλημα είναι ότι, αφού έχεις υποφέρει από τόσο εξουθενωτική ζάλη, τα μάτια σου δεν εμπιστεύονται αυτό που βλέπουν. Μένεις με έναν πραγματικό φόβο ότι η αίσθηση θα επιστρέψει, ότι θα νιώσεις ξανά σα να βρίσκεσαι σε τρενάκι του τρόμου».
Η Alex έκανε τις κινήσεις στο σπίτι δύο φορές την εβδομάδα για έναν μήνα, αλλά η ζάλη της επέμεινε, οπότε ο Dr Kaski πρότεινε να δοκιμάσει μια διαφορετική τεχνική γνωστή ως χειρισμό Epley.
Αυτή περιλαμβάνει την επαναλαμβανόμενη περιστροφή του κεφαλιού και του σώματος από τα αριστερά προς τα δεξιά, με πιο αργές κινήσεις από τον Semont, για να επανατοποθετηθούν οι κρύσταλλοι.
Είναι η «μόνη πραγματική θεραπεία για τον ίλιγγο αν ο χειρισμός Semont δεν λειτουργήσει», αναφέρει ο Dr Kaski. «Δοκιμάζουμε πρώτα τον Semont επειδή είναι πιο εύκολος στην εφαρμογή σε ένα πολυσύχναστο ιατρείο και μπορεί να λειτουργήσει σε κάποιους ασθενείς. Έχουμε εκατομμύρια από αυτούς τους κρυστάλλους μέσα σε αυτό το ζελέ στο εσωτερικό αυτί, αλλά μετά τον χειρισμό, οι αποκολλημένοι κρύσταλλοι δεν επιστρέφουν στο ζελέ, απορροφώνται από το λεμφικό σύστημα και τελικά αποβάλλονται από το σώμα».
Τρεις μήνες μετά την αρχική θεραπεία και κατόπιν σύστασης του Dr Kaski, η Alex υποβλήθηκε στον χειρισμό Epley και απαλλάχθηκε από τα συμπτώματα μετά από δύο συνεδρίες.
Η Alex θυμάται: «Την πρώτη φορά λειτούργησε μερικώς και έπειτα από 48 ώρες μετά τη δεύτερη συνεδρία, εξαφανίστηκε εντελώς».
Ωστόσο, η Alex είναι από τις τυχερές, καθώς, όπως εξηγεί ο Dr Kaski, πολλοί από όσους επηρεάζονται συνεχίζουν να υποφέρουν χωρίς να λάβουν την απαραίτητη βοήθεια, επειδή «υπάρχει έλλειψη ενημέρωσης σχετικά με τον ίδιο τον ίλιγγο θέσης, καθώς και τεράστια άγνοια για τη συγκεκριμένη, απλή και αποτελεσματική θεραπεία, επειδή δεν διδάσκεται συστηματικά στην προπτυχιακή ιατρική εκπαίδευση».
Ως αποτέλεσμα, πολλοί συνεχίζουν να υποφέρουν από αυτό, που σύμφωνα με τον Dr Kaski είναι «πολύ τρομακτικό και εξουθενωτικό, οι ασθενείς συχνά λαμβάνουν αναρρωτική άδεια, είναι ανίκανοι να λειτουργήσουν στη δουλειά, στο σπίτι ή κοινωνικά».
Ζάλη: 7 λόγοι για τους οποίους ο κόσμος γύρω σας γυρίζει
Ίλιγγος από υπερβολικό φύσημα της μύτης
Αυτή ήταν και η εμπειρία της Adele Buckley, 63 ετών, από το Southwold του Suffolk, η οποία έζησε με ανεξήγητη, έντονη ζάλη για έναν ολόκληρο χρόνο χωρίς διάγνωση.
«Στην αρχή πίστεψα ότι είχα όγκο στον εγκέφαλο», εξομολογείται η εργαζόμενη στον χώρο της φιλοξενίας και μητέρα δύο παιδιών.
«Δεν μπορούσα να κατέβω τις σκάλες χωρίς να κρατιέμαι. Κι αν γύριζα το κεφάλι μου πολύ γρήγορα, πάθαινα φρικτή ζάλη. Τα πάντα γύρω μου κινούνταν, και ο φόβος μου να πέσω ήταν τρομακτικός. Έπεσα μια φορά και έκανα οκτώ ράμματα στο φρύδι μου. Μέχρι να βιώσει κάποιος μια περίοδο έντονης ζάλης και κακής ισορροπίας, είναι δύσκολο να εκτιμήσει πόσο εξουθενωτικό μπορεί να είναι. Επηρεάζει κάθε πτυχή της ζωής σου».
Επισκέφθηκε πέντε διαφορετικούς ειδικούς, υποβλήθηκε σε εξετάσεις εγκεφάλου και σώματος και έλαβε διάφορες λανθασμένες διαγνώσεις, μεταξύ των οποίων και λοίμωξη του εσωτερικού αυτιού, πριν ένας έκτος ειδικός διαγνώσει την πάθηση σχεδόν έναν χρόνο μετά την έναρξη των συμπτωμάτων της.
Η πιο πιθανή αιτία, σύμφωνα με τον γιατρό, ήταν ότι η Adele φυσούσε τη μύτη της υπερβολικά δυνατά και επανειλημμένα για μεγάλο χρονικό διάστημα, όταν είχε έντονο κρυολόγημα και η πίεση αυτή αποκόλλησε τους κρυστάλλους του εσωτερικού αυτιού της.
Η Adele υποβλήθηκε στον χειρισμό Epley, μόνο μία φορά, και στο τέλος του η ζάλη είχε φύγει.
«Έκανα εμετό αμέσως μετά», αναφέρει. «Και μετά ένιωθα μια χαρά».
Ωστόσο, η εμπειρία της το 2005 ήταν τόσο τρομακτική που από τότε δηλώνει πως «προσέχω πολύ να μη φυσάω δυνατά τη μύτη μου».
Επίμονη ζάλη: Τι σημαίνει όταν νιώθετε πως χάνετε την ισορροπία σας – Πώς θα την αντιμετωπίσετε
Πώς να αντιμετωπίσετε τις ζαλάδες
Ο Dr Kaski, ο οποίος δεν έχει ξανακούσει να προκαλείται η πάθηση από υπερβολικό φύσημα της μύτης, αναφέρει:
«Περισσότεροι γενικοί γιατροί πρέπει να κατανοήσουν ότι, από όλα τα νευρολογικά προβλήματα που υπάρχουν, αυτό είναι ένα από τα λίγα που μπορείς να θεραπεύσεις – συχνά – μέσα σε μόλις 45 δευτερόλεπτα».
«Η ζάλη συχνά παραπέμπεται σε ΩΡΛ (ωτορινολαρυγγολόγους), αλλά ο ίλιγγος θέσης είναι ένα τόσο εύκολα θεραπεύσιμο πρόβλημα που θα έπρεπε να το γνωρίζουν όλοι οι γιατροί. Οι φυσικοθεραπευτές πρέπει επίσης να εμπλέκονται στην ιατρική αντιμετώπιση του BPPV, γιατί ο χειρισμός Epley είναι μια μορφή φυσικοθεραπείας και εντάσσεται στις κλινικές τους δεξιότητες».
Κάποιοι ασθενείς χρειάζονται επαναληπτικές θεραπείες, οι οποίες μπορούν να γίνουν στο σπίτι αν και δεν είναι κάτι που οι ασθενείς μπορούν να κάνουν μόνοι τους, εξηγεί ο Dr Kaski, καθώς «είναι δύσκολο για τους ασθενείς να βάλουν τον εαυτό τους στη σωστή θέση λόγω των συμπτωμάτων που προκαλεί».
Ορθοστατική ταχυκαρδία: Οι 6 καλύτερες τροφές για τις ζαλάδες και τις λιποθυμίες που προκαλεί
«Η επιτυχία είναι πολύ λιγότερο πιθανή απ’ ό,τι όταν γίνεται από κάποιον άλλον, και υπάρχει κίνδυνος οι κρύσταλλοι να μετακινηθούν σε άλλο σωλήνα, κάτι που μπορεί να περιπλέξει περαιτέρω τη θεραπεία».