Νέα μελέτη δείχνει ότι απλές αλλαγές στις καθημερινές χρηματοοικονομικές συνήθειες μπορούν να αποκαλύψουν πρώιμα σημάδια γνωστικής έκπτωσης σε ηλικιωμένους, ακόμη και χρόνια πριν από την επίσημη διάγνωση άνοιας. Οι ερευνητές ανέλυσαν ανωνυμοποιημένα τραπεζικά δεδομένα από δεκάδες χιλιάδες άτομα και εντόπισαν μοτίβα που θα μπορούσαν να βοηθήσουν στην έγκαιρη ανίχνευση εκείνων που διατρέχουν κίνδυνο.
Άνοια: Πώς ο ύπνος δείχνει αν κινδυνεύουμε 10 χρόνια πριν τη διάγνωση, σύμφωνα με μελέτη
Άνοια: Πρώιμες χρηματοοικονομικές συμπεριφορές γίνονται δείκτες που σχετίζονται με την γνωστική έκπτωση στους ηλικιωμένους
Σημαντική νέα μελέτη που δημοσιεύτηκε στο JAMA Network Open αποκαλύπτει ότι οι καθημερινές χρηματοοικονομικές συμπεριφορές, όπως καταγράφονται μέσω των ρουτινών τραπεζικών δεδομένων, μπορούν να υποδηλώσουν πρώιμα σημάδια γνωστικής έκπτωσης και οικονομικής ευαλωτότητας σε ηλικιωμένους—μερικές φορές έως και δέκα χρόνια πριν από την επίσημη παρέμβαση.
Η έρευνα, υπό την επίβλεψη του καθηγητή John Gathergood από το Πανεπιστήμιο του Nottingham και του David Leake από την Lloyds Banking Group, ανέλυσε ανωνυμοποιημένα τραπεζικά αρχεία άνω των 66.000 ατόμων, συγκρίνοντας όσους είχαν εγγραφεί για πληρεξουσιότητα λόγω απώλειας οικονομικής ικανότητας με μια ομάδα ελέγχου. Τα ευρήματα αναδεικνύουν πώς οι λεπτές αλλαγές στις δαπάνες και τη δραστηριότητα τραπεζικής χρήσης μπορούν να λειτουργήσουν ως πρώιμοι συμπεριφορικοί δείκτες γνωστικής έκπτωσης.
Πρώιμα σημάδια συμπεριφοράς που σχετίζονται με την άνοια και τη γνωστική έκπτωση
Στα πρώιμα σημάδια της άνοιας, πολλοί άνθρωποι αρχίζουν να εμφανίζουν αυτό που ονομάζεται Ήπια Συμπεριφορική Διαταραχή (MBI) — νέες και διαρκείς αλλαγές στη διάθεση, την προσωπικότητα ή τη συμπεριφορά — συχνά ακόμη και πριν επηρεαστούν αισθητά οι γνωστικές τους δεξιότητες. Η έρευνα δείχνει ότι αυτές οι αλλαγές μπορεί να περιλαμβάνουν απάθεια, αυξημένο άγχος, ευερεθιστότητα ή έλλειψη αναστολών, και τείνουν να εμφανίζονται μετά την ηλικία των 50 ετών και να διαρκούν περισσότερο από έξι μήνες.
Η ήπια συμπεριφορική διαταραχή συνδέεται με πρώιμες εγκεφαλικές αλλαγές όπως η συσσώρευση της πρωτεΐνης ταυ, μεταβολικά προβλήματα (π.χ. διαταραχές στην ινσουλίνη ή την ομοκυστεΐνη), καθώς και λέπτυνση εγκεφαλικών περιοχών που σχετίζονται με τη συμπεριφορά. Επίσης, σχετίζεται με την αγγειακή υγεία και με βιοδείκτες της νόσου Αλτσχάιμερ.
Κοινό αντιισταμινικό αυξάνει τον κίνδυνο για άνοια – Ποιοι κινδυνεύουν έως και 54% περισσότερο
Μελέτη διαπίστωσε ότι αυτά τα συμπεριφορικά σημάδια εμφανίζονται συχνά πριν οι άνθρωποι παρατηρήσουν προβλήματα μνήμης ή δυσκολίες στις καθημερινές τους δραστηριότητες. Με λίγα λόγια, η παρακολούθηση διαρκών αλλαγών στη συμπεριφορά ή την προσωπικότητα μπορεί να βοηθήσει στην πρώιμη ανίχνευση της άνοιας — ακόμη και πριν την απώλεια μνήμης — για πιο έγκαιρη παρέμβαση.
Ήπιες αλλαγές στη χρηματοοικονομική συμπεριφορά σηματοδοτούν πρώτες ενδείξεις άνοιας, σύμφωνα με τη νέα μελέτη
Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι ήπιες αλλά σημαντικές αλλαγές στη χρηματοοικονομική συμπεριφορά — όπως μειωμένες δαπάνες για ταξίδια και χόμπι, αυξημένοι λογαριασμοί στο σπίτι, λιγότερες συνδέσεις στο ηλεκτρονικό τραπεζικό σύστημα και συχνότερες αιτήσεις επαναφοράς PIN — αρχίζουν να εμφανίζονται αρκετά χρόνια πριν οι άνθρωποι διαγνωστούν επίσημα με έλλειψη χρηματοοικονομικής ικανότητας.
«Αυτά τα μοτίβα παρέχουν την πρώτη απόδειξη μεγάλης κλίμακας ότι τα δεδομένα συμπεριφοράς που κατέχουν τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα μπορούν να αποκαλύψουν την πρώιμη εμφάνιση γνωστικής έκπτωσης», δήλωσε ο καθηγητής John Gathergood από τη Σχολή Οικονομικών του Πανεπιστημίου του Nottingham.
«Είναι μια ισχυρή επίδειξη του πώς ανώνυμα τραπεζικά δεδομένα μπορούν να χρησιμοποιηθούν υπεύθυνα για την προστασία των πιο ευάλωτων μελών της κοινωνίας», πρόσθεσε.
Βασικά ευρήματα:
- 9,6% λιγότερο πιθανό να ξοδέψουν για ταξίδια πέντε χρόνια πριν την εγγραφή στο PoA.
- 7,9% λιγότερο πιθανό να ξοδέψουν για χόμπι όπως η κηπουρική.
- 1,0% λιγότερες συνδέσεις στο online banking τον μήνα.
- Πιο πιθανό να αναφέρουν απάτη, να χάσουν κάρτες και να ζητούν επαναφορά PIN.
Η πρώιμη νόσος Αλτσχάιμερ οδηγεί σε χρηματοοικονομική ευαλωτότητα και ανάγκη για ενιαία συστήματα υποστήριξης
Η έρευνα δείχνει ότι η πρώιμη φάση της νόσου Αλτσχάιμερ και των συναφών μορφών άνοιας μπορεί να οδηγήσει σε μειωμένη συμμετοχή στη φροντίδα του εαυτού και σε δραστηριότητες εκτός σπιτιού, που αντικαθίστανται από αυξημένες δαπάνες στο σπίτι. Σημαντικό είναι ότι η μείωση των χρηματοοικονομικών δραστηριοτήτων περιλάμβανε επίσης σημάδια χρηματοοικονομικών λαθών και ευαλωτότητας στην απάτη.
Η μελέτη καλεί σε περαιτέρω έρευνα για την ενσωμάτωση των χρηματοοικονομικών δεδομένων με τις διαδρομές υγείας και κοινωνικής φροντίδας — πάντα με αυστηρά μέτρα προστασίας δεδομένων.
Εμμηνόπαυση: Ποιες γυναίκες διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο για προβλήματα στην καρδιά και τη μνήμη
«Ως κοινωνία, πρέπει να υποστηρίξουμε καλύτερα τα άτομα που κινδυνεύουν να χάσουν τη χρηματοοικονομική τους ικανότητα — πολύ πριν τα σημάδια γίνουν προφανή σε φίλους ή συγγενείς. Η έγκαιρη ανίχνευση μέσω της χρηματοοικονομικής συμπεριφοράς μπορεί να είναι βασικό στοιχείο αυτής της λύσης. Κατανοώντας καλύτερα τους συμπεριφορικούς δείκτες μειούμενης ικανότητας, οι τράπεζες μπορούν να εξετάσουν πώς να ενισχύσουν τις δικλείδες ασφαλείας για τους πελάτες», πρόσθεσε ο καθηγητής Gathergood.
Πηγές: Medical Xpress, JAMA Network, Practical Neurology, PMC, Nature, ResearchGate, MEDRXIV