Ο καρκίνος του παγκρέατος αποκαλείται συχνά «σιωπηλός δολοφόνος», επειδή τα συμπτώματά του είναι ανεπαίσθητα και μπορούν να συγχυστούν εύκολα με λιγότερο σοβαρές παθήσεις. Η αναγνώριση των προειδοποιητικών σημαδιών από νωρίς μπορεί να κάνει τη διαφορά και να σώσει ζωές. Ποια είναι τα 7 συμπτώματα που μας προτρέπουν οι ειδικοί να γνωρίζουμε;
Η κατανάλωση αλκοόλ αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του παγκρέατος-Νέα αποκαλυπτική μελέτη
Καρκίνος του παγκρέατος: Μια θανατηφόρα ασθένεια χωρίς εμφανή συμπτώματα
Ορισμένοι τύποι καρκίνου είναι πιο επιθετικοί από άλλους – και δυστυχώς, ο καρκίνος του παγκρέατος είναι ένας από αυτούς. «Η πλειονότητα των ανθρώπων που διαγιγνώσκονται με καρκίνο του παγκρέατος πεθαίνουν μέσα σε τρεις μήνες», αναφέρει η Heather Archbold, υπεύθυνη πληροφόρησης υγείας και έρευνας στην Pancreatic Cancer Action, σύμφωνα με το Independent.
«Το 44% των περιστατικών διαγιγνώσκονται στα επείγοντα, όταν είναι συχνά πολύ αργά για θεραπεία με σκοπό την ίαση». Στην πραγματικότητα, μόνο το 10% των ασθενών διαγιγνώσκονται εγκαίρως για σωτήρια χειρουργική επέμβαση.
Αιτίες και παράγοντες κινδύνου για τον καρκίνο του παγκρέατος
Σύμφωνα με δημοσίευση του 2024 με τίτλο «Pancreatic Cancer: A Review of Risk Factors», οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι ο καρκίνος του παγκρέατος σχετίζεται τόσο με παράγοντες του τρόπου ζωής (όπως το κάπνισμα, το αλκοόλ, η διατροφή, η παχυσαρκία, ο διαβήτης και η κακή στοματική υγιεινή) όσο και με μη τροποποιήσιμους παράγοντες (όπως η ηλικία, το φύλο, το οικογενειακό ιστορικό και η ομάδα αίματος). Η μελέτη τονίζει ότι η σημερινή προληπτική προσέγγιση βασίζεται κυρίως στη γενετική – επομένως η ενσωμάτωση των παραγόντων του τρόπου ζωής είναι κρίσιμη για την καλύτερη πρόληψη και την πρώιμη ανίχνευση.
Άλλες πρόσφατες έρευνες των τελευταίων δύο ετών αναδεικνύουν σημαντικούς αιτιολογικούς και επιβαρυντικούς παράγοντες για τον καρκίνο του παγκρέατος, δείχνοντας ότι τόσο ο τρόπος ζωής όσο και οι ιατρικές παθήσεις και η γενετική παίζουν ρόλο:
- Κατάχρηση αλκοόλ: Αυξάνει τον κίνδυνο με τρόπο εξαρτώμενο από τη δόση – σχετίζεται με κυτταρικές αλλαγές μέσω ενεργοποίησης του CREB.
- Διαβήτης τύπου 2: Τα πρόσφατα διαγνωσμένα περιστατικά σχεδόν διπλασιάζουν τον κίνδυνο (περισσότερο στις γυναίκες απ’ ό,τι στους άνδρες).
- Άλλοι ιατρικοί/γενετικοί παράγοντες: Αυτοάνοση ηπατική νόσος, μεταλλάξεις BRCA, λοίμωξη με ηπατίτιδα B/C, χρήση ινσουλίνης.
- Νεαροί ενήλικες: Αυξανόμενα περιστατικά σε άτομα 25–29 ετών, με συνδυασμό γενετικών και περιβαλλοντικών αιτιών.
- Γενικοί παράγοντες κινδύνου: Κάπνισμα, παχυσαρκία, χρόνια παγκρεατίτιδα και οικογενειακό ιστορικό παραμένουν βασικά.
Επίσης, εργαλεία έγκαιρης διάγνωσης που βασίζονται σε τεχνητή νοημοσύνη και προηγμένη απεικόνιση δείχνουν επίσης ελπιδοφόρα αποτελέσματα για την ταχύτερη ανίχνευση του καρκίνου.
Ενδείξεις και συμπτώματα που μπορεί να σχετίζονται με τον καρκίνο του παγκρέατος
Αυτά είναι τα πρώιμα συμπτώματα στα οποία αξίζει να δώσετε προσοχή. «Αξίζει να σημειωθεί ότι αυτά τα συμπτώματα μπορεί να εμφανιστούν σε συνδυασμό και όχι μεμονωμένα», επισημαίνει η Archbold.
1. Πόνος στην κοιλιά ή την πλάτη
Μην υποθέτετε αυτόματα ότι πρόκειται για μυϊκή θλάση ή πρόβλημα στη σπονδυλική στήλη. Ο κοιλιακός πόνος (στην περιοχή της κοιλιάς) ή ο πόνος στην πλάτη μπορεί να αποτελούν προειδοποιητικό σημάδι, «ιδιαίτερα αν είναι ήπιος και επιδεινώνεται με την πάροδο του χρόνου ή ανακουφίζεται όταν γέρνετε προς τα εμπρός», λέει η Archbold. Ο πόνος στην πλάτη συνήθως εμφανίζεται «στο ύψος όπου εφαρμόζει ο στηθόδεσμος μιας γυναίκας».
«Ο πόνος στο στομάχι και την πλάτη είναι αυτός που οδηγεί συνήθως τους ασθενείς στα επείγοντα», προσθέτει. Ο πόνος στην πλάτη τείνει να εμφανίζεται όταν «ο όγκος έχει εξαπλωθεί πέρα από το πάγκρεας και πιέζει τη σπονδυλική στήλη».
2. Ανεξήγητη απώλεια βάρους
Όπως συμβαίνει με πολλούς τύπους καρκίνου, η «απώλεια βάρους χωρίς προσπάθεια» είναι ένα ανησυχητικό σημάδι για καρκίνο του παγκρέατος. Αν τα ρούχα σας είναι ξαφνικά πιο φαρδιά χωρίς να έχει αλλάξει η διατροφή σας, επισκεφθείτε τον γιατρό σας.
3. Ίκτερος
«Ίκτερος είναι το κιτρίνισμα του δέρματος και του λευκού των ματιών», εξηγεί η Archbold. «Δεν παρουσιάζεται με τον ίδιο τρόπο σε άτομα με πιο σκούρο δέρμα. Γι’ αυτό πάντα ζητάμε από τον κόσμο να κοιτάζει το λευκό των ματιών τους». Προσθέτει ότι «ο ίκτερος μπορεί επίσης να προκαλέσει έντονο κνησμό» στο σώμα.
Το σημάδι στα κόπρανα που μπορεί να δείχνει καρκίνο του παγκρέατος
4. Αλλαγές στα ούρα και τα κόπρανα
Πράγματα που πρέπει να προσέξετε είναι «κόπρανα που δεν φεύγουν κι έχετε τραβήξει το καζανάκι» καθώς και «σκουρόχρωμα ούρα» – αλλά οποιαδήποτε εμφανής αλλαγή που είναι ασυνήθιστη για εσάς είναι καλό να συζητηθεί με γιατρό, συμπεριλαμβανομένων των ανοιχτόχρωμων ή λιπαρών κοπράνων.
5. Νεοεμφανιζόμενος διαβήτης
Σύμφωνα με το Diabetes UK, πρώιμα σημάδια διαβήτη περιλαμβάνουν συχνουρία – ειδικά τη νύχτα – έντονη δίψα, κόπωση, ακούσια απώλεια βάρους, φαγούρα στα γεννητικά όργανα ή μυκητιάσεις, πληγές που επουλώνονται αργά, θολή όραση και αυξημένη πείνα – ορισμένα από τα οποία επικαλύπτονται με τα πρώιμα συμπτώματα του καρκίνου του παγκρέατος.
6. Μόνιμη ή ξαφνική κόπωση
Δεν πρόκειται για εξάντληση μετά από μια δύσκολη εβδομάδα ή μια άσχημη νύχτα ύπνου – αλλά για «επίμονη κόπωση, ανεξαρτήτως ύπνου», λέει η Archbold.
7. Δυσπεψία
Ίσως να χρειάζεστε απλά ένα φαρμακείο για το στομάχι – αλλά αν η δυσπεψία δεν υποχωρεί με τα συνηθισμένα φάρμακα, επισκεφθείτε τον γιατρό σας.
Εμβόλιο-ορόσημο προσφέρει νέα ελπίδα για τον καρκίνο του παγκρέατος
Ένα νέο πιθανό εμβόλιο προσφέρει πλέον ελπίδα στους ασθενείς με καρκίνο του παγκρέατος – αλλά και με καρκίνο του παχέος εντέρου. Σύμφωνα με ευρήματα που δημοσιεύθηκαν στο περιοδικό Nature Medicine, μια πρώιμη κλινική δοκιμή με ασθενείς από τις δύο ομάδες δείχνει ότι το νέο αυτό εμβόλιο μπορεί να επιβραδύνει την εξέλιξη της νόσου και να αυξήσει τις πιθανότητες επιβίωσης.
Το εμβόλιο αξιοποιεί το ίδιο το ανοσοποιητικό σύστημα του σώματος ώστε να στοχεύσει συγκεκριμένα κύτταρα, γνωστά ως καρκινικά κύτταρα με μετάλλαξη KRAS. Οι ασθενείς με καρκίνο του παγκρέατος που συμμετείχαν στην έρευνα, κατά μέσο όρο, επιβίωσαν περίπου δύο χρόνια και πέντε μήνες μετά τη χορήγηση του εμβολίου.
«Οι ασθενείς με καρκίνο του παγκρέατος, ακόμη και μετά από όλες τις συνήθεις θεραπείες, όπως η χημειοθεραπεία και η ακτινοβολία, εξακολουθούν να έχουν πολύ υψηλό κίνδυνο υποτροπής του καρκίνου. Τα αποτελέσματά μας δείχνουν ότι, στην ομάδα των ασθενών που εμφάνισαν έντονες ανοσολογικές αντιδράσεις (17 στους 25, 68%), η επιβίωση ήταν μεγαλύτερη απ’ ό,τι περιμέναμε σε αυτό το είδος καρκίνου – ένα πραγματικά εντυπωσιακό εύρημα για μελέτη φάσης 1», δήλωσε ο επικεφαλής της μελέτης, Dr Zev Wainberg από το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στο Λος Άντζελες, σύμφωνα με την ίδια πηγή.
Ένα από τα βασικά προβλήματα με τον καρκίνο του παγκρέατος είναι ότι τα συμπτώματα είναι «αόριστα» και «μοιάζουν με άλλες λιγότερο ανησυχητικές ασθένειες», όπως το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου και οι πέτρες στη χολή, «με αποτέλεσμα οι περισσότεροι να μην ανησυχούν ή να μην επισκέπτονται άμεσα τον γιατρό», εξηγεί η Archbold. «Ακόμη κι όταν το κάνουν, οι γιατροί συχνά δεν αναγνωρίζουν τα σημάδια – επομένως πρόκειται για έναν από τους πιο λανθασμένα διαγνωσμένους κοινούς καρκίνους».
«Ο χρόνος είναι κρίσιμος με τον καρκίνο του παγκρέατος», συνεχίζει. «Ενθαρρύνουμε όλους να εμπιστεύονται το ένστικτό τους και να συμβουλεύονται έναν ειδικό αν παρατηρήσουν ασυνήθιστα συμπτώματα, όσο ασήμαντα κι αν φαίνονται. Η έγκαιρη διάγνωση σώζει ζωές».
Πηγές: Independent, PMC, WHO International Agency for Research on Cancer, American Cancer Society, ScienceDirect, NIH