Ο καρκίνος του παγκρέατος είναι ένας από τους πιο θανατηφόρους καρκίνους, επειδή εξαπλώνεται γρήγορα. Νέα μελέτη από το Cornell προτείνει μηχανισμό με τον οποίο θα μπορούσε ο καρκίνος να κινείται και να εισβάλλει στα αιμοφόρα αγγεία, ανοίγοντας έτσι και τον δρόμο για νέες πιθανές θεραπευτικές προσεγγίσεις.
Πώς εξαπλώνεται ο καρκίνος του παγκρέατος – Τι συμπεραίνει νέα έρευνα
Μελέτη του Cornell ανακάλυψε το πώς ο καρκίνος του παγκρέατος καταφέρνει να εξαπλωθεί μέσα στο σώμα, ακόμη και αν περιβάλλεται από ιστούς που θα έπρεπε να τον εμποδίζουν. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι ένας υποδοχέας που ονομάζεται ALK7 βοηθά τα καρκινικά κύτταρα να κινούνται πιο εύκολα και να απελευθερώνουν ένζυμα που διασπούν τα τοιχώματα των αιμοφόρων αγγείων, επιτρέποντας στην ασθένεια να εισέλθει στην κυκλοφορία του αίματος και να εξαπλωθεί – με αποτέλεσμα να ανοίγει τον δρόμο για έναν νέο πιθανό στόχο για θεραπεία.
Παράγοντες κινδύνου για καρκίνο του παγκρέατος
Σύμφωνα με μελέτη του 2024 με τίτλο «Pancreatic Cancer: A Review of Risk Factors», η ηλικία, το φύλο, η ομάδα αίματος και οι γενετικές μεταλλάξεις είναι βασικοί μη τροποποιήσιμοι κίνδυνοι. Η μελέτη επισημαίνει επίσης τροποποιήσιμους κινδύνους όπως το κάπνισμα, η παχυσαρκία, ο διαβήτης, η διατροφή και οι λοιμώξεις ως κύριους παράγοντες.
Άλλες πρόσφατες μελέτες του 2023-2025 επιβεβαιώνουν τους κλασικούς παράγοντες κινδύνου για τον καρκίνο του παγκρέατος, ενώ παράλληλα αναδεικνύουν και νέες συσχετίσεις. Το κάπνισμα, η παχυσαρκία, ο διαβήτης, η χρόνια παγκρεατίτιδα και η γενετική προδιάθεση παραμένουν οι ισχυρότεροι παράγοντες, αλλά νεότερη έρευνα δείχνει επίσης αυτοάνοσους, ιικούς και μεταβολικούς παράγοντες.
Καρκίνος του παγκρέατος: 7 πρώιμα συμπτώματα που πρέπει να γνωρίζουμε
- Κάπνισμα, παχυσαρκία, διαβήτης, παγκρεατίτιδα, γενετικές μεταλλάξεις – εξακολουθούν να αποτελούν τους βασικούς τεκμηριωμένους κινδύνους.
- Υπεργλυκαιμία και υψηλό BMI – συνδέονται με μεγάλο ποσοστό θνησιμότητας από καρκίνο του παγκρέατος.
- Αυτοάνοση ηπατική νόσος, μεταλλάξεις BRCA, συνλοίμωξη με ηπατίτιδα B & C, χρήση ινσουλίνης – νέες συσχετίσεις που εντοπίστηκαν βάσει EHR.
- Παράγοντες του εξωσώματος (διατροφή, χημικές ουσίες, λοιμώξεις) – μελετώνται ως αθροιστικοί κίνδυνοι.
- Περιπτώσεις πρώιμης έναρξης – μπορεί να δείχνουν ισχυρότερο ρόλο της γενετικής σε σχέση με τον τρόπο ζωής.
ALK7: Το κλειδί που επιτρέπει στον καρκίνο του παγκρέατος να διασπά τα αιμοφόρα αγγεία και να κάνει μεταστάσεις
«Με άλλα λόγια, ο ALK7 δίνει στα κύτταρα του καρκίνου του παγκρέατος και τη μηχανή για να κινηθούν και τα εργαλεία για να εισβάλουν», είπε σύμφωνα με το Medical Xpress ο Αμερικανός Esak Lee, κύριος συγγραφέας της μελέτης και επίκουρος καθηγητής στη Meinig School of Biomedical Engineering στο Cornell Engineering.
Η μελέτη βοηθά να εξηγηθεί η μακροχρόνια σύγχυση σχετικά με τον ALK7, καθώς προηγούμενες έρευνες τον είχαν συνδέσει είτε με την αναστολή της εξάπλωσης του καρκίνου είτε με την προώθησή της. Χρησιμοποιώντας μοντέλα ποντικιών και ένα προηγμένο σύστημα «organ-on-chip» που μιμείται τα ανθρώπινα αιμοφόρα αγγεία, η ομάδα έδειξε ότι ο αποκλεισμός του ALK7 μείωσε σημαντικά την ικανότητα του καρκίνου του παγκρέατος να εξαπλώνεται.
Το σύστημα «organ-on-chip», που αναπτύχθηκε στο εργαστήριο του Lee, αναδημιουργεί το μικροπεριβάλλον του όγκου και επιτρέπει στους ερευνητές να βλέπουν διαφορετικά στάδια της ασθένειας πιο καθαρά από τα ζωικά μοντέλα. Με αυτό, ανακάλυψαν ότι ο ALK7 είναι κρίσιμος στο πρώτο βήμα – όταν τα καρκινικά κύτταρα προσπαθούν να εισέλθουν στα αιμοφόρα αγγεία.
Όταν ο ALK7 αναστέλλονταν, τα κύτταρα δεν μπορούσαν να εισέλθουν. Όμως, αν τα κύτταρα τοποθετούνταν ήδη μέσα στα αγγεία, εξαπλώνονταν γρήγορα σε όργανα όπως οι πνεύμονες ή το ήπαρ, δείχνοντας ότι ο χρόνος της θεραπείας είναι κρίσιμος.
«Μόλις χάσουμε αυτή την πρώιμη ευκαιρία να αποκλείσουμε τους υποδοχείς ALK7, τα καρκινικά κύτταρα μπορούν να κυκλοφορήσουν ελεύθερα στην κυκλοφορία του αίματος και να εμφυτευτούν εύκολα σε άλλα όργανα», είπε ο Lee. «Αλλά αν μπορέσουμε να αναστείλουμε τον ALK7 στο πιο πρώιμο και ευάλωτο στάδιο του καρκίνου, ίσως δούμε καλύτερα αποτελέσματα για τους ασθενείς».
Η κατανάλωση αλκοόλ αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του παγκρέατος-Νέα αποκαλυπτική μελέτη
Τα ευρήματα υπογραμμίζουν επίσης το δυναμικό των συστημάτων «organ-on-chip» να μελετήσουν άλλους καρκίνους και το πώς τα ανοσοκύτταρα εισέρχονται και εξέρχονται από τα αιμοφόρα αγγεία. «Ορισμένοι καρκίνοι έχουν πολύ διαφορετικά μικροπεριβάλλοντα, οπότε ενδεχομένως ο ALK7 να δείξει διαφορετικές επιδράσεις», είπε ο Lee. «Ελπίζω αυτή η μελέτη να ανοίξει πραγματικά έναν νέο δρόμο για την έρευνα του καρκίνου».
Πηγές: Medical Xpress, BMC Molecular Cancer, MDPI, PMC, BMC Cancer, Lancet eClinicalMedicine, ScienceDirect, LWW Medicine, European Journal of Cancer, MDPI