Συνεχιζόμενη απειλή για τη δημόσια υγεία αποτελεί η υπέρταση. Η Ελληνική Εταιρεία Υπέρτασης συμμετέχει στο πρόγραμμα «Μάϊος Μήνας Μέτρησης».
Η υπέρταση δεν παρουσιάζει συμπτώματα, γι’ αυτό ονομάζεται και «Σιωπηλός Δολοφόνος». Η υπέρταση παραμένει ο σημαντικότερος τροποποιήσιμος παράγοντας κινδύνου για καρδιαγγειακά νοσήματα και θανάτους διεθνώς. Είναι η πρώτη αιτία καρδιαγγειακών νοσημάτων στις αναπτυγμένες χώρες και αποτελεί τον ισχυρότερο παράγοντα κινδύνου για εγκεφαλικό επεισόδιο και έναν από τους ισχυρότερους για στεφανιαία νόσο, έμφραγμα, καρδιακή ανεπάρκεια, νεφρική ανεπάρκεια και άνοια.
Στην Ευρώπη σχεδόν το 50% των θανάτων σε άνδρες και γυναίκες αποδίδονται στα καρδιαγγειακά νοσήματα. Τα παραπάνω αναφέρει η Ελληνική Εταιρεία Υπέρτασης με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Υπέρτασης,17 Μαΐου, στο πλαίσιο της οποίας διοργανώνονται εκδηλώσεις και δραστηριότητες για την υπέρταση σε πολλές χώρες.
Υπέρταση στην Ελλάδα
Η Εθνική Επιδημιολογική Μελέτη ΕΜΕΝΟ (2016) σε 6.000 ενήλικες σε όλη την χώρα έδειξε:
- Σχεδόν 40% έχουν υπέρταση (περίπου 3.000.000 άτομα) και πάνω από 50% των ηλικιωμένων
- 30% των υπερτασικών είναι αδιάγνωστοι (περίπου 1.000.000)
- 30% έχουν επιτύχει καλή ρύθμιση με θεραπεία (περίπου 2.000.000 είναι αρρύθμιστοι)
- Οι άνδρες και οι νεότεροι υπερτασικοί έχουν συχνότερα αρρύθμιστη υπέρταση
Πρόγραμμα «Μάϊος Μήνας Μέτρησης» (ΜΜΜ)
Το 2017 η Διεθνής Εταιρεία Υπέρτασης ξεκίνησε το Παγκόσμιο Πρόγραμμα ΜΜΜ (May Measurement Month) στο πλαίσιο του οποίου πραγματοποιούνται δράσεις με μετρήσεις της αρτηριακής πίεσης στον γενικό πληθυσμό, κάθε Μάιο σε περισσότερες από 100 χώρες.
Το ΜΜΜ έχει σκοπό να ενημερώσει τον γενικό πληθυσμό αναφορικά με τη σημασία της έγκαιρης διάγνωσης της υπέρτασης και της αποτελεσματικής αντιμετώπισής της.
Στα προγράμματα ΜΜΜ 2019-2024 πραγματοποιήθηκαν μετρήσεις πίεσης σε πάνω από 8 εκατομμύρια άτομα.
Κύριο μήνυμα του ΜΜΜ: «μετρήστε την πίεση σας»
Στόχος του ΜΜΜ: «όλοι να γνωρίζουν αν έχουν υπέρταση»
Διάγνωση της Υπέρτασης
Η διάγνωση γίνεται μόνο με τη μέτρηση της πίεσης, ενώ απαιτεί σχολαστική μεθοδολογία και επιβεβαίωση με επανάληψη μετρήσεων της πίεσης, συχνά και εκτός ιατρείου (στο σπίτι ή με 24ωρη καταγραφή).
Μέτρηση αρτηριακής πίεσης: Η σωστή στάση του σώματος για να καταλάβετε εάν έχετε υπέρταση
Υπάρχουν διάφορα μέσα για να μειωθεί η πίεση χωρίς φάρμακα, αλλά και καλά μελετημένα δραστικά φάρμακα ώστε η υπέρταση να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά και να προληφθούν οι επιπλοκές της.
Τρόποι αντιμετώπισης
Η υγιεινή διατροφή που περιλαμβάνει πολλά φρούτα, λαχανικά και γαλακτοκομικά με χαμηλά λιπαρά, η μείωση του αλατιού στο φαγητό, η τακτική σωματική άσκηση (πχ. γρήγορο βάδισμα για τουλάχιστον μισή ώρα τις περισσότερες μέρες της εβδομάδας), η διατήρηση σωματικού βάρους σε φυσιολογικό επίπεδο και η αποφυγή μεγάλης κατανάλωσης αλκοόλ μπορούν να συμβάλλουν στη μείωση της πίεσης αλλά και να προλάβουν ή να καθυστερήσουν την εμφάνισή της.
Επιπλέον, η διακοπή του καπνίσματος και η αποτελεσματική αντιμετώπιση της αυξημένης χοληστερίνης και του σακχάρου (όταν συνυπάρχουν) είναι απαραίτητα για την πρόληψη των καρδιαγγειακών επεισοδίων.
Υπάρχουν διάφορες επιλογές για φαρμακευτική θεραπεία, η οποία εξασφαλίζει αποτελεσματική προστασία από τα καρδιαγγειακά επεισόδια.
Η στρατηγική της θεραπείας προσαρμόζεται ανάλογα με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του κάθε ασθενή (εξατομίκευση). Η θεραπεία είναι καθημερινή (συνήθως πρωινή) και όχι περιστασιακή ή μεταβαλλόμενη ανάλογα με τις τιμές της πίεσης που βρίσκει ο ασθενής στο σπίτι.
Η μακροχρόνια επίτευξη άριστης ρύθμισης της πίεσης μειώνει σημαντικά τον καρδιαγγειακό κίνδυνο.
Με τα θεραπευτικά όπλα που διατίθενται σήμερα, πάνω από 95% των ασθενών με υπέρταση μπορούν να ρυθμιστούν άριστα χωρίς ανεπιθύμητες ενέργειες.
Πρόγραμμα «Μάϊος Μήνας Μέτρησης» και στην Ελλάδα
Με στόχο τη βελτίωση της ενημέρωσης για την υπέρταση στην Ελλάδα, πραγματοποιήθηκε το πρόγραμμα ΜΜΜ το 2019, 2022, 2023 και 2024 σε 18 αστικά κέντρα και πραγματοποιήθηκαν μετρήσεις πίεσης σε συνολικά 24.000 ενήλικες. Από τα δεδομένα που προέκυψαν φάνηκε ότι το 40% αυτών που μετρήθηκαν είχαν υπέρταση. Από τους υπερτασικούς ασθενείς, το 25% ήταν αδιάγνωστοι και λιγότεροι από τους μισούς ήταν καλά ρυθμισμένοι με θεραπεία.
Το πρόγραμμα ΜΜΜ 2025 θα πραγματοποιηθεί και φέτος στην Ελλάδα με στόχο να πραγματοποιηθούν μετρήσεις πίεσης σε πάνω από 10.000 άτομα σε 33 σημεία μέτρησης σε 20 πόλεις (Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Αλεξανδρούπολη, Άργος, Βέροια, Βόλος, Δράμα, Ηράκλειο, Ιωάννινα, Καβάλα, Καλαμάτα, Λάρισα, Μολάοι, Πάτρα, Πτολεμαΐδα, Ρόδος, Σέρρες, Σπάρτη, Τρίπολη, Χανιά). Οι μετρήσεις θα πραγματοποιηθούν σε ειδικά διαμορφωμένους δημόσιους χώρους με την χρήση πιστοποιημένων πιεσόμετρων.
Συντονιστής του προγράμματος ΜΜΜ στην Ελλάδα είναι ο καθηγητής Παθολογίας & Υπέρτασης Γεώργιος Στεργίου, στο Κέντρο Υπέρτασης STRIDE-7, Γ’ Πανεπιστημιακή Παθολογική Κλινική, Νοσοκομείο Σωτηρία, Αθήνα, ο οποίος είναι πρόεδρος της Διεθνούς Εταιρείας Υπέρτασης.
Το ΜΜΜ στην Ελλάδα πραγματοποιείται υπό την αιγίδα της Ελληνικής Εταιρείας Υπέρτασης με Προέδρο τον καθηγητή Καρδιολογίας Κωσταντίνο Τσιούφη, ο οποίος είναι διευθυντής της Α’ Καρδιολογικής Κλινικής του Πανεπιστημίου Αθηνών στο «Ιπποκράτειο» Νοσοκομείο και διετέλεσε πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Υπέρτασης. Στην διεξαγωγή του ΜΜΜ 2025 στην Αθήνα συμμετέχουν πολλά μέλη Ιατρικών Σχολών και γιατροί του Εθνικού Συστήματος Υγείας, αλλά και πολλοί φοιτητές της Ιατρικής Σχολής, προπτυχιακοί, μεταπτυχιακοί και διδακτορικοί.