Βακτήρια, μικρόβια και μύκητες στην άμμο, ιοί και παράσιτα φωλιάζουν κάτω από αυτήν. Τη στιγμή που αμέριμνοι προσπαθούμε να βρούμε το ιδανικό σημείο να τοποθετήσουμε την πετσέτα θαλάσσης, αυτοί οι μικροοργανισμοί εισβάλλουν από κάποια αμυχή στον οργανισμό μας και αρχίσουν να πολλαπλασιάζονται.
Όλοι μας τέτοια εποχή ονειρευόμαστε να στρώσουμε την πετσέτα θαλάσσης στην άμμο, να ξεκουραστούμε στην παραλία, να κάνουμε βόλτες και παιχνίδι με τα παιδιά μας στην ακροθαλασσιά. Ωστόσο αυτές οι δραστηριότητες δεν είναι τόσο ασφαλείς όσο φαίνονται. Γιατί μαζί με την πετσέτα θαλάσσης μοιραζόμαστε το χώρο με δισεκατομμύρια μικρόβια και μύκητες στην άμμο, που αποικίζουν και ευδοκιμούν σε περιβάλλοντα κοντά στη θάλασσα όλο το χρόνο.
Δεν έχει σημασία πόσο καθαρή φαίνεται η άμμος, ούτε εάν βρίσκεστε στην ιδιωτική παραλία κάποιου υπερπολυτελούς ξενοδοχείου. Σε όλες τις παραλίες εγκυμονούν κίνδυνοι, ιδίως για τα μικρά παιδιά. Μπορεί κάποια από τα βακτήρια να κρατούν χαμηλό προφίλ, να είναι ακίνδυνα, τα περισσότερα όμως συνδέονται με ασθένειες και γι’ αυτό η συμπεριφορά μας απέναντί τους θα πρέπει να είναι μετρημένη.
Που βρίσκονται τα μικρόβια και οι μύκητες;
Δεν υπάρχει ασφαλής ζώνη που θα μπορούσαμε να απλώσουμε την πετσέτα θαλάσσης μας ή να καθίσουμε στην αμμουδιά με ασφάλεια και να μην υπάρχουν παθογόνοι μικρό-οργανισμοί. Αυτοί συνήθως βρίσκονται:
Μακριά από το νερό: Ορισμένα, όπως τα μέλη της οικογένειας Nocardioidaceae, προτιμούν τα σημεία που βρίσκονται μακριά από το νερό.
Σε βρεγμένη άμμο: Αυτά της οικογένειας Flavobacteriaceae, επιλέγουν σημεία της παραλίας που είναι μονίμως βρεγμένα και όχι «γειτονιές» που απέχουν αρκετά από το σημείο που σκάει το κύμα.
Στο γλυκό και στο αλμυρό νερό: Μη νομίζετε ότι όλοι αυτοί οι μικροοργανισμοί προτιμούν μόνο το αλμυρό νερό, και θα ήταν ασφαλέστερη μια εκδρομή και μια βουτιά σε λίμνη ή σε ποτάμι. Παραμονεύουν παντού, αν και οι παραλίες γλυκού και αλμυρού νερού δεν μοιράζονται τους ίδιους κατοίκους.
Ποια μικρόβια και μύκητες στην άμμο μπορεί να αποικίσουν στην πετσέτα θαλάσσης
Υπερβακτήριο MRSA: Από τις πιο επικίνδυνες θεωρείται η επαφή με το υπερβακτήριο MRSA. Ο ανθεκτικός στη μεθικιλλίνη χρυσίζων σταφυλόκοκκος (MRSA), είναι ένας τύπος σταφυλόκοκκου που μπορεί να προκαλέσει δερματικές λοιμώξεις και είναι ανθεκτικός σε πολλά αντιβιοτικά.
Μελέτες που έχουν διεξαχθεί έχουν βρει βακτήρια σταφυλόκοκκου και MRSA τόσο στην άμμο όσο και στο θαλασσινό νερό. Η αφθονία του σταφυλόκοκκου συσχετίζεται στενά με τον αριθμό των ανθρώπων που συχνάζουν στην παραλία, με κορύφωση στα μέσα του καλοκαιριού.
Όταν ο σταφυλόκοκκος βρει ένα μικρό κόψιμο στο δέρμα, που δημιουργήθηκε π.χ. από το πάτημα ενός αιχμηρού βότσαλου, εισβάλει, αποικίζει την περιοχή και προκαλεί συμπτώματα όπως αποστήματα με πύον, πόνο, οίδημα και ερυθρότητα. Εάν δεν θεραπευτούν εγκαίρως, οι λοιμώξεις αυτές μπορεί να αποβούν θανατηφόρες όταν φτάσουν στους πνεύμονες ή στο αίμα.
Μικρόβια που τρώνε σάρκα: Υπάρχουν ακόμα πιο «τρομακτικά» βακτήρια, που τους αρέσει να τρώνε σάρκα. προκαλώντας μια πάθηση που λέγεται νεκρωτική απονευρωσίτιδα, μια λοίμωξη που καταστρέφει τους μαλακούς ιστούς.
Τα μικρόβια που ενοχοποιούνται κυρίως είναι ο στρεπτόκοκκος ομάδας Α, η Klebsiella, το Clostridium, η Escherichia, και τα είδη Aeromonas, τα οποία μπορούν να προκαλέσουν σοβαρά προβλήματα στους ανθρώπους που πάσχουν από καρκίνο, που έχουν ανοσολογική ανεπάρκεια, διαβήτη, αντιμετωπίζουν πρόβλημα αλκοολισμού ή κάνουν χρήση ναρκωτικών ουσιών. Η πάθηση εξελίσσεται πολύ γρήγορα και δυστυχώς ο μόνος τρόπος αντιμετώπισης είναι χειρουργικός, με συχνό αποτέλεσμα τη σοβαρή απώλεια ιστών, ακόμη και άκρων.
Μύκητες στην άμμο: Τα δερματόφυτα είναι η πιο δημοφιλής ομάδα, με κύριους εκπροσώπους το Trichophyton mentagrophytes (πρωταθλητής Ευρώπης) και το Trichophyton rubrum (πρωταθλητής κόσμου). Τα δερματόφυτα για να αναπτυχθούν χρειάζονται κερατίνη, μια πρωτεΐνη που βρίσκεται στο δέρμα και τα νύχια.
Όταν βρουν το ιδανικό μέρος, αναπτύσσονται και προκαλούν μια δερματική λοίμωξη που ονομάζεται δερματομυκητίαση ή Tinea, ένας γενικός όρος που περιλαμβάνει πιο συχνές μυκητιασικές λοιμώξεις, όπως το «πόδι του αθλητή», ringworm, ονυχομυκητιάσεις, καθώς και λοιμώξεις σε σχεδόν οποιοδήποτε μέρος του σώματος.
Μικρόβια και μύκητες σε στεγνή και βρεγμένη άμμο: Άλλοι τύποι μυκήτων που απαντώνται στις παραλίες περιλαμβάνουν τα είδη Aspergillus, που μπορεί να προκαλέσουν πνευμονικές λοιμώξεις, και Candida, που μπορεί να προκαλέσουν ονυχομυκητίαση, κυρίως των χεριών. Το να μένουμε μακριά από την υγρή άμμο δεν θα βοηθήσει όμως να αποφύγουμε αυτά τα παθογόνα. Και τα δύο είδη επιβιώνουν τόσο σε υγρή όσο και σε στεγνή άμμο.
Συγκάτοικοι των παραπάνω είναι και διάφορα παράσιτα, τα οποία δεν μολύνουν μεν το δέρμα αλλά είναι πολύ επικίνδυνα. Για παράδειγμα, το παράσιτο Toxocara canis, ένα αγκαθωτό, κίτρινο σκουλήκι που μπορεί να φτάσει σε μήκος τα 18 εκατοστά, το οποίο συνήθως μολύνει τα θηλαστικά μέσω της κατάποσης αυγών προκαλώντας σοβαρές επιπλοκές.
Πού να απλώσετε την πετσέτα θαλάσσης όταν πάτε για μπάνιο;
Όπου είναι ασφαλέστερα και λιγότερο πιθανό να έρθετε σε επαφή με την άμμο. Δηλαδή, πάνω σε ξαπλώστρα ή σε ψάθα και ποτέ απευθείας στην άμμο. Εάν βέβαια δεν υπάρχει αυτή η δυνατότητα, είναι απαραίτητο να πλυθεί η πετσέτα αμέσως μετά την επιστροφή στο σπίτι, με ζεστό νερό και απορρυπαντικό. Σε όποιες πετσέτες επιτρέπεται, καλό είναι να χρησιμοποιείτε και χλωρίνη.
Προσοχή όμως! Ακόμα και να μην έχει στρωθεί κάτω, η πετσέτα θαλάσσης πρέπει να πλένεται καθημερινά και να στεγνώνεται πολύ καλά. Διαφορετικά υπάρχει ο κίνδυνος ανάπτυξης μούχλας.
Τι να προσέχετε
Για να αποφύγετε μυκητιάσεις, λοιμώξεις και ερεθισμούς πρέπει να αποκτήσετε καλές συνήθειες:
- Κάνετε ντους το συντομότερο δυνατό όταν έρχεστε σε επαφή με άμμο (ή κολυμπάτε), ακόμα και προτού φύγετε από την παραλία.
- Μην περπατάτε με γυμνά πόδια στην άμμο, παρά μόνο με παπούτσια ή παντόφλες.
- Μη χτίζετε… παλάτια στην άμμο, γιατί σκάβοντάς την με γυμνά χέρια οι μύκητες και τα βακτήρια μπαίνουν κάτω από τα νύχια των χεριών.
- Επιτηρείτε τα πολύ μικρά παιδιά που έχουν την τάση να βάζουν τα χέρια στο στόμα, γιατί οι επιπτώσεις δεν θα περιοριστούν μόνο τοπικά.
- Φοράτε στα μικρά παιδιά πάνα ή μαγιό, γιατί μόνο έτσι θα τα προστατεύσετε από μολύνσεις που προκαλούν ερεθισμούς των γεννητικών οργάνων (π.χ. αιδοιοκολπίτιδα).
- Απολυμαίνετε και καλύπτετε κάθε εκδορά του δέρματος, ώστε να μη γίνει πύλη εισόδου όλων των κατοίκων της άμμου.