Οι συνήθειες στις κενώσεις του εντέρου διαφέρουν από άνθρωπο σε άνθρωπο και επηρεάζονται από τη διατροφή, τον τρόπο ζωής και τη γενικότερη υγεία. Αυτό που έχει μεγαλύτερη σημασία είναι να γνωρίζετε τι είναι φυσιολογικό για εσάς — και να αναγνωρίζετε πότε κάποιες αλλαγές μπορεί να δείχνουν κάποιο υποκείμενο πρόβλημα που αξίζει να προσέξετε. Τι μας συμβουλεύουν ειδικοί;
Ιδιοπαθή φλεγμονώδη νοσήματα του εντέρου: Τι αλλάζει στη θεραπεία για Νόσο Crohn και ελκώδη κολίτιδα
Πόσο συχνά πρέπει να πηγαίνετε τουαλέτα; Πόσο πρέπει να διαρκεί η κάθε κένωση;
Αυτό διαφέρει από άτομο σε άτομο και εξαρτάται από παράγοντες όπως η διατροφή, η ηλικία, το επίπεδο δραστηριότητας και ιατρικές παθήσεις όπως το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου (IBS) ή η φλεγμονώδης νόσος του εντέρου. Όπως εξηγεί ο Αμερικανός χειρουργός παχέος εντέρου Dr Michael Valente, σύμφωνα με το Cleveland Clinic, «όταν έχετε την ανάγκη να πάτε, θα πρέπει να μπορείτε να καθίσετε στη λεκάνη και μέσα σε λίγα λεπτά να έχετε τελειώσει — με ελάχιστη πίεση, αν όχι καθόλου». Ο ίδιος αναλύει επίσης το πώς γίνεται η πέψη της τροφής και τι θεωρείται φυσιολογική συχνότητα στις εντερικές κενώσεις.
Συχνότητα κενώσεων του εντέρου: Πότε θεωρείται δυσκοιλιότητα;
Οι περισσότεροι ειδικοί συμφωνούν πως η συχνότητα με την οποία πηγαίνετε τουαλέτα λέει πολλά για την υγεία του εντέρου σας. Η δυσκοιλιότητα σημαίνει συνήθως ότι πηγαίνετε πολύ λίγες φορές την εβδομάδα, ενώ το «φυσιολογικό» μπορεί να ποικίλει αρκετά.
Σύμφωνα με έρευνα του 2024 με τίτλο Aberrant bowel movement frequencies coincide with increased microbe-derived blood metabolites associated with reduced organ function, τα άτομα με μη φυσιολογική συχνότητα κενώσεων παρουσίασαν αλλαγές στα βακτήρια του εντέρου, στις χημικές ουσίες στο αίμα και σε δείκτες υγείας που σχετίζονται με την καρδιά, το ήπαρ, τα νεφρά και τη φλεγμονή. Η μελέτη έδειξε επίσης ότι οι πολύ σπάνιες κενώσεις σχετίζονταν με χειρότερη λειτουργία των νεφρών, εν μέρει λόγω υψηλότερων επιπέδων μιας επιβλαβούς ουσίας που ονομάζεται 3-indoxyl sulfate.
Άλλες πρόσφατες μελέτες δείχνουν ακόμη και ποια είναι η «ιδανική» συχνότητα για την καλύτερη ισορροπία του εντέρου:
- Δυσκοιλιότητα: λιγότερες από 3 κενώσεις την εβδομάδα (συχνά 1–2)
- Φυσιολογική συχνότητα: από 3 την εβδομάδα έως 3 την ημέρα
- Βέλτιστη συχνότητα: περίπου 1–2 φορές την ημέρα — σχετίζεται με τους πιο υγιείς μικροοργανισμούς του εντέρου και μεταβολισμό
Πόση ώρα χρειάζεται για να περάσει η τροφή από το γαστρεντερικό;
Ο χρόνος που χρειάζεται για να περάσει η τροφή από το πεπτικό σας σύστημα διαφέρει από άνθρωπο σε άνθρωπο. Οι άνδρες και οι γυναίκες έχουν επίσης διαφορετικούς χρόνους πέψης.
Αυτό είναι το καλύτερο φρούτο για την υγεία του εντέρου, σύμφωνα με ειδικούς
Μπορεί να χρειαστούν από δύο έως πέντε ημέρες για να γίνει πλήρης πέψη και αποβολή της τροφής από τον οργανισμό. Όταν τρώτε, η τροφή περνά από το στομάχι και το λεπτό έντερο — μια διαδικασία που διαρκεί περίπου έξι έως οκτώ ώρες — πριν φτάσει στο παχύ έντερο.
Από τη στιγμή που η τροφή φτάσει στο παχύ έντερο, μπορεί να χρειαστούν περίπου 36 ώρες για να ολοκληρωθεί η διαδικασία πέψης πριν είστε έτοιμοι για την κένωση. Η κένωση είναι η στιγμή που τα κόπρανα — δηλαδή το υπόλειμμα μετά την απορρόφηση των θρεπτικών συστατικών και των υγρών — αποβάλλονται από τον οργανισμό μέσω του ορθού και του πρωκτού.
«Αν έχετε σωστή διατροφή με αρκετές φυτικές ίνες και επαρκή πρόσληψη νερού, οι κενώσεις σας θα είναι μια πολύ σύντομη διαδικασία», λέει ο Dr Valente.
Πόσες φορές την ημέρα πρέπει να πηγαίνετε τουαλέτα;
Μην ανησυχείτε αν δεν έχετε κένωση κάθε μέρα. Κατά μέσο όρο, θα πρέπει να έχετε κένωση περίπου τρεις φορές την εβδομάδα. Ωστόσο, και πάλι, αυτό εξαρτάται από το κάθε άτομο. Αν έχετε συνήθως πολλαπλές κενώσεις την ημέρα και τα κόπρανά σας είναι μαλακά και αποβάλλονται εύκολα, τότε είστε μια χαρά.
Στοχεύστε σε μια διατροφή πλούσια σε φυτικές ίνες από δημητριακά ολικής άλεσης, φρούτα και λαχανικά — αυτό θα σας βοηθήσει να έχετε τακτικές κενώσεις. Αν η διατροφή σας δεν περιλαμβάνει αρκετές φυτικές ίνες, ίσως παρατηρήσετε ότι δεν πηγαίνετε στην τουαλέτα το ίδιο συχνά. Οι περισσότεροι ενήλικες χρειάζονται 25–35 γραμμάρια φυτικών ινών την ημέρα.
Η ενυδάτωση είναι επίσης καθοριστική για την υγεία των κενώσεων. Το νερό βοηθά ώστε η τροφή να κινείται μέσα στο πεπτικό σύστημα και να διατηρείται μαλακή. Αν είστε αφυδατωμένοι, μπορεί να εμφανίσετε δυσκοιλιότητα. Περίπου 2 λίτρα νερό την ημέρα είναι η συνιστώμενη ποσότητα.
Ένας ακόμη λόγος που μπορεί να δυσκολεύεστε με τις κενώσεις; Η ηλικία. Καθώς μεγαλώνετε, παράγοντες όπως η μειωμένη κινητικότητα και κάποια φάρμακα μπορούν να επηρεάσουν τη συχνότητα των κενώσεων.
Η άσκηση, ακόμη και το περπάτημα, μπορεί επίσης να βοηθήσει ώστε να έχετε τακτικές και υγιείς κενώσεις. Με τη δραστηριότητα, διατηρείτε το πεπτικό σας σύστημα σε λειτουργία.
Αν έχετε μια χρόνια πάθηση όπως το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου, μπορεί να παρατηρήσετε εναλλαγές στο μοτίβο των κενώσεων — από πολύ συχνές κενώσεις μέχρι αίσθημα δυσκοιλιότητας.
«Ο πιο συχνός λόγος για δυσκολία στις κενώσεις είναι η έλλειψη φυτικών ινών και υγρών στη διατροφή του ατόμου», επισημαίνει ο Dr Valente. «Ευτυχώς, οι δυσκολίες στην αποβολή των κοπράνων διορθώνονται εύκολα με την έναρξη και διατήρηση καλών συνηθειών διατροφής και ενυδάτωσης, καθώς και ενός δραστήριου τρόπου ζωής».
Πόσο συχνά πρέπει να έχετε κενώσεις;
Και πάλι, εξαρτάται από το κάθε άτομο. Οι περισσότεροι έχουν ένα μοτίβο κενώσεων που είναι σταθερό για εκείνους — είτε είναι μία φορά το πρωί είτε τρεις φορές την ημέρα. Αλλά όποτε κι αν είστε έτοιμοι να πάτε τουαλέτα, το πρώτο πράγμα που πρέπει να κάνετε είναι να αφήσετε τις ηλεκτρονικές συσκευές εκτός μπάνιου, λέει ο Dr Valente. Μην παίρνετε μαζί εφημερίδα, βιβλίο, κινητό ή οποιαδήποτε άλλη συσκευή.
«Η τουαλέτα υπάρχει για έναν και μόνο λόγο — και αυτός είναι να αδειάσετε την ουροδόχο κύστη και να κάνετε σωστές κενώσεις χωρίς να κάθεστε παραπάνω από ό,τι πρέπει», τονίζει ο ειδικός. «Πέντε λεπτά είναι πραγματικά το μέγιστο που πρέπει να περνάτε στην τουαλέτα».
Πηγές: Cleveland Clinic, American Family Physician, NIH, PubMed, Institute for Systems Biology, ScienceDirect