Το σύνδρομο Sjögren είναι μια αυτοάνοση πάθηση που προκαλεί ξηροφθαλμία, ξηροστομία και πόνο στις αρθρώσεις. Η νόσος διαγιγνώσκεται πιο συχνά σε γυναίκες άνω των 50 ετών και συνδέεται με αλλαγές στο ανοσοποιητικό σύστημα, τις ορμόνες και άλλους παράγοντες κινδύνου, όπως το στρες ή παλαιότερες λοιμώξεις.
Γιατί το σύνδρομο Sjögren επηρεάζει περισσότερο τις γυναίκες άνω των 50 – Ποια τα συμπτώματά του
Όσο κι αν η ωρίμανση φέρνει σοφία και χαμόγελα στο πρόσωπο, φέρνει μαζί της και προβλήματα υγείας που εμφανίζονται συνήθως στην αρχή της έκτης δεκαετίας της ζωής. Η νόσος Sjögren (παλαιότερα γνωστή ως σύνδρομο Sjögren) είναι μία από αυτές τις παθήσεις.
Σύμφωνα με δημοσίευση στο StatPearls, η νόσος Sjögren είναι μια συστηματική αυτοάνοση διαταραχή που μειώνει την ικανότητα του οργανισμού να παράγει υγρά, οδηγώντας σε ξηροφθαλμία, ξηροστομία και πόνο στις αρθρώσεις. Δεν θεωρείται σπάνια – επηρεάζει το 0,5% έως 1,0% του πληθυσμού, κυρίως γυναίκες άνω των 50 ετών. Αλλά γιατί αυτό το συγκεκριμένο γκρουπ;
«Καθώς γερνάμε, το ανοσοποιητικό μας σύστημα υφίσταται σημαντικές αλλαγές, με υψηλότερο κίνδυνο παραγωγής αυτοαντισωμάτων και μειωμένη ικανότητα διάκρισης μεταξύ του “εαυτού” και ενός “ξένου παθογόνου”, αυξάνοντας έτσι την πιθανότητα τα ανοσοκύτταρά μας να επιτεθούν σε υγιή κύτταρα του σώματος», εξήγησε ο Αμερικανός Dr. Jason Singh, Chief Medical Officer της One Oak Medical Group, σε συνέντευξή του σύμφωνα με το Health Digest.
Πρόσθεσε επίσης, «οι γυναίκες είναι πιο πιθανό να αναπτύξουν τη νόσο Sjögren λόγω του τρόπου που τα οιστρογόνα επηρεάζουν τη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος με την ηλικία». Άλλοι παράγοντες κινδύνου, όπως είπε, περιλαμβάνουν οικογενειακό ιστορικό αυτοάνοσων νοσημάτων, προηγούμενες ιογενείς λοιμώξεις που μπορούν να πυροδοτήσουν αυτοάνοσες αντιδράσεις, χρόνιο στρες και κάπνισμα.
Αιτίες της Νόσου Sjögren
Η νόσος Sjögren θεωρείται αποτέλεσμα συνδυασμού παραγόντων, όπως γονίδια, ορμόνες, προβλήματα στο ανοσοποιητικό σύστημα και περιβαλλοντικά ερεθίσματα.
Σύμφωνα με μελέτη του 2023 με τίτλο «Risk factors for primary Sjögren’s Syndrome: a systematic review and meta-analysis», είναι πιο πιθανό να εμφανίσει κανείς τη νόσο αν έχει λοιμώξεις, στρεσογόνα γεγονότα ζωής ή συγγενείς πρώτου βαθμού με αυτοάνοσα νοσήματα. Η μελέτη εντόπισε επίσης έναν γενετικό παράγοντα στο γονίδιο IRF5 που σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο.
Πρόσφατες μελέτες αναδεικνύουν νέους μηχανισμούς που μπορεί να εξηγούν γιατί οι αδένες σταματούν να λειτουργούν σωστά:
- Γενετική & επιγενετική: Ορισμένα HLA αλληλόμορφα και αλλαγές στο DNA ή στα microRNAs αυξάνουν την προδιάθεση.
- Δυσλειτουργία του ανοσοποιητικού: Υπερδραστήρια μονοπάτια ιντερφερόνης, ελαττωματικά ρυθμιστικά Τ-κύτταρα και αυτοαντισώματα των Β-κυττάρων προκαλούν φλεγμονή.
- Ρόλος των επιθηλιακών κυττάρων: Τα ίδια τα κύτταρα των αδένων συμμετέχουν στη νόσο παράγοντας κυτταροκίνες και χάνοντας τις πρωτεΐνες σύσφιξης.
- Νεότερο εύρημα: Η απώλεια της τρισελίνης στους σιελογόνους αδένες – εξαιτίας της ιντερφερόνης-γ και του microRNA-145 – προκαλεί διαρροή και μειωμένη παραγωγή σιέλου.
- Περιβαλλοντικοί/ορμονικοί παράγοντες: Ιοί και χαμηλά επίπεδα σεξουαλικών ορμονών μπορεί να πυροδοτήσουν την έναρξη της νόσου.
Ποια σημάδια στο δέρμα μπορεί να είναι σύμπτωμα νόσου – Τι πρέπει να ξέρετε
Προειδοποιητικά σημάδια της νόσου Sjögren που πρέπει να γνωρίζετε
Επειδή η νόσος Sjögren επηρεάζει την παραγωγή υγρών, τα πιο εμφανή προειδοποιητικά σημάδια είναι η χρόνια ξηροφθαλμία και η ξηροστομία. Δεν πρόκειται απλώς για ένα αίσθημα ότι χρειάζεστε περισσότερο νερό ή μερικές σταγόνες για τα μάτια – η ξηρότητα μπορεί να γίνει τόσο έντονη που επηρεάζει την καθημερινή ζωή. «Οι ασθενείς νιώθουν σαν να έχουν άμμο στα μάτια και δυσκολεύονται να καταπιούν ξηρές τροφές», είπε ο Singh.
Αν και αυτά τα συμπτώματα είναι αναμενόμενα λόγω της διαταραχής στην παραγωγή υγρών, δεν είναι τα μόνα σημάδια. Σύμφωνα με τον Singh, μπορεί επίσης να εμφανιστούν πόνος και πρήξιμο στις αρθρώσεις, επίμονη κόπωση και διογκωμένοι σιελογόνοι αδένες. «Αυτά τα συμπτώματα μπορεί να εξελιχθούν σταδιακά και να εκληφθούν λανθασμένα ως φυσιολογική γήρανση ή άλλες παθήσεις», ανέφερε.
Γι’ αυτό είναι σημαντικό να μην τα αγνοήσετε – ειδικά αν παρουσιάζονται ταυτόχρονα. «Η έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία μπορούν να βοηθήσουν στη διαχείριση των συμπτωμάτων και στην πρόληψη επιπλοκών», δήλωσε ο Singh.
Πότε να επισκεφθείτε ιατρό για τη νόσο Sjögren
Αν και μπορεί αρχικά να αγνοήσετε αυτά τα συμπτώματα, νομίζοντας ότι πρόκειται απλώς για φυσιολογικές επιπτώσεις της ηλικίας, είναι σημαντικό να κατανοήσετε ότι η γήρανση φέρνει μαζί της πολλές προκλήσεις που δεν πρέπει να παραμελούνται. Ακόμη κι αν τα συμπτώματά σας δεν οφείλονται στη νόσο Sjögren, θα μπορούσαν να υποδεικνύουν κάτι άλλο.
Με άλλα λόγια, αν νιώθετε ενόχληση που δυσκολεύει τις βασικές καθημερινές λειτουργίες, πρέπει να απευθυνθείτε σε γιατρό. Σύμφωνα με το National Institute of Arthritis and Musculoskeletal and Skin Diseases, η διάγνωση της νόσου Sjögren μπορεί να γίνει μέσω εξετάσεων ματιών, εξετάσεων σιέλου (που μπορεί να περιλαμβάνουν βιοψία) και/ή αιματολογικών εξετάσεων. Αν και δεν υπάρχει θεραπεία για τη νόσο Sjögren, υπάρχουν διαθέσιμες θεραπείες και –όπως τόνισε ο Singh– όσο νωρίτερα γίνει η διάγνωση, τόσο το καλύτερο.
4 συμπτώματα στα μάτια που μπορεί να δείχνουν ότι έχετε κάποια πάθηση – Πότε να δείτε γιατρό
Η νόσος Sjögren γενικά δεν είναι θανατηφόρα, αλλά αν μείνει χωρίς θεραπεία μπορεί να οδηγήσει σε αυξημένο κίνδυνο λεμφώματος ή ακόμη και σε πρόωρο θάνατο, σύμφωνα με το Penn Medicine.
Πηγές: Health Digest, PubMed, BMC Arthritis Research & Therapy, NIH, PMC, PMC